دانشگاه علوم پزشکی مشهد بار دیگر شاهد افتخاری ارزشمند در عرصه آموزش و پژوهش‌های علوم بینایی شد؛ افتخاری که حاصل تلاش پژوهشگری جوان، پرتلاش و نوآور است. دکتر زهرا همتیان ربانی، دانشجوی دکترای تخصصی اپتومتری، با تألیف منابع علمی کاربردی و کسب عنوان نخست علمی، توانست نام این دانشگاه را در سطح ملی بیش از گذشته برجسته کند.
در مراسم انتخاب برگزیدگان برتر کشوری، کتاب دکتر همتیان ربانی – دانشجوی ورودی ۱۴۰۱ اپتومتری – به‌عنوان کتاب برگزیده کشوری در بیست‌وششمین کنگره ملی و دوازدهمین کنگره بین‌المللی سالیانه پژوهش و فناوری دانشجویان علوم پزشکی کشور معرفی شد. وی که مقاطع کارشناسی و کارشناسی‌ارشد خود را نیز در همین دانشگاه گذرانده، اکنون در ۳۳ سالگی از پژوهشگران برجسته و فعال حوزه بینایی‌سنجی در کشور به شمار می‌رود.
دکتر همتیان ربانی در گفت‌وگو با مفدا مشهد اظهار کرد که با تألیف دو اثر علمی ارزشمند، سهم قابل توجهی در ارتقای دانش اپتومتری داشته است. کتاب «تست‌ها و معاینات مقدماتی در اپتومتری» که به‌صورت گام‌به‌گام، کاربردی و همراه با تصاویر رنگی تدوین شده، موفق به کسب عنوان کتاب برگزیده کشوری شده است. دومین اثر وی با عنوان «عوارض چشمی داروها» نیز به‌صورت الفبایی تنظیم شده و اکنون یکی از منابع مرجع در مراکز آموزشی و بالینی کشور محسوب می‌شود.
وی با تأکید بر اهمیت پژوهش در اپتومتری گفت:«اپتومتری رشته‌ای کاملاً کلینیکی و ارزیابی‌محور است و تصمیم‌های بالینی ما بر پایه اندازه‌گیری‌های دقیق و تست‌های استاندارد انجام می‌شود. بدون پژوهش، تعیین اعتبار تست‌ها یا محدوده‌های نرمال جمعیت امکان‌پذیر نیست و این موضوع به‌طور مستقیم بر کیفیت مراقبت‌های بینایی اثر می‌گذارد.»
زمینه‌های تحقیقاتی این پژوهشگر جوان شامل بررسی ساختار شبکیه و عصب بینایی با بهره‌گیری از فناوری‌های OCT و VEP است. بخش مهمی از مطالعات وی به بررسی تغییرات چشمی در بیماران مبتلا به پارکینسون و تالاسمی اختصاص یافته و او معتقد است که این پژوهش‌ها نقش مهمی در درک بهتر ارتباط بیماری‌های سیستمیک با عملکرد بینایی دارند.
ایده نگارش کتاب منتخب نیز از تجربه تدریس او در کلینیک بینایی‌سنجی شکل گرفته است. وی درباره انگیزه خود گفت:«در حوزه تست‌های پایه اپتومتری، منبع فارسی یکپارچه و عملی وجود نداشت؛ به همین دلیل با همکاری استاد ارجمند، دکتر عباس عظیمی، تصمیم گرفتیم کتابی تدوین کنیم که مراحل تست‌ها را به‌صورت عملی و استاندارد ارائه دهد تا آموزش دانشجویان هدفمندتر و ساختارمندتر شود.»
به گفته وی، فصل‌بندی دقیق و آموزش براساس تجهیزات رایج در کلینیک‌های آموزشی از ویژگی‌های بارز این کتاب است که به افزایش دقت دانشجویان، کاهش خطاهای روتین و ارتقای کیفیت مراقبت‌های بینایی کمک می‌کند.
از دیگر افتخارات دکتر همتیان ربانی می‌توان به رتبه اول علمی میان هم‌ورودی‌ها در دوره دکتری تخصصی، مقام نخست آزمون جامع دکتری و کسب عنوان معدل برگزیده استان خراسان رضوی اشاره کرد.
وی توسعه پژوهش اپتومتری در کشور را وابسته به اقداماتی چون طراحی فعالیت‌های کاربردی مبتنی بر مسائل بالینی، ایجاد بانک داده‌های جمعیت‌شناختی، تشویق دانشجویان به طرح‌های قابل اجرا در کلینیک‌ها و تقویت مهارت تحلیل داده از ابتدای دوره تحصیل دانست.
دکتر همتیان ربانی در پایان خاطرنشان کرد:«هدف اصلی من ارائه منابع آموزشی کاربردی برای ارتقای مهارت‌های عملی دانشجویان اپتومتری است. انتخاب این کتاب به‌عنوان اثر برگزیده، افتخاری ارزشمند است و نشان می‌دهد این مسیر می‌تواند نقش مهمی در بهبود آموزش و مراقبت از بینایی در کشور داشته باشد.»