به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ مناطق گسترده‌ای از سوریه امسال نیز با فصل تازه‌ای از خشکسالی شدید روبه‌رو شده‌اند؛ وضعیتی که بخش کشاورزی ــ منبع اصلی درآمد میلیون‌ها نفر ــ را تهدید می‌کند و بحران معیشتی چندساله کشور را عمیق‌تر می‌سازد. کاهش بارش‌ها و کم شدن زمین‌های کشت‌شده باعث شده کشاورزان بار دیگر با زیان‌های پیاپی و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی طولانی‌مدتی روبه‌رو شوند؛ پیامدهایی که ممکن است بر امنیت غذایی و سطح قیمت‌ها نیز اثر بگذارد.
در روستاهای گسترده میان حماه، ادلب و حلب، صحنه‌های زمین‌های ترک‌خورده و مزارعی که هفته‌ها باران ندیده‌اند، تکرار می‌شود. با اینکه برخی کشاورزان تلاش کرده‌اند با چاه‌های عمیق بخشی از مزارع را آبیاری کنند، اما افت شدید سطح آب و هزینه بالای کارکرد پمپ‌ها، این راه‌حل را تقریباً ناممکن کرده است. در نتیجه، زمین‌های خشک و بی‌بار همچنان یادآور بحرانی هستند که هر روز عمیق‌تر می‌شود و آینده کشاورزی سوریه را در هاله‌ای از ابهام قرار می‌دهد.
بدترین وضعیت طی بیست سال گذشته
«رائد حمدو» کشاورز اهل روستایی در غرب حماه می‌گوید فصل امسال بدترین فصل طی حدود دو دهه است. او در گفت‌وگو با روزنامه «العربی الجدید» توضیح داد که بسیاری از کشاورزان با امید به بهبود بارندگی وارد فصل کشت شدند، اما واقعیت به‌کلی ناامیدکننده بود؛ چرا که منطقه از آغاز زمستان تاکنون تنها شاهد بارش‌های بسیار اندک بوده است. همین امر موجب خشک‌شدن زودهنگام محصولات در مراحل اولیه و عدم جوانه‌زدن صحیح بذرها شد.
به گفته او، خشکسالی امسال زودتر از همیشه آغاز شده و بذرهایی که با هزینه‌های بالا تهیه شده بودند، بدون بازده از بین رفته‌اند. بسیاری از کشاورزان دیگر حتی قادر به تأمین نیازهای اولیه خانواده خود نیستند؛ آن هم در شرایطی که تولید ندارند و هزینه‌های آبیاری به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است.
او افزود که تعداد زیادی از کشاورزان ناچار شده‌اند از کشت بخش‌های بزرگی از اراضی خود چشم بپوشند؛ زیرا نه توان آبیاری و نه قدرت پرداخت هزینه سوخت پمپ‌های آب را دارند. حتی استفاده از چاه‌ها نیز دیگر راه‌حلی عملی نیست، زیرا سطح آب کاهش یافته و زمان کارکرد موتورهای آبیاری بیشتر شده است؛ موضوعی که هزینه آبیاری را بسیار بیشتر از ارزش احتمالی برداشت محصول کرده است.
ضربه‌ای دوگانه به کشاورز و خانواده‌ها
در روستاهای حلب نیز پیامدهای خشکسالی تنها به مزرعه‌ها محدود نشده و به زندگی روزمره خانواده‌های روستایی سرایت کرده است. «سناء شواش» کشاورز اهل یکی از روستاهای این منطقه، می‌گوید بخش بزرگی از خانواده‌ها مستقیماً به تولیدات زمین وابسته‌اند و هر اختلال در فصل کشاورزی فوراً بر درآمد و معیشت آن‌ها تأثیر می‌گذارد.
او توضیح داد که اواخر نوامبر معمولاً زمانی است که محصولات دیم ــ مانند گندم و جو ــ پس از نخستین بارش‌ها رشد خود را نشان می‌دهند، اما امسال به‌دلیل نبود باران هیچ اثری از سبزی اولیه زمین‌ها دیده نمی‌شود.
به گفته شواش، کاهش بارش نه‌تنها محصولات کشاورزی را نابود کرده، بلکه دامداری را نیز به‌شدت تحت تأثیر قرار داده است. کمبود علوفه طبیعی و آب باعث کاهش تعداد دام‌ها در بسیاری از خانوارها شده و قیمت خوراک دام نیز به‌شدت افزایش یافته است؛ به‌طوری که هزینه نگهداری گله بسیار بیشتر از سود حاصل از آن شده است. برخی خانواده‌ها ناچار شده‌اند دام‌های خود را به مناطق دور منتقل کنند تا شاید مرتع بهتری پیدا کنند؛ اقدامی پرهزینه و دشوار.
او تاکید کرد که تداوم این وضعیت سبک زندگی روستایی را به‌طور کامل تهدید می‌کند؛ زیرا نه هزینه کشت و نه هزینه نگهداری دام، قابل تأمین است، آن‌هم در شرایطی که فصل‌های خشک پشت سر هم تکرار می‌شوند و هیچ نشانه‌ای از بهبود دیده نمی‌شود.
بازنگری در نقشه کشاورزی سوریه
در حالی که کشاورزان چشم‌انتظار بارش باران هستند، کارشناسان معتقدند حل بحران نیازمند برنامه‌های بلندمدتی برای مدیریت منابع آب و حمایت مستقیم از کشاورزان در زمینه بذر، کود و سوخت است.
«حسام العبدالله» کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با روزنامه «العربی الجدید» هشدار داد که ادامه خشکسالی تأثیری جدی بر تولید مواد غذایی خواهد گذاشت و این امر موجب افزایش دوباره قیمت کالاهای اساسی ــ به‌ویژه گندم و سبزیجات ــ می‌شود؛ زیرا تولید داخلی کاهش می‌یابد و وابستگی به واردات بیشتر خواهد شد.
او افزود: این بحران موقتی نیست و احتمال ادامه آن زیاد است. کاهش تولید به معنای افزایش هزینه‌ها برای دولت و مردم، و در نهایت افزایش بیکاری در روستاها است. ما عملاً با ضعف جدی امنیت غذایی مواجهیم، زیرا کشاورزی ستون اقتصاد سوریه است.
عبدالله هشدار داد که اگر خشکسالی یک سال دیگر ادامه یابد، ممکن است کل نقشه کشاورزی سوریه تغییر کند؛ چرا که کشاورزان به‌سوی محصولاتی با نیاز آبی کمتر می‌روند یا کلاً کشاورزی را ترک می‌کنند، موضوعی که شکاف بزرگی در بازار و فشارهای اجتماعی شدید ایجاد خواهد کرد.
..............................
پایان پیام/ ۲۶۸