به گزارش خبرگزاری آنا؛ هفتۀ گذشته گفت‌وگویی با حسین فلاح جوشقانی، رئیس رگولاتوری و معاون محمدجواد آذری‌جهرمی، در وزارت ارتباطات دولت دوازدهم انجام دادیم، تا نظر او دربارۀ آیندۀ طرح «برگردان» یا «سواَپ» مخابرات ایران را جویا شویم.

طرحی که براساس آن بناست تا مخابرات طی یک دورۀ ۵ ساله بیش از ۳۰ میلیون مشترک تلفن و اینترنت سیم مسی کشور را به فناوری فیبرنوری برگردان کند. وزیر ارتباطات دولت چهاردهم نیز می‌گوید که این طرح «یادگاری» دورۀ وزارت او در تاریخ ارتباطات کشور خواهد بود، ولی بسیاری از فعالین حوزۀ ارتباطات کشور مانند «حسین فلاح جوشقانی» نگران آیندۀ طرح برگردان و تشدید انحصار مخابرات در زیست‌بوم ارتباطات ایران هستند.

آناتک در گفت‌وگوی جدید خود با رئیس اسبق رگولاتوری دربارۀ ریشه‌های این نگرانی‌ و نحوۀ غالب شدن مخابرات بر زیست‌بوم اینترنت و تلفن ثابت کشور صحبت کرده است که شرح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

باید با نظارت دقیق مانع از تمرکز و انحصار در صنعت ارتباطات شد

رئیس اسبق سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و از فعالان کنونی زیست‌بوم ارتباطات و فناوری اطلاعات در گفت‌وگوی خود با خبرنگار فناوری آناتک با اشاره به اینکه پروژه زیرساختی برگردان از سیم مسی به فیبرنوری بسیار ضروری و اجتناب ناپذیر است، بیان کرد: اما این پروژه ایجاد دسترسی فیبرنوری به دلیل نیاز به سرمایه گذرای بسیار بالا و بازگشت سرمایه طولانی مدّت و با توجه به منابع بسیاری که در اختیار شرکت مخابرات ایران قرار دارد، به طور ذاتی مستعد شکل‌گیری انحصار است، بنابراین ضرورت دارد تا با زیرساخت‌های مقرراتی و نظارتی بسیار دقیق از تمرکز و انحصار بیشتر در این بخش جلوگیری شود.

تکرار سرمایه‌گذاری کلان بخش دولتی در مخابرات ساده نیست

این مقام اسبق با اشاره به تجربه تاریخی انتقال زیرساخت‌های مخابراتی از حوزه عمومی به بخش خصوصی گفت: زیرساخت‌هایی که زمانی با بودجه عمومی و در قالب مخابرات دولتی ایجاد شده بودند، پس از خصوصی‌سازی به سرمایه‌ای واحد و منحصر به یک بازیگر تبدیل شدند.

او در ادامه افزود: تکرار چنین سرمایه‌گذاری عظیمی برای بازیگران تازه‌وارد از نظر مالی و عملیاتی بسیار دشوار است و همین دشواری‌ها و هزینه‌های هنگفت، انگیزه ورود رقبا را کاهش می‌دهد و در عمل به سمت ایجاد یا تداوم انحصار سوق می‌دهد.

معاون اسبق وزیر ادامه داد: ذات سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی پرداخت هزینه‌های اولیه بسیار بالا و بازدهی بلندمدت به‌خودی‌خود مانع ایجاد رقابت سریع و گسترده می‌شود و از سوی دیگر پیچیدگی عملیاتی ساخت و نگهداری شبکه‌های ملی، موجب می‌شود ایجاد شبکه‌های موازی توسط چند بازیگر مستقل عملاً ناممکن یا غیراقتصادی شود.

مراقبت برای جلوگیری از انحصار باید جدی‌تر باشد

او در ادامه اضافه کرد: در حالی که وزارتخانه و نهاد‌های تنظیم‌گر اعلام می‌کنند «مراقب هستند»، تجربه نشان می‌دهد که این مراقبت باید بسیار جدی‌تر و مبتنی بر اقدامات محکم و بازدارتده بیشتری باشد.

فلاح جوشقانی به وضعیت سیم مسی و بازار ADSL اشاره کرد و با ارائه تصویری از سهم بازار گفت: آنچه در عمل رخ داده، نشان می‌دهد که ساختار‌ها و سازوکار‌های تنظیم‌گری پیشین نتوانسته‌اند از تمرکز کامل و انحصار در عمده‌فروشی سیم مسی و تصاحب بخش اعظم بازار خرده‌فروشی جلوگیری کنند.

وی در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با خبرنگار فناوری آناتک تأکید کرد: حتی در مواردی که سایر اپراتور‌ها خدماتی ارائه کرده‌اند، وابستگی آن‌ها به زیرساخت و داده‌های پایه‌ای در اختیار اپراتور دارای تسلط اقتصادی، موقعیت رقابتی آن‌ها را محدود کرده است.

رگولاتوری از سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی در ارتباطات حمایت کند

معاون اسبق وزیر در خاتمۀ تحلیل خود بر این نکته پافشاری کرد که برای جلوگیری از نهادینه شدن انحصار، رگولاتوری باید سازوکار‌های عملیاتی، ساختاری و حمایتی تدوین کند که تضمین‌کننده دسترسی عادلانه رقبا به زیرساخت‌ها و حفاظت از سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده توسط بازیگران مختلف باشد. او یادآور شد که سرمایه‌هایی که پیشتر توسط شرکت‌ها صرف شده و سهم بازاری که در سال‌های گذشته کسب شده، باید مورد توجه رگولاتوری قرار گیرد تا انگیزه‌ها برای توسعه بیشتر و مشارکت بازیگران جدید حفظ شود.