به گزارش خبرنگار حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، نشست «بررسی مواجهه تمدنی با بیانیه یک‌صد سالگی حوزه» با سخنرانی حجت‌الاسلام دکتر امیرمحسن عرفان، استادیار گروه تاریخ و تمدن اسلامی دانشگاه معارف اسلامی و مدرس مرکز تخصصی مهدویت برگزار شد.
در این نشست علمی که با حضور اساتید، پژوهشگران و طلاب برگزار شد، دکتر عرفان به تبیین ابعاد تمدنی بیانیه رهبر انقلاب اسلامی در یک‌صد سالگی بازتأسیس حوزه‌های علمیه پرداخت و بر ضرورت گذار حوزه از رویکرد انفعالی به رویکرد فعالانه در عرصه تمدن‌سازی تأکید کرد.
اهمیت موضوع و تهدیدهای تمدنی
استادیار گروه تاریخ و تمدن اسلامی دانشگاه معارف اسلامی حرکت تکاملی و پیش‌رونده حوزه را «فتوحات تاریخی و توفیقات راهبردی» دانست و تأکید کرد که عمق درگیری حق و باطل در مقیاس تمدنی رخ می‌دهد.
به گفته او، امروز با تهدیدی بنیاد افکن به‌نام «یکسان‌سازی تمدنی» مواجهیم که در قالب جنگ تمدنی، اراده‌ها، روایت‌ها و هویت‌ها را بازترسیم می‌کند. او دفاع تمدنی را مهم‌ترین ساحت دفاع در اندیشه اسلامی معرفی کرد و سه عرصه کلیدی آن را «رصد و دیده‌بانی تمدنی»، «صیانت و حفاظت تمدنی» و «مواجهه تمدنی» دانست.
نقش حوزه در تمدن‌سازی
حجت الاسلام عرفان با اشاره به بیانیه رهبر انقلاب اسلامی در یک‌صد سالگی حوزه تصریح کرد: این بیانیه مأموریت و ریل تمدنی حوزه را مشخص کرده است. آسیب بزرگ امروز حوزه، بی‌مسأله‌گی تمدنی و روایت ناقص از مسائل تمدنی است.
وی افزود: حوزه می‌تواند در نقش‌های مختلفی ظاهر شود: تسهیلگر تمدن‌سازی، حامی و حمایتگر تمدن اسلامی، ناظر بر فرایند تحقق تمدن‌ها و ورود اقتضایی بر اساس شرایط و حوادث اما فراتر از همه این نقش‌ها، آنچه اهمیت دارد «راهبری تمدنی» توسط حوزه علمیه است.
سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و اقدام
به گفته مدرس مرکز تخصصی مهدویت، راهبری تمدنی حوزه باید در سه سطح سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و اقدام عملی تحقق یابد. او سیاست‌گذاری تمدنی را «منظومه سامان‌یافته‌ای از اهداف و اصول اولویت‌دار، قابل سنجش و عملیاتی» دانست و تأکید کرد که این سیاست‌ها باید بر عملکرد حوزه اثرگذار باشند. وی با انتقاد از تقلیل سیاست‌ها به اسناد بالادستی گفت: «بسیاری از این اسناد ظرفیت عملیاتی شدن ندارند و تعهد جمعی میان نخبگان و مدیران حوزه برای تحقق آنها شکل نگرفته‌است.»
ویژگی‌های سیاست‌گذاری تمدنی
دکتر عرفان پنج ویژگی اساسی برای سیاست‌گذاری تمدنی حوزه برشمرد: مبتنی بر واقعیت‌ها و عینیت‌های تمدنی؛ دوری از ذهن‌زدگی و انتزاعی‌اندیشی. توجه به نظام اولویت‌ها و ترجیحات؛ پرهیز از مسئله‌نماها و تمرکز بر مسائل بنیادین. بهره‌مندی از عمق تئوریک و معرفتی اسلام. طراحی نقشه راه و مسیر تحقق راهبردها؛ پرهیز از سیاست‌های شعاری. گفتمان‌سازی تمدنی در فضای اجتماعی حوزه؛ تبدیل سیاست‌ها به مطالبه طلاب و بدنه حوزه.
او همچنین بر ضرورت انطباق سیاست‌ها با استعدادها و امکانات حوزه، گذار از محافظه‌کاری و واکنشی بودن به رویکرد فعالانه، و مشارکت جامعه نخبگانی در تدوین سیاست‌ها تأکید کرد.
آسیب‌شناسی و نمونه‌ها
مدرس مرکز تخصصی مهدویت برای توضیح آسیب ذهن‌زدگی در برخی کرسی‌های درسی حوزه، به خاطره‌ای از مرحوم محمدرضا حکیمی اشاره کرد که در کتاب «آنجا که خورشید می‌وزد» نقل شده‌است؛ جایی که بحث‌های فقهی انتزاعی از واقعیت‌های اجتماعی فاصله گرفته‌بودند. او این مثال را نشانه‌ای از ضرورت توجه به عینیت‌ها و مسائل واقعی در سیاست‌گذاری تمدنی دانست.
وی در پایان سخنان خود تأکید کرد: صرف برخورد شعاری با بیانیه یک‌صد سالگی حوزه زیبنده حوزه‌های علمیه نیست. باید از مرحله سیاست‌گذاری به پشتیبانی، برنامه‌ریزی و در نهایت اقدام و کنش تمدنی برسیم. او ضمن قدردانی از اساتید و دانشجویان حاضر جلسه، ابراز امیدواری کرد که حوزه‌های علمیه با تقویت رویکرد راهبری تمدنی، بتوانند نقش فعالانه خود را در تحقق تمدن نوین اسلامی ایفا کنند.
انتهای پیام/