یکی از هزینه‌های خرید و فروش خودرو، مالیات نقل و انتقال آن است؛ هزینه‌ای که به‌عهده فروشنده بوده و بدون پرداخت آن، امکان تعویض پلاک وجود ندارد. عوامل متعددی در میزان این هزینه تاثیرگذار هستند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها سال ساخت خودرو است. به عبارت دیگر، مالیات نقل و انتقال خودروهای صفر و کارکرده از سوی قانون به‌شکل متفاوتی تعیین می‌شود.

حال به‌عنوان فروشنده باید بدانید که تاثیر هر سال افزایش عمر خودرو در مالیات نقل و انتقال آن چقدر است؟ چطور می‌توانید این هزینه‌ها را محاسبه، استعلام و پرداخت کنید؟ اینها سوالاتی هستند که در ادامه به آن‌ها با توجه به آخرین قوانین مالیاتی در سال ۱۴۰۴ پاسخ می‌دهیم.

مالیات نقل و انتقال خودرو چطور تعیین می شود؟

اطلاع از مبنای محاسبه مالیات نقل و انتقال خودرو به شما در مدیریت هزینه‌های معامله‌تان کمک خواهد کرد. این هزینه، نقش قابل توجهی نیز در سود و زیان خرید و فروش خودرو دارد. به‌طورکلی، عوامل موثر در مالیات نقل و انتقال برای خودروهای مختلف در سال ۱۴۰۴ را به‌صورت زیر می‌توان خلاصه کرد:

ارزش روز خودرو

اصلی‌ترین عامل اثرگذار در مالیات نقل و انتقال خودرو، ارزش فعلی آن است. در واقع، هرچه قیمت خودرو بیشتر باشد، مبلغ مالیات آن نیز افزایش می‌یابد. معیار سازمان امور مالیاتی نیز برای مقایسه ارزش خودروها، قیمت صفر آن‌هاست. بنابراین، قیمت توافقی خریدار و فروشنده در تعیین این هزینه معیار نبوده و درعوض، ارزش معاملاتی تعیین‌شده توسط سازمان امور مالیاتی برای خودروهای مختلف، مبنای محاسبه مالیات فروش آن در نظر گرفته می‌شود.

تاثیر نوع خودرو در مالیات نقل و انتقال

در سال ۱۴۰۴، مالیات نقل و انتقال خودروی خارجی صفر، دو درصد از قیمت فعلی است و این عدد برای خودروهای داخلی به یک درصد کاهش می‌یابد. بر اساس قانون، خودروهای کشاورزی، راهسازی، معدنی، کارگاهی و شناورها نیز از پرداخت مالیات نقل و انتقال معاف هستند.

سال تولید خودرو

سال تولید خودرو تاثیر قابل توجهی در میزان مالیات نقل و انتقال آن دارد؛ در واقع، با افزایش عمر خودرو، مالیات آن نیز کاهش می‌یابد. با این‌ حال، قانون، بازه‌های زمانی مشخصی را نیز برای کاهش میزان مالیات خودروها تعیین کرده است. همچنین، میزان کاهش مالیات نقل و انتقال خودروهای کارکرده داخلی و خارجی نیز یکسان است. بنابراین، به‌طورکلی فروشنده‌های خودروهای صفر باید مالیات نقل و انتقال بیشتری بپردازند.

تفاوت نرخ مالیات نقل و انتقال خودروی صفر و کارکرده

ابتدا باید به این نکته اشاره کنیم که منظور از خودروی صفر در معاملات، خودرویی است که در سال جاری تولید شده باشد. البته کارخانه‌ها نیز به‌ازای فروش خودروهای صفر خود به دولت مالیات پرداخت می‌کنند. با در نظر گرفتن این موضوع، در جدول زیر خلاصه‌ای از میزان مالیات نقل و انتقال فروش انواع خودرو در سال ۱۴۰۴ بر اساس سال تولید آن‌ها درج شده است:

نحوه استعلام آنلاین مالیات نقل و انتقال خودرو

همان‌طور که گفتیم، مرجع ارزش‌گذاری اولیه خودرو برای محاسبه مالیات آن سازمان امور مالیاتی است. این سازمان، کتابچه‌ای برای این منظور تنظیم کرده و هر سال آن را به‌روزرسانی می‌کند. هر چند این دفترچه از وب‌سایت رسمی این سازمان قابل دانلود است، بااین‌حال ساختاری پیچیده دارد و یافتن خودرو در آن نیز می‌تواند دشوار باشد. از سوی دیگر، احتمال بروز اشتباه در محاسبه دستی مالیات خودرو هم وجود خواهد داشت.

با توجه به این دلایل، سامانه‌های شخص ثالث متعددی خدمات استعلام مالیات نقل و انتقال خودرو را ارائه می‌دهند. استفاده از این سامانه‌ها آسان بوده و ضمن صرفه‌جویی در وقت، احتمال خطا را نیز کاهش می‌دهند. به‌عنوان مثال، با مراجعه به وب‌سایت یا اپلیکیشن ایتول (itoll)، کافی است وارد بخش مالیات نقل و انتقال خودرو شده و با وارد کردن اطلاعات خودرو و اطلاعات اولیه هویتی مالک، این هزینه را استعلام کنید.

پرداخت آنلاین مالیات نقل و انتقال خودرو

تا همین چند سال پیش، مراجعه حضوری به دفاتر پیشخوان دولت، شعب سازمان امور مالیاتی یا سامانه‌های دولتی، اصلی‌ترین روش‌های پرداخت مالیات نقل و انتقال خودرو بودند. روش‌های حضوری علاوه بر اینکه وقت زیادی می‌گرفتند، هزینه‌ای هرچند اندک به فروشنده نیز تحمیل می‌کردند. سامانه‌های دولتی نیز معمولا سرعت پایینی دارند و رابط‌های کاربری پیچیده‌شان نیز بسیاری از افراد را سردرگم می‌کند.

اما رفته‌رفته در سال‌های اخیر سامانه‌های شخص ثالث توانسته‌اند نقش خود را به‌عنوان سکوی وصول دیون قانونی خودرو تثبیت کنند. آن‌ها هم امکان استعلام این هزینه‌ها را فراهم کرده‌اند و هم پرداخت مستقیم آن‌ها را از طریق درگاه‌های قانونی ممکن ساخته‌اند.

البته در انتخاب یک سامانه استعلام و پرداخت هزینه‌های خودرو باید به معیارهای بسیاری توجه کنید. مهم‌ترین آن‌ها اعتبار سامانه و برخورداری آن از مجوزهای قانونی است. همچنین توصیه می‌شود سامانه‌ای را انتخاب کنید که علاوه بر مالیات نقل و انتقال، امکان استعلام و پرداخت دیگر هزینه‌ها را نیز فراهم کند. نکته مهم دیگر، امکان پرداخت یکجای همه این هزینه‌ها است که قطعا در وقت شما صرفه‌جویی می‌کند. امکان استفاده از سامانه بدون ثبت‌نام و احراز هویت، رابط کاربری ساده و دریافت مشاوره نیز از دیگر معیارهای مهم در این زمینه هستند.

پلتفرمی نظیر آیتول یک مثال خوب در این زمینه است. این پلتفرم، امکان پرداخت یکجای خلافی، عوارض سالانه، عوارض آزادراهی، خرید بیمه، بدهی‌های طرح ترافیک و ... را برای انواع خودروهای داخلی، خارجی و موتورسیکلت‌ها بدون نیاز به ثبت‌نام و احراز هویت فراهم کرده است.

از استعلام تا پرداخت؛ مسیر کامل مالیات نقل و انتقال خودرو

به‌طور خلاصه، مالیات نقل و انتقال با افزایش سن خودرو تا ۶ سال کاهش می‌یابد و پس از آن، همه خودروهای ایرانی یا خارجی موظف به پرداخت ۴۰ درصد از مالیات خرید و فروش یک خودروی صفر هستند. مبنای محاسبه ارزش معاملاتی خودرو هم کتابچه سازمان امور مالیاتی کشور است؛ با این حال پرداخت این هزینه از طریق سامانه‌های شخص ثالث معتبر نیز به راحتی امکان‌پذیر است.