عبدالله باکیده، کارگردان سینما، در گفتوگو با خبرگزاری حوزه با اشاره به اهمیت شخصیت حضرت فاطمه زهرا (س) در تولید آثار نمایشی اظهار کرد: شخصیت ایشان و سیره زندگیشان میتواند الهامبخش بینظیری برای آثار نمایشی و سینمایی باشد. حضرت فاطمه شخصیتی والامقام دارند و شناخت درست ابعاد شخصیتی ایشان میتواند تأثیر مستقیم بر خلق آثار فرهنگی، هنری و حتی آموزشی داشته باشد. نمونههای الهامگرفته از ایشان حتی در اروپا و اسپانیا شکل گرفتهاند و این نشان میدهد که ارزشها و خصوصیات شخصیتی ایشان جهانی و فراتر از مرزهای زمانی و مکانی است و همواره میتواند چراغ راه انسانها باشد.
وی افزود: برای آنکه یک اثر نمایشی بتواند سیره حضرت فاطمه را به درستی منتقل کند، شرط اصلی شناخت دقیق مفاهیم زندگی ایشان است. اگر این مفاهیم به صورت صادقانه، عمیق و بدون شعارزدگی در فیلم، نمایش یا شعر مطرح شود، اثرگذاری آن بسیار بالا خواهد بود و مخاطب با هر سطح فرهنگی میتواند با آن ارتباط برقرار کند. باید دقت داشت که صرفاً بیان ظاهر زندگی کافی نیست، بلکه روح و اخلاقیات حضرت فاطمه است که باید در متن اثر جاری شود تا ملموس و باورپذیر باشد.
باکیده در ادامه با تأکید بر پرهیز از اغراق و خرافهسازی گفت: غلو و افراط در ستایش شخصیت ایشان، نه تنها اثر مثبت ندارد بلکه اثر منفی بر روی مخاطب میگذارد. حضرت فاطمه یک بانوی گرامی، انسانی والا، فرزند پیامبر و مهمتر از همه یک مادر دلاور و همسر نمونه است. اگر بخواهیم به حقیقت شخصیت ایشان برسیم، باید این ویژگیها را به عنوان انسانهای سادهزیست، اخلاقمدار و کرامتدار ارائه کنیم و از هرگونه بزرگنمایی غیرواقعی پرهیز کنیم تا مخاطب بتواند شخصیت واقعی ایشان را درک کند.
وی به نقش سادگی و زندگی معقول در آموزههای حضرت فاطمه اشاره کرد و گفت: ساده زیستی، نه تنها یک ویژگی شخصیتی، بلکه الگویی عملی برای زندگی مشترک است. وقتی ما ساده زیستن و زندگی همراه با کرامت اخلاقی را در آثار نمایشی نشان میدهیم، مخاطب میتواند این الگو را در زندگی شخصی خود به کار گیرد. این سادهزیستی به معنای دوری از تجملات و توجه به ارزشهای انسانی است و در عین حال نشاندهنده عمق معنوی و اخلاقی شخصیت ایشان میباشد که باید با دقت در نمایش و روایت به تصویر کشیده شود.
این کارگردان درباره بازخورد زندگی حضرت فاطمه (س) در جامعه امروز بیان کرد: زندگی ایشان تنها در گذشته خلاصه نمیشود، بلکه امروز نیز میتواند به عنوان یک الگوی ملموس و قابل اجرا برای جوامع مختلف مطرح شود. امروزه با توجه به پیچیدگیها و تجملات زندگی مدرن، نگاه به سادگی و اخلاق حضرت فاطمه میتواند موجب آرامش روحی، رضایت روانی و تداوم روابط انسانی سالم شود و الگوهای زندگی فردی و خانوادگی را به سوی اصالت و ارزشهای واقعی هدایت کند.
وی ادامه داد: زندگی امروز با گذشته متفاوت است و مسائل اجتماعی و اقتصادی بسیار پیچیده شده، اما ارزشها و اخلاق حضرت فاطمه هنوز هم میتواند چراغ راه انسانها باشد. با الگوبرداری از زندگی ساده و اخلاقمدار ایشان، بسیاری از مشکلات روزمره، اختلافات خانوادگی و فشارهای اقتصادی کاهش پیدا میکند و زن و مرد میتوانند آسوده خاطر زندگی کنند. این تأثیر اخلاقی و عملی شخصیت ایشان، میتواند به تداوم فرهنگ درست در خانواده و جامعه منجر شود.
باکیده به تأثیر زندگی ساده حضرت فاطمه در ازدواجها و زندگی مشترک اشاره کرد: زمانی که افراد ازدواج میکنند و به ساده نگاه کردن به زندگی اهمیت میدهند، تداوم اندیشه سادهگرایی در زندگی آینده آنها ایجاد میشود. برعکس، وقتی از این الگو فاصله میگیریم، شاهد تضادها، توقعات غیرمنطقی و ناهماهنگیهایی هستیم که امروز در بسیاری از خانوادهها دیده میشود. نشان دادن زندگی ساده حضرت فاطمه میتواند نسلهای آینده را نسبت به ارزشهای انسانی حساس کند و فرهنگ زندگی معقول و اخلاقی را تقویت کند.
وی همچنین به نمونههای عملی زندگی اشاره کرد و گفت: برخی به دنبال مهریه یا جهیزیه حضرت فاطمه هستند، اما آنچه اهمیت دارد روح و مفهوم زندگی ساده و اخلاقی ایشان است. مهم این است که مخاطب با مفهوم اصلی و واقعی زندگی ایشان آشنا شود و نه با جنبههای تجملی و غیرواقعی. این مفاهیم تنها از طریق تبلیغ صحیح و بدون اغراق قابل انتقال است و نمیتوان با بزرگنمایی غیرواقعی، به اثرگذاری واقعی رسید.
این کارگردان درباره خطر اغراق در معرفی شخصیت حضرت فاطمه توضیح داد: برخی مدحها آنقدر اغراقآمیز است که به جای نزدیک کردن مخاطب به شخصیت ایشان، فاصله ایجاد میکند. وقتی میگوییم حضرت فاطمه ساده زندگی میکرد، باید این سادگی واقعی و ملموس نشان داده شود تا اثرگذار باشد. اگر غلو و افراط در روایت اعمال شود، نه تنها تأثیر مثبت ایجاد نمیشود، بلکه برداشت نادرست از شخصیت ایشان شکل میگیرد و پیام اخلاقی به مخاطب منتقل نمیشود.
وی افزود: تأثیر شخصیت حضرت فاطمه تنها به جنبههای اخلاقی و خانوادگی محدود نمیشود، بلکه میتواند در فرهنگ عمومی، هنر و حتی سیاستهای اجتماعی نیز تجلی پیدا کند. وقتی در فیلم، نمایش یا شعر به زندگی و سیره ایشان توجه شود، هم هنر و هم پیام اخلاقی با هم ترکیب میشوند و این ترکیب، اثرگذاری عمیقتری دارد و میتواند ذهن و قلب مخاطب را به سوی ارزشهای انسانی هدایت کند.
باکیده تأکید کرد: خلق اثر درباره حضرت فاطمه نیازمند دقت، مطالعه و حساسیت ویژه است. باید به جای افراط، به دقت در جزئیات و نشان دادن زندگی ساده و کرامت اخلاقی ایشان توجه شود. این کار باعث میشود مخاطب با شخصیت واقعی و انسانی حضرت فاطمه آشنا شود و نه با تصویری اغراقآمیز و غیر واقعی. هنرمندان باید مراقب باشند که هر چه ارائه میدهند با سیره و اخلاق واقعی ایشان همخوانی داشته باشد.
وی ادامه داد: هنرمندان و کارگردانان باید با مطالعه دقیق و شناخت کامل مفاهیم زندگی حضرت فاطمه، آثار نمایشی خلق کنند که هم جذاب، هم آموزنده و هم اثرگذار باشد. این آثار میتواند نقش بسزایی در شکلدهی به ذائقه فرهنگی جامعه و ارائه الگوهای انسانی و اخلاقی داشته باشد و در عین حال از سطحینگری و شعارزدگی دوری کند تا تأثیر واقعی بر مخاطب داشته باشد.
باکیده در انتها تصریح کرد: شخصیت حضرت فاطمه، به ویژه سادگی، کرامت اخلاقی و مادری دلاور، میتواند چراغ راه هنرمندان و جامعه باشد. اگر با دقت، صداقت و شناخت کامل به آن پرداخته شود، نه تنها اثر هنری ارزشمند خلق میشود، بلکه فرهنگ زندگی ساده، اخلاقی و انسانی نیز در جامعه ترویج مییابد و نسلهای آینده از آن بهرهمند خواهند شد. این پیام اخلاقی و انسانی میتواند در سطوح مختلف زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی اثرگذار باشد.
انتهای پیام