در پی انتشار و ابتلای برخی از دام‌های همسایگان غربی کشورمان به بیماری تب برفکی و گزارش موارد پراکنده این بیماری در برخی واحدهای دامداری استان‌های کشور، نگرانی انتقال این بیماری از طریق مصرف گوشت و لبنیات دام‌های تب برفکی در مصرف کنندگان ایجاد شده است.

دکتر حمید خسروی، متخصص علوم و صنایع غذایی و  مشاور و مدرس صنعت لبنیات در گفت‌وگو با خبرآنلاین می‌گوید: نگرانی انتقال آلودگی تب برفکی  از دام‌های بیمار با مصرف شیر، لبنیات و گوشت آن‌ها و یا انتقال بیماری به مصرف کنندگان بی مورد است. چرا که تب برفکی چالشی برای انسان ایجاد نخواهد کرد و این بیماری از طریق مصرف گوشت پخته شده و لبنیات پاستوریزه به انسان منتقل نمی‌شود.

این بیماری مختص دام است و در نشخوارکنندگان دیده می‌شود. عامل این بیماری ویروسی است که فقط در دام‌های سم‌ دوتایی مثل گاو، گوسفند و بز فعال می‌شود و در آن‌ها باعث بروز علائمی نظیر تب، تاول روی دهان، زبان، لب و گاهی روی پستان می‌شود. این ویروس تقریباً فقط به حیوانات حمله می‌کند و انتقالش به انسان بسیار نادر است. در تاریخ، فقط چند مورد ابتلای انسانی گزارش شده که آن هم در افرادی بوده است که به‌طور مستقیم و بدون حفاظت با دام آلوده یا ترشحاتش در تماس بوده اند و نه از طریق غذا.

در مورد شیر و لبنیات…

ویروس تب‌برفکی ممکن است در شیر دام مبتلا وجود داشته باشد، اما این ویروس در برابر حرارت، بسیار حساس است و در دمای پاستوریزاسیون (۷۲ درجه سانتی‌گراد به‌ مدت ۱۵ ثانیه) کاملاً از بین می‌رود. بنابراین هیچ خطری در مصرف لبنیات پاستوریزه یا صنعتی وجود ندارد. اما اگر کسی شیر خام یا لبنیات سنتی حرارت‌ ندیده مصرف کند در مناطقی که بیماری شایع شده، از نظر علمی احتمال خیلی کمی برای تماس با ویروس وجود دارد، هر چند تاکنون گزارشی از ابتلای انسانی از این راه ثبت نشده است.

در مورد گوشت چطور؟

در مورد گوشت هم همین قاعده وجود دارد. ویروس ممکن است، روی سطح بافت دام آلوده وجود داشته باشد، اما با پخت کامل در دمای بالاتر از ۷۰ درجه در تمام بافت، غیرفعال می‌شود. پس گوشت پخته ایمن است و تنها کسانی که در کشتارگاه یا قصابی با گوشت یا خون دام بیمار در تماس مستقیم هستند ممکن است در اثر تماس پوستی یا خراش، تحریک یا عفونت موضعی بگیرند و نه بیماری سیستمیک.

 اما درباره‌ زخم‌های پستان دام بدانید، وقتی پستان در اثر این بیماری زخم می‌شود، احتمال ورود و رشد باکتری‌های دیگر مثل استافیلوکوک اورئوس یا استرپتوکوکس بالا می‌رود که می‌توانند باعث ماستیت یا التهاب پستان شوند. این موضوع به خودِ تب‌برفکی ربطی ندارد، اما اگر شیر آن دام بدون حرارت مصرف شود، ممکن است آلودگی باکتریایی و نه ویروسی، به انسان منتقل شود.

در جمع‌بندی علمی، ویروس تب‌برفکی (FMDV) در برابر حرارت، حساس است و پاستوریزه کردن یا پخت کامل سبب حذف این ویروس می‌شود و تماس مستقیم با دام آلوده یا شیر خام، تنها مسیر بالقوه‌ خطر است و مصرف گوشت‌های منجمد، وارداتی یا داخلی در صورت پخت کامل هیچ مشکلی برای مصرف کننده ایجاد نمی‌کند. بنابراین تب برفکی یک تهدید انسانی نیست اما یک تهدید اقتصادی و دامپزشکی بزرگ است و آسیب اصلی آن برای دامداران و تولید کنندگان است.