به گزارش برنا؛ پنبه یا همان "طلای سفید"، ریشه در فرهنگ، اقتصاد و اشتغال میلیون‌ها ایرانی دارد؛ این الیاف نرم و سفید، بستری برای صنایع بزرگ نساجی کشور تشکیل می‌دهد و حیات اقتصادی بسیاری از شهرها و روستاها به آن وابسته است.
استان فارس با پیشینه درخشان، سهمی ۲۵ درصدی از تولید ملی پنبه را به خود اختصاص داده است و همواره به عنوان قطب کیفی و کمی این محصول شناخته می‌شود.
شهرستان‌هایی مانند داراب، زرین‌دشت و لارستان، قلب تپنده این عرصه هستند و محصولشان آرزوی هر کارخانه نساجی است؛ اما پشت این آمار درخشان، داستان دیگری در جریان است که این گزارش به آن می‌پردازد.
طلای سفید بر چرخه معیوب فروش
برداشت پنبه از سطح ۱۵ هزار و ۶۰۰ هکتار از مزارع فارس آغاز شده است و پیش‌بینی می‌شود امسال بیش از ۵۲ هزار تن "وش پنبه" در این استان تولید شود.
بیشترین سطح زیر کشت به شهرستان‌های داراب، زرین دشت و لارستان اختصاص دارد؛ ارقامی چون "گلستان"، "ارمغان" و "ماکسا" در زمین‌های این خطه ریشه دوانده‌اند.
داراب، به عنوان قطب اصلی این تولید، از کیفیت الیاف مثال‌زدنی برخوردار است و تنها شرکت پنبه کاران استان نیز در این شهرستان واقع شده است؛ این شرکت سالانه حدود ۶۰ درصد پنبه استان را با ۲ کارخانه پنبه‌پاک‌کنی در داراب و فسا خریداری می‌کند؛ با این حال، این ظرفیت بزرگ با چالشی بزرگتر روبرو می‌شود.
فریاد بی‌پاسخ کشاورز دارابی
ذبیح الله عسکری، یکی از کشاورزان دارابی، درد مشترک بسیاری از همکارانش را روایت کرد و گفت: شرکت پنبه کاران از ما حمایت می‌کند، اما پرداخت پول محصول، زمان‌بر است؛ ما برای کشت پاییزه به پول نقد نیاز فوری داریم و مجبوریم محصول را با قیمتی بسیار پایین‌تر، مثلا ۶۰ هزار تومان به جای ۷۴ هزار تومان، به دلالان بفروشیم.
این کشاورز به راه حل نیز اشاره کرد و افزود: کشت تمام مکانیزه و آبیاری نوین، عملکرد را از چهار تن به ۱۲ تن در هکتار می‌رساند، اما هزینه اولیه آن (حدود ۱۵۰ میلیون تومان) کمرشکن است؛ بدون حمایت، مجبوریم به همان کشت غرقابی پُرهزینه و کم‌بازده ادامه دهیم.
زمزمه خاموش خداحافظی با طلای سفید
این ناامیدی تنها به فروش محصول ختم نمی‌شود؛ رمضان حسن پور، کشاورز دیگری است که از افزایش هزینه‌ها و کاهش منابع آبی می‌گوید؛ او بیان کرد: با این هزینه‌های سرسام‌آور، کشت پنبه بدون حمایت دولت معنایی ندارد؛ اگر شرکت تعاونی، سم، کود و بذر را به صورت توافقی در اختیار ما بگذارد، با دلگرمی ادامه می‌دهیم.
این کشاورز هشدار جدی داد که برخی از همکارانش دیگر پنبه نمی‌کارند.
ناجی فرسوده؛ راهکارهای یک مدیر برای نجات پنبه
در سوی دیگر ماجرا، مدیرانی هستند که راه حل را می‌دانند اما برای اجرا به حمایت نیاز دارند؛ غلامرضا انصاری، مدیرعامل شرکت پنبه‌کاران داراب، چالش‌ها و راهکارها را به وضوح تشریح می‌کند.
او به چالش مصرف بالای آب اشاره کرد و توسعه آبیاری نوین را راهکار دانست.
انصاری همچنین به مشکل بالای بودن هزینه‌های تولید پرداخت و بر پرداخت یارانه مستقیم تاکید کرد.
وی مشکل ضعف نقدینگی را مطرح کرد و خواستار تخصیص تسهیلات شد؛ این مدیر، فرسودگی ماشین‌آلات و نوسان قیمت را از دیگر چالش‌ها برشمرد و بر نوسازی ناوگان و اجرای خرید تضمینی موثر تاکید نمود.
آمارهای درخشان
از زبان مسئولان نیز آمارهای امیدوارکننده‌ای شنیده می‌شودغ احد بهجت حقیقی رئیس سازمان جهاد کشاورزی فارس، از آغاز برداشت از ۱۵ هزار و ۶۰۰ هکتار خبر داد.
وی گفت: میانگین عملکرد پنبه در فارس ۳.۵ تن در هکتار است که از متوسط کشور (۲.۶ تن) بالاتر است.
او به ورود کمباین‌های "وش چین" اشاره کرد که هزینه برداشت را کاهش و کیفیت الیاف را افزایش می‌دهند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی فارس همچنین از وجود ۶ کارخانه پنبه‌پاک‌کنی در استان به عنوان نقطه قوت دیگر نام برد.
تعاونی‌ها؛ پلی ناتمام برای نجات
طلای سفید فارس در گردابی از چالش‌ها گرفتار آمده است؛ از یک سو، کشاورز زحمتکش، اسیر کمبود نقدینگی و روش‌های فرسوده است و از سوی دیگر، دلالان فرصت‌طلب، از این ضعف‌ها بهره می‌برند.
شرکت‌های تعاونی محلی مانند پنبه‌کاران داراب، با داشتن نقشه راه و راهکارهای عملی، می‌توانند پل نجات باشند، اما خود نیز برای ایفای این نقش به کمک دولت نیاز مبرم دارند.
نجات پنبه فارس، حیات اقتصادی جوامع روستایی، امنیت غذایی و زنجیره ارزش صنعت نساجی کشور را حفظ می‌کند.