به گزارش خبرگزاری آنا، چند روز پس از برگزاری انتخابات پارلمانی عراق در سال ۲۰۲۵ و مشارکت نسبتا رضایت بخش مردم در آن با وجود پیش بینی‌های متعدد مبنی بر کاهش مشارکت، سوال‌ها درباره موفقیت یا عدم موفقیت جریان صدر در تحریم انتخابات ایجاد شده است. مقتدی صدر روحانی شیعه و رهبر یکی از پرنفوذترین جریان‌های سیاسی-اجتماعی عراق یعنی جریان صدر است که پس از سقوط صدام، نقش مهمی در معادلات قدرت این کشور ایفا کرده است. او با ترکیب نفوذ مذهبی، پایگاه مردمی گسترده و برخورداری از یک جریان سیاسی-نظامی نسبتا منسجم، بار‌ها توانسته صحنۀ سیاسی عراق را دگرگون کند. مقتدی رویکردی ملی‌گرایانه، ضد فساد و منتقد دخالت خارجی ـ به‌ویژه آمریکا و گاهی ایران ـ دارد و تصمیم‌های ناگهانی او (مانند استعفا‌ها یا تحریم انتخابات) همواره عاملی بر تاثیرگذاری بر فضای سیاسی عراق بوده است.
مقتدی صدر در انتخابات اخیر، تمرکز خود را بر تحریم انتخابات قرار داد و در پیام‌های متعددی، چون «آشپزی تحریم کننده انتخابات عبادت است» و «تحریم شان کنید، خدا رحمتتان کند» پایگاه اجتماعی خود را به عدم حضور در انتخابات دعوت می‌کرد. وی دلیل این امر را وجود فساد گسترده در ساختار سیاسی عراق، وجود سلاح‌های بی ضابطه در میان گروه‌های مسلح و دخالت خارجی در امور داخلی این کشور معرفی می‌کند. همچنین به دلیل اینکه در هر دوره تعداد زیادی از مردم در انتخابات شرکت نمی‌کنند، مقتدی به دنبال آن بود تا سرمایه اجتماعی خود را در فضای سیاسی عراق به صورت ملی، بیش از طرفداران و شامل کلیه افرادی که در انتخابات حاضر نمی‌شوند، نشان دهد.
با این وجود، افزایش میزان مشارکت در انتخابات گذشته برخی را بر آن داشت تا گمان کنند که تحریم مقتدی صدر کاملا شکست خورده و آینده سیاسی وی با ابهامات جدی رو‌به‌رو شده است. اما نگاه به میزان مشارکت انتخابات در استان‌های مختلف با عنایت به مدل شخصیتی طرفداران این جریان سیاسی-اجتماعی تحلیل دیگری را به ذهن متبادر می‌کند.
انتخابات سال ۲۰۲۱ عراق با مشارکت ۴۱ درصدی برگزار شد، در حالی که مشارکت این دوره به ۵۶ درصد رسید؛ رقمی که نشان‌دهندۀ افزایش ۱۵ درصدی نسبت به انتخابات پیشین است. با این وجود، همانطور که در جدول بالا قابل مشاهده است، بیشترین میزان افزایش مشارکت در استان‌های شیعه نشین (که معمولا طرفداران جریان صدر در آن حضور دارند) اتفاق نیفتاده بلکه در استان‌های کردنشین (مانند اربیل، دهوک و سلیمانیه) و سنی نشین (مانند صلاح الدین، الانبار، نینوی و بخش سنی نشین بغداد) رخ داده که شامل افزایش مشارکت بیش از ۱۸ درصد نسبت به دوره پیش است. این آمار از طرفی نشان دهنده افزایش میزان مشارکت حداکثر ۱۰ درصدی در مناطق شیعه نشین، برخلاف پیش بینی‌ها مبنی بر کاهش آن است که از دلایل آن می‌توان به عدم بروز ناامنی، انجام فعالیت‌های توسعه‌ای و ارائه خدمات اجتماعی از سوی دولت محمد شیاع السودانی اشاره کرد؛ اما از طرف دیگر نیز باید یکی از دلایل عدم افزایش مشارکت در مناطق شیعه نشین را در انتخابات به مانند مناطق کردنشین و سنی نشین به تحریم جریان صدر نسبت داد. اما چرا این نسبت می‌تواند درست باشد؟
در انتخابات ۲۰۲۱، جریان صدر با اخذ بیش از ۸۸۵ هزار رای به عنوان برنده انتخابات با بیشترین میزان رای وارد پارلمان شد. این میزان آرا برخلاف بسیاری از جریانات سیاسی صرفا برآمده از آرای عشایر و افرادی نبودند که برای منافع دوجانبه تصمیم به حمایت از این جریان گرفته‌اند بلکه بخش جدی از آرا اختصاص به افرادی داشت که وابستگی فکری و ایدئولوژیک به این جریان دارند. کسانی که از دهه ۹۰ میلادی و به مرور به دلایل مختلفی، چون مبارزه با اشغالگران، وجود تفکر ملی‌گرایی عراقی در این جریان، حمایت این جریان از اقشار ضعیف شیعه، حمایت سیاسی و نظامی از شیعیان در جریان ناآرامی‌های داخلی سال ۲۰۰۶-۲۰۰۷ و امثال آن به جریان صدر پیوستند. قدرت طرفداران این جریان و میزان حمایت آنان را از آن‌جا می‌توان فهمید که آن‌ها حاضرند در سخت‌ترین شرایط پا در میدان بگذارند و حتی کشته شوند؛ به عنوان مثال می‌توان به بیش از ۲۰ کشته‌ای از طرفداران جریان صدر اشاره کرد که در جریان قیام عاشورا در سال ۲۰۲۲ و پیش از کناره گیری مقتدی صدر از سیاست در اعتراضات داخلی کشته شدند؛ بنابراین در وضعیتی که بخشی از طرفداران جریان صدر، تعلقاتی ایدئولوژیک به این جریان دارند و حاضرند برای حکم مقتدی صدر جان خود را فدا کنند پس چگونه می‌شود که آن‌ها حاضر نباشند به موضوع مهمی با سطح اهمیت پایین‌تر نسبت به فداکردن جان، که مقتدی صدر برای آن بار‌ها پیام داد، عمل نکنند؟!
بدین منظور اگر این بخش از طرفداران را نصف میزان آرای جریان صدر در دوره گذشته یعنی در حدود ۴۰۰ هزار نفر در نظر بگیریم با توجه به آنکه دومین حزب پیروز در منطقه اهل سنت (ائتلاف عزم) نیز تقریبا همین میزان آرا بدست آورده است؛ اینطور می‌توان نتیجه گرفت که بخشی از عدم مشارکت در بیت شیعی به دلیل تحریم مقتدی صدر اتفاق افتاده است. از این رو، آیا این به معنای پیروزی جریان صدر است؟ جواب منفی است؛ چراکه او نتوانست به هدف خود که نشان دادن کاهش مشارکت جدی (حداقل در میان شیعیان) و شکست فرآیند سیاسی انتخابات به منظور نشان دادن عدم حمایت مردم از احزاب فعلی حاضر در راس قدرت عراق در اعتراض به وضعیت کنونی کشور عراق دست یابد. در نتیجه اینطور می‌توان گفت که مقتدی صدر نتوانست در تحریم انتخابات پیروز شود، اما توانست مانع از مشارکت مطلوب در میان شیعیان شود که این، نه‌تنها در چارچوب منافع شیعیان عراق و محور مقاومت قرار نمی‌گیرد، بلکه برای مقتدی صدر مطلوب نیست، زیرا تنها سبب حذف تدریجی او از عرصه سیاسی عراق خواهد شد.
انتهای پیام/