با افزایش بی‌سابقه آلودگی هوا در تهران و چندین استان کشور، مقامات بهداشتی و مسئولان استانی تصمیم به اجرای تعطیلی مدارس و اعمال محدودیت‌های اضطراری گرفتند. شاخص آلاینده‌ها در بسیاری از کلان‌شهرها از سطح هشدار فراتر رفته و شرایط به گونه‌ای است که سلامت دانش‌آموزان و کارکنان دستگاه‌های دولتی به شدت در معرض خطر قرار دارد. بر همین اساس، تعطیلی مدارس تهران برای روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه ۵ و ۶ آذر ۱۴۰۴ تصویب شد و بسیاری از مقاطع تحصیلی به‌صورت غیرحضوری فعالیت خواهند کرد تا خطرات ناشی از تنفس هوای ناسالم کاهش یابد.

همزمان، پیشنهاد تعطیلی ادارات تهران نیز از سوی وزارت بهداشت و کارگروه اضطرار آلودگی هوا مطرح شده است تا با کاهش تردد شهری و کنترل فعالیت‌های اداری، میزان آلاینده‌ها و فشار بر شهروندان کاهش یابد. در استان‌های خوزستان، البرز، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی و غربی، مرکزی و سیستان و بلوچستان نیز به دلیل شرایط اضطراری، تعطیلی مدارس و در برخی موارد محدودیت در فعالیت ادارات اعلام شد. این اقدامات با هدف حفاظت از سلامت عمومی، کاهش بیماری‌های تنفسی و جلوگیری از پیامدهای بلندمدت آلودگی هوا انجام شده و تأکید شده است که بازگشت به آموزش حضوری و فعالیت اداری تنها با بهبود کیفیت هوا ممکن خواهد بود.

بحران آلودگی هوا ادامه دارد؛ تعطیلی مدارس و ادارات در تهران و چند استان کلید خورد

با تشدید آلودگی هوا در کلان‌شهرهای کشور و افزایش غلظت آلاینده‌ها به سطوح «ناسالم برای همه گروه‌ها»، موج تازه‌ای از تعطیلی مدارس و حتی تعطیلی ادارات در چند استان آغاز شده است. تهران، خوزستان، البرز، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، مرکزی، سیستان و بلوچستان و همچنین ۸ شهر استان اصفهان با تصمیم کارگروه‌های استانی، مجبور به اجرای محدودیت‌های گسترده شدند.

این تعطیلی‌ها در حالی اعمال می‌شود که شاخص آلاینده اصلی PM2.5 در تهران از عدد ۱۵۷ عبور کرده و طبق پیش‌بینی سازمان هواشناسی احتمال رسیدن آن به بالای ۱۶۰ نیز وجود دارد؛ سطحی که وارد محدوده «اضطرار» می‌شود.

تعطیلی مدارس تهران؛ تصمیمی برای حفاظت از سلامتی دانش‌آموزان

بر اساس مصوبات جلسه کارگروه اضطرار استان تهران، تعطیلی مدارس تهران برای روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه (۵ و ۶ آذر ۱۴۰۴) قطعی شده است. مقاطع پیش‌دبستانی، ابتدایی و مهدهای کودک در مناطق دارای وضعیت «ناسالم برای همه» کاملاً تعطیل هستند و سایر مقاطع تحصیلی به‌صورت غیرحضوری فعالیت می‌کنند.

مسئولان تأکید کرده‌اند که این تصمیم با هدف جلوگیری از تشدید بیماری‌های تنفسی در میان کودکان اتخاذ شده و ادامه‌دار بودن آن کاملاً وابسته به وضعیت آلودگی هواست.

تعطیلی ادارات تهران؛ تصمیمی در دست بررسی

هرچند در مرحله اول تنها تعطیلی مدارس تهران مورد تصویب قرار گرفت، اما با توجه به هشدار وزارت بهداشت و عبور شاخص آلودگی از مرزهای اضطراری، پیشنهاد تعطیلی ادارات تهران نیز روی میز کارگروه اضطرار قرار گرفته است.

بر اساس توضیحات «مهندس محسن فرهادی» رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، این وزارتخانه در نامه رسمی خود به استانداری تهران خواستار غیرحضوری شدن مدارس، دانشگاه‌ها و دستگاه‌های دولتی شده است. این تصمیم هنوز نهایی نشده اما با ادامه شرایط کنونی، احتمال تصویب آن بسیار بالا ارزیابی می‌شود.

موج تعطیلی مدارس در استان‌های دیگر کشور

تهران تنها استان درگیر بحران نیست. طبق اطلاعیه‌های استانی، تعطیلی مدارس در روز یکشنبه دوم آذر در استان‌های زیر اعمال شده است:

• خوزستان

• البرز

• خراسان رضوی

• آذربایجان شرقی

• آذربایجان غربی

• مرکزی

• سیستان و بلوچستان

همچنین، ۸ شهر استان اصفهان نیز در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه پیش‌رو، با تصمیم ستاد بحران استان، آموزش را به‌صورت غیرحضوری برگزار خواهند کرد.

در برخی استان‌ها، علاوه بر تعطیلی مدارس، ادارات نیز با محدودیت زمانی یا دورکاری مواجه شده‌اند.

چرا بحران آلودگی هوا به تعطیلی‌های گسترده منجر شد؟

طبق ارزیابی سازمان محیط زیست و دانشگاه علوم پزشکی، افزایش آلاینده‌ها در سطحی قابل‌توجه ناشی از سه عامل اصلی است:

۱. پایداری جوی و وارونگی دما

هوای سرد و ساکن اجازه خروج آلاینده‌ها را نمی‌دهد و ذرات معلق در لایه‌های پایین جو محبوس می‌شوند.

۲. افزایش تردد خودروهای دودزا

بر اساس گزارش کارگروه، بیش از ۷۰ درصد آلودگی هوای تهران از منابع متحرک است. کارگروه اضطرار به پلیس راهور و شهرداری دستور کنترل جدی خودروهای دودزا را داده است.

۳. فعالیت صنایع اطراف شهر

به‌ویژه در اصفهان، خوزستان و تهران سهم صنایع در تشدید آلاینده‌ها بسیار قابل توجه است.

تعطیلی مدارس؛ اما نگرانی از عقب‌ماندگی تحصیلی

استاندار خوزستان در جلسه شورای آموزش و پرورش، نسبت به پیامدهای آموزشی این تعطیلی‌ها هشدار داد و تأکید کرد:
«هیچ‌وقت نباید آموزش تعطیل شود. حتی در شرایط آلودگی هوا باید از صداوسیما، فضای مجازی و تمام ظرفیت‌های موجود برای جبران عقب‌افتادگی‌ها استفاده کرد.»

این سخنان نشان می‌دهد که گرچه تعطیلی مدارس به دلیل آلودگی هوا اجتناب‌ناپذیر است، اما نگرانی درباره کاهش کیفیت آموزش همچنان جدی است.

تعطیلی ادارات تهران؛ مزایا و چالش‌ها

تعطیلی احتمالی ادارات تهران با دو هدف اصلی مطرح شده است:

• کاهش تردد و کاهش آلودگی ناشی از خودروها

• حفظ سلامت کارمندان، به‌ویژه بیماران قلبی و ریوی

اما چالش‌هایی نیز مطرح است:

• اختلال در روند خدمات عمومی

• نیاز به زیرساخت مناسب برای دورکاری

• فشار کاری بر بخش‌هایی که امکان توقف فعالیت ندارند (مانند اورژانس، بیمارستان‌ها و خدمات شهری)

به همین دلیل تصمیم نهایی درباره تعطیلی ادارات تهران هنوز در مرحله بررسی است.

آلودگی هوا؛ تهدیدی فراتر از چند روز تعطیلی

متخصصان محیط زیست هشدار می‌دهند که بحران آلودگی هوا تنها مشکل چند روزه نیست. پیامدهای بلندمدت آن شامل:

• افزایش بیماری‌های قلبی

• تشدید آسم و بیماری‌های تنفسی

• کاهش عملکرد تحصیلی و تمرکز دانش‌آموزان

• هزینه‌های سنگین درمانی برای دولت و مردم

کارشناسان معتقدند تا زمانی که اصلاح ساختاری در ناوگان حمل‌ونقل، کاهش خودروهای فرسوده، گسترش حمل‌ونقل عمومی و استانداردسازی صنایع انجام نشود، هر سال این چرخه تکرار خواهد شد.

موج جدید تعطیلی مدارس، احتمال تعطیلی ادارات تهران و محدودیت‌های گسترده در استان‌های مختلف نشان می‌دهد که بحران آلودگی هوا وارد مرحله جدی‌تری شده است. اگرچه این تعطیلی‌ها به‌عنوان راهکاری اضطراری برای کاهش خطرات سلامتی ضروری هستند، اما راه‌حل بلندمدت و پایدار، اجرای سیاست‌های بنیادی برای کنترل و کاهش آلاینده‌هاست.