به گزارش دفاع‌پرس: آسیب‌های اجتماعی به معنای آن ناهنجاری‌ها و چالش‌هایی هستند که بنیان اخلاقی، فرهنگی و اجتماعی یک جامعه را تهدید می‌کنند. از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامی، این آسیب‌ها نه فقط مسائل زبانی یا آماری هستند، بلکه ریشه‌های عمیقی دارند و اگر به صورت جدی مدیریت نشوند، می‌توانند به تضعیف خانواده، اخلاق، هویت اسلامی و انسجام اجتماعی منجر شوند. ایشان بارها بر «ریشه‌یابی»، «پیشگیری» و «مداخله» در سطح کلان تأکید کرده‌اند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی، همواره به موضوع آسیب‌های اجتماعی توجه ویژه‌ای داشته و در سخنان خود بارها نسبت به این مسائل هشدار داده‌اند. ایشان آسیب‌های اجتماعی را یکی از مهم‌ترین چالش‌های جامعه ایرانی دانسته و تأکید کرده‌اند که مقابله با این آسیب‌ها نیازمند عزم ملی، همکاری همه‌جانبه و اتخاذ راهکارهای اصولی است.
پنج اولویت آسیب اجتماعی در کشور بر اساس بیانات و دستورهای رهبری
- اعتیاد: ایشان اعتیاد را یکی از بزرگ‌ترین معضلات اجتماعی می‌دانند که نه تنها سلامت فردی بلکه بنیان خانواده و جامعه را تهدید می‌کند.
رهبر انقلاب نگاه بسیار جدی‌ای به معضل اعتیاد دارد و آن را یکی از اولویت‌های کلان آسیب اجتماعی کشور دانسته‌اند. این آسیب علاوه بر بعد فردی، تأثیرات عمیقی بر خانواده و اجتماع دارد، مثلاً ریشه بسیاری از طلاق‌ها را به اعتیاد نسبت داده‌اند.
- فساد اخلاقی: منظور از مفاسد اخلاقی، رفتارهایی است که با ارزش‌های دینی و اخلاق اسلامی در تضاد است؛ مثل فحشا، فساد جنسی، رفتارهای غیراخلاقی عمومی و فسادی که به بنیاد خانواده یا جامعه آسیب می‌زند.
رهبر معظم انقلاب بر سبک زندگی اسلامی تأکید دارند؛ ایشان می‌گویند اگر سبک زندگی اسلامی در جامعه نهادینه نشود، پیشرفت تمدنی هم ناقص خواهد بود. همچنین تأکید بر حفظ ارزش‌های اخلاقی و دینی به عنوان عامل بازدارنده فساد در جامعه از نکات مهم سخنان ایشان در این زمینه است.
- حاشیه نشینی: حاشیه‌نشینی به معنای زندگی بخش بزرگی از جمعیت در مناطق کم‌برخوردار شهری یا روستایی است که از نظر امکانات، اقتصادی، فرهنگی و زیرساخت اجتماعی آسیب‌پذیری بیشتری دارند.
رهبر انقلاب در جلسات مختلف دستور داده‌اند دستگاه‌های ذی‌ربط «کار فوق‌العاده» برای ساماندهی این مناطق انجام دهند. این مناطق «مناطق بحران‌خیز» نیز خوانده شده که می‌تواند بستری برای بروز سایر آسیب‌ها مثل جرم، فقر و بی‌ثباتی اجتماعی باشند.
- مناطق بحران‌خیز: این مورد با «حاشیه‌نشینی» هم‌پوشانی دارد، اما تأکید رهبر معظم انقلاب بر «مناطق بحران‌خیز» به معنی مناطقی است که در آن نابرابری‌های اقتصادی، فرهنگی و امنیتی زیاد است.
اهمیت این مناطق برای رهبری این است که اگر به آن‌ها توجه نشود، می‌تواند منجر به تشدید آسیب‌های دیگر – مثل جرم، فقر یا طلاق – شود.
- طلاق و فروپاشی خانواده: حفظ خانواده به عنوان پایه جامعه اسلامی از دیدگاه امام خامنه‌ای اهمیت زیادی دارد و ایشان راهکارهای تقویت خانواده را ضروری می‌دانند. ایشان به ارتباط میان اعتیاد و طلاق اشاره کرده‌اند؛ به طور مثال گفته شده اگر معضل اعتیاد به‌خوبی مدیریت شود، «۵۰ درصد طلاق‌ها» کاهش خواهد یافت.
همچنین رهبر انقلاب خانواده را «بنیان جامعه» می‌دانند و تأکید زیادی بر تحکیم خانواده دارند، چون خانواده سالم یکی از سدهای محکم در برابر آسیب‌های اخلاقی و اجتماعی است.
علل و ریشه‌یابی آسیب‌ها از منظر رهبری
رهبر معظم انقلاب اسلامی بارها تأکید کرده‌اند که برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی، «ریشه‌یابی» حیاتی است؛ نباید فقط سطحی به موضوعات پرداخت.
ایشان همچنین به تأثیر تهاجم فرهنگی (جنگ نرم) اشاره کرده‌اند: دشمنان سعی دارند با تغییر سبک زندگی، ارزش‌ها و هویت دینی، آسیب‌های اخلاقی را گسترش دهند.
یکی دیگر از دلایل آسیب‌ها از نظر ایشان، «خلأهای دینی و معنوی» و کم‌عمقی اعتقادات در جامعه است.
راهکارهای مورد نظر رهبری برای کاهش آسیب‌های اجتماعی
- تقویت نهاد خانواده؛ تأکید بر ازدواج سالم، تحکیم روابط زناشویی، اخلاق درون‌خانوادگی و مسئولیت‌پذیری والدین.
تبیین ارزش‌های اخلاقی و اسلامی در تربیت فرزندان.
- فعال‌سازی نهادهای نظارتی و حمایتی؛ تشکیل «شورای اجتماعی» در سطح کشور برای هماهنگی اقدامات دستگاه‌های مختلف علیه آسیب‌های اجتماعی.
گزارش‌دهی منظم وضعیت آسیب‌ها و اقدامات به رهبری برای رصد روند کاهش یا افزایش آسیب‌ها.
- پیشگیری فرهنگی؛ برنامه‌ریزی در سطح فرهنگی برای ترویج سبک زندگی اسلامی که با ارزش‌های اخلاقی همراه باشد.
مقابله با تهاجم فرهنگی، مثل عرفان‌های کاذب یا جریان‌هایی که ارزش‌های سنتی را تضعیف می‌کنند.
استفاده از رسانه‌ها، مساجد، نهادهای آموزشی برای آگاه‌سازی جامعه نسبت به آسیب‌ها.
- بهبود اقتصادی مناطق آسیب‌پذیر؛ توجه ویژه به مناطق حاشیه‌نشین و بحران‌خیز از نظر توسعه اقتصادی، اشتغال، زیرساخت و خدمات اجتماعی.
ایجاد مراکز توانمندسازی محلی (اطلاع‌رسانی، اشتغال، آموزش) که بتوانند ساکنان این مناطق را از آسیب‌های بعدی برهانند.
- مداخلات درمانی و حمایتی؛ توسعه مراکز بازتوانی برای معتادان (درمان، بازپروری، حمایت بعد از درمان).
خدمات مشاوره‌ای برای خانواده‌هایی که درگیر طلاق یا تنش‌های اخلاقی هستند.
در مجموع، نگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی به آسیب‌های اجتماعی مبتنی بر شناخت ریشه‌ای، پیشگیری، تقویت بنیان خانواده، توجه به جوانان و همکاری نهادها است. این رویکرد می‌تواند به عنوان راهکاری مؤثر در جهت کاهش مشکلات اجتماعی و ارتقاء سطح زندگی مردم مورد استفاده قرار گیرد. همچنین تحقق این اهداف نیازمند تلاش مستمر و همکاری همگانی است.
انتهای پیام/ 261
∎