شناسهٔ خبر: 75959041 - سرویس علمی-فناوری
نسخه قابل چاپ منبع: خبرآنلاین | لینک خبر

گاوهایی که گورخر شدند / یک ابتکار ژاپنی

برندگان جوایز ایگ نوبل ۲۰۲۵ با تحقیقاتی درباره گاوهای راه‌راه، فیزیک سس پاستا و علاقه مارمولک‌ها به پیتزا، بار دیگر ثابت کردند که عجیب‌ترین سوالات علمی گاهی اوقات جالب‌ترین پاسخ‌ها را به همراه دارند.

صاحب‌خبر -

تینا مزدکی_جوایز ایگ نوبل که در سال ۱۹۹۱ تأسیس شد، نقیضه‌ای از جوایز نوبل است؛ این جوایز از «دستاوردهایی که ابتدا مردم را می‌خندانند و سپس به فکر فرو می‌برند» تقدیر می‌کنند. مراسم اهدای جوایز که بی‌پروا اغراق‌آمیز و نمایشی است، شامل اپراهای مینیاتوری، نمایش‌های علمی و سخنرانی‌های ۲۴/۷ است که در آن متخصصان باید کار خود را یک بار در ۲۴ ثانیه و بار دوم تنها در هفت کلمه توضیح دهند.

سخنرانی‌های پذیرش جایزه به ۶۰ ثانیه محدود است و همانطور که از شعار آن برمی‌آید، تحقیقات مورد تقدیر ممکن است در نگاه اول مضحک به نظر برسند، اما این به این معنا نیست که هیچ ارزش علمی نداشته باشند. در هفته‌های پس از مراسم، برندگان سخنرانی‌های عمومی رایگانی خواهند داشت که در وب‌سایت «تحقیقات نامحتمل» (Improbable Research) منتشر خواهد شد.

زیست‌شناسی

آیا گاوهایی که مانند گورخر راه راه هستند، توسط مگس گزیده نمی‌شوند؟

محققان: توموکی کوجیما، کازوتو اویشی، یاسوشی ماتسوبارا، یوکی اوچییاما، یوشیهیکو فوکوشیما، نائوتو آئوکی، سای ساتو، تاتسوکی ماسودا، جونیچی اوئدا، هیرویوکی هیروکا و کاتسوتوشی کینو

همه دامداران بر این باورند که مگس‌ها بلای جان گله‌ گاوها هستند، اصلا به همین خاطر است که دائما پاهایشان را به زمین می‌کوبند، دمشان را حرکت می‌دهند و پوستشان را منقبض می‌کنند. از نظر اقتصادی هم این امر باعث می‌شود گاوها کمتر بچرند و تغذیه کنند، برای مدت کوتاه‌تری استراحت کنند و شروع به جمع شدن در کنار هم کنند که استرس را افزایش داده و خطر آسیب به حیوانات را بالا می‌برد. و در نهایت منجر به کاهش تولید شیر در گاوهای شیری و کاهش تولید گوشت در گاوهای پرواری می‌شود.

در عین حال، گورخرها جانورانی هستند که هیچ آزاری از از مگس‌ها نمی‌بینند. دانشمندان مدت‌هاست در مورد عملکرد الگوی راه‌راه سیاه و سفید متمایز گورخر بحث کرده‌اند. آیا برای استتار است؟ گیج کردن شکارچیان؟ یا برای دفع آن مگس‌های مزاحم است؟ توموکی کوجیما و همکارانش تصمیم گرفتند فرضیه آخر را آزمایش کنند و نوارهای گورخری را روی شش گاو سیاه باردار ژاپنی در مرکز تحقیقات کشاورزی آیچی در ژاپن نقاشی کردند. آن‌ها از لاک‌های پایه آب استفاده کردند که پس از چند روز شسته می‌شد، بنابراین گاوها می‌توانستند به نوبت در سه گروه مختلف قرار گیرند: نوارهای گورخری، فقط نوارهای سیاه و بدون نوار (به عنوان گروه کنترل).

نتایج: نوارهای گورخری به طور قابل توجهی هم تعداد مگس‌های گزنده روی گاوها و هم رفتارهای دافع مگس حیوانات را در مقایسه با آن‌هایی که نوارهای سیاه داشتند یا بدون نوار بودند، کاهش داد. تنها رفتاری آن‌ها تکرار کردند، انقباض پوست بود که احتمالا به این خاطر است که نسبت به بقیه رفتارها انرژی کمتری مصرف می‌کند. اما چرا راه راه گورخری جواب می‌دهد؟ محققان می‌گویند ممکن است به مدولاسیون روشنایی یا نور قطبیده مربوط باشد که سیستم تشخیص حرکت حشرات را که برای کنترل نزدیک شدن هنگام فرود بر روی یک سطح استفاده می‌شود، گیج می‌کند. اما این موضوع جای تحقیقات بیشتری دارد.

با برندگان جایزه ایگ نوبل ۲۰۲۵ آشنا شوید

شیمی

آیا خوردن تفلون (پلی‌تترافلوئورواتیلن) راه خوبی برای افزایش حجم غذا و در نتیجه سیری بدون افزایش محتوای کالری است؟

محققان: روتم نفتالوویچ، دانیل نفتالوویچ و فرانک گرین‌وی

نوشابه‌های رژیمی و دیگر نوشیدنی‌های بدون کالری، به لطف توسعه شیرین‌کننده‌های مصنوعی که مولکول‌هایشان توسط بدن انسان قابل متابولیسم نیستند، یکی از ارکان رژیم غذایی مدرن هستند. نویسندگان این مقاله مجذوب ایده غذاهای بدون کالری شده‌اند که معتقدند می‌توان با افزایش حجم و جرم رضایت‌بخش غذا بدون افزایش کالری به آن دست یافت و افزودنی مد نظر آن‌ها، پلی‌تترافلوئورواتیلن (PTFE) است که بیشتر با نام تفلون شناخته می‌شود. این همان ماده‌ای است که در ظروف نچسب استفاده می‌شود. آن‌ها اصرار دارند که تفلون بی‌اثر، مقاوم در برابر حرارت، غیرقابل نفوذ در برابر اسید معده، بی‌مزه و مقرون‌به‌صرفه است و به این خاطر که به شکل پودر است، به راحتی با غذا مخلوط می‌شود. لازم به ذکر است که نسبت تفلون به غذا، یک به سه توصیه شده است.

اگرچه افراد نرمال حاضر نیستند با غذایشان تفلون مخلوط کنند، اما محققان با استناد به تمام مطالعات علمی و آزمایش‌های انجام شده می‌گویند تفلون ایمنی است و کاربردهای فراوانی دارد. میله‌های همزن با روکش تفلون که در آزمایشگاه‌ها استفاده می‌شوند، پوشش‌های روی دستگاه‌های پزشکی مانند کاتترهای مثانه و ایمپلنت‌های زنان، و همچنین کاتترهای مورد استفاده برای لقاح آزمایشگاهی همگی از تفلون هستند؛ همچنین گفته شده است که تفلون بر تحرک یا بقای اسپرم تأثیر نمی‌گذارد. 

با برندگان جایزه ایگ نوبل ۲۰۲۵ آشنا شوید

فیزیک

چرا سس پاستا گلوله گلوله می‌شود؟

محققان: جاکومو بارتولوچی، دانیل ماریا بوسیلو، ماتئو کیارکی، آلبرتو کورتیچلی، ایوان دی ترلیزی، فابریزیو اولدما، داویده روینیاس و وینچنزو ماریا اسکیمنتی

«پاستا کاچو اِ پپه» (Pasta alla cacio e pepe) یک غذای ساده است که در آن فقط پاستای تانارلی، پنیر پکورینو و فلفل استفاده می‌شود. اما سادگی آن فریبنده است. این غذا بدنام است زیرا سس آن به راحتی می‌تواند گلوله‌های ناخوشایندی با بافتی شبیه به موزارلای رشته‌ای تشکیل دهد به جای اینکه صاف و خامه‌ای باشد. فیزیکدانان ایتالیایی با یک دستور پخت بی‌نقص بر اساس آزمایش‌های علمی فراوان خود به کمک آمدند. ترفند آن‌ها استفاده از نشاسته ذرت برای سس پنیر و فلفل به جای تکیه بر هر مقدار نشاسته‌ای بود که هنگام پخت پاستا به آب جوش نفوذ می‌کند.

ادامه این مطلب را در «با برندگان جایزه ایگ نوبل ۲۰۲۵ آشنا شوید»، بخوانید.

۵۸۳۲۳

با برندگان جایزه ایگ نوبل ۲۰۲۵ آشنا شوید با برندگان جایزه ایگ نوبل ۲۰۲۵ آشنا شوید