به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، به نقل از روابط عمومی جهاد دانشگاهی، آیین تجلیل از برگزیدگان سی‌ودومین جشنواره ملی کتاب سال دانشجویی با حضور غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، علی منتظری، رئیس جهاد دانشگاهی، ابراهیم حیدری، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و دبیر سی‌وسومین دوره هفته کتاب، قادر آشنا، دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور، محمود مهردادشکریه، رئیس دانشگاه علم و صنعت ایران و حجت‌الاسلام والمسلمین شریف اصفهانی، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری، سه‌شنبه (۲۷ آبان‌ماه) در محل تالار شهید بهرامی در دانشگاه علم و صنعت برگزار شد.
تاکید اهمیت هم‌زمان آموزش و پژوهش در دانشگاه‌ها
غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، بیان کرد: از جهاد دانشگاهی به‌خاطر اهتمام نسبت به پایان‌نامه‌های برگزیده و سنت کتاب‌های برگزیده تشکر می‌کنم؛ این سنت نیکوی جهاد در حوزه نشر و پژوهش ارزشمند است.
وی با قدردانی از دانشجویان و تخصیص جایزه‌ای به نام استاد فقید سیدجعفر شهیدی، افزود: این اقدام یاد و نام آن استاد بزرگ را زنده نگه می‌دارد.
حدادعادل با اشاره به خاطرات خود از تولد جهاددانشگاهی و تجربه انقلاب فرهنگی، بیان کرد: همواره تصور من از این نهاد، حرکتی با اخلاص، ایمان انقلابی و سخت‌کوشی در جهت ارتقای پژوهش‌های دانشگاهی و هدایت صحیح‌تر این پژوهش‌ها بوده است و امیدوارم این مسیر حفظ و تکامل یابد.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی نکاتی در حوزه آموزش و پژوهش خطاب به دانشجویان بیان کرد و گفت: ورود من به دانشگاه تهران در سال ۱۳۴۲ بوده و همچنان در دانشگاه تهران معلم هستم. نگاه من به آموزش بدون پژوهش مانند درختی بدون میوه است؛ آموزش قوی پایه پژوهش است و پژوهش بدون آموزش نیز مانند درخت بی‌ریشه خواهد بود. بنابراین، به همان اندازه که به پژوهش اهمیت داده می‌شود، آموزش نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
وی افزود: در همه جای دنیا بسیاری از پژوهش‌های دانشجویی، به‌ویژه در دوره دکتری، به کتاب‌های جدید تبدیل می‌شوند و این نشان‌دهنده ارزش سرمایه‌گذاری بر پژوهش دانشجویی در همه مقاطع تحصیلی است.
حدادعادل، با اشاره به تحولات فناوری اطلاعات و ارتباطات، گفت: ضروری است روش‌های پژوهشی از دوره دبستان و دبیرستان آموزش داده شود تا دانش‌آموزان و دانشجویان از همان دوران اولیه با منابع علمی آشنا شوند و مهارت‌های پژوهشی خود را تقویت کنند.
وی همچنین به مسئله تبلیغ پایان‌نامه‌های آماده در خیابان‌ها اشاره کرد و گفت: این اقدام شرم‌آور و مخالف شأن دانشگاه‌ها و نظام آموزشی انقلاب اسلامی است و دانشگاه‌ها و نهادهای علمی باید نسبت به آن حساس باشند.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه به استاد فتح‌الله مجتبایی، اشاره و او را این‌گونه معرفی کرد: بیش از ۵۰ سال است که خدمت ایشان ارادت دارم و خودم را شاگرد ایشان می‌دانم. استاد مجتبایی از استان مرکزی و از خانواده‌ای دینی، قرآنی و اسلامی با پیشینه عرفانی هستند. ایشان در دانشگاه تهران در رشته‌های زبان انگلیسی و ادبیات فارسی تحصیل کردند و سپس در دانشگاه هاروارد به دریافت مدرک دکتری نائل شدند.
وی افزود: استاد مجتبایی، استاد مطالعات ادیان بوده و عمری را به علم، کار فرهنگی و خدمت اختصاص داده‌اند. ایشان مترجم، نویسنده و صاحب آثار متعدد در حوزه زبان و ادبیات فارسی، حافظ‌شناسی، عرفان و مطالعات ادیان هستند و در حوزه شناخت فرهنگ و تمدن شبه قاره هند و تأثیر فرهنگ اسلامی در هند فعالیت کرده‌اند.
حدادعادل ادامه داد: ایشان سال‌ها استاد دانشکده الهیات و دانشکده ادبیات دانشگاه تهران بوده و مورد احترام ویژه استادان فلسفه و علوم انسانی قرار داشته‌اند. همچنین مؤسس خانه فرهنگ ایران در پاکستان و رایزنی فرهنگی ایران در هند بوده و کتابخانه‌ها و مراکز تحقیقات زبان و ادبیات فارسی در این کشورها به همت ایشان تأسیس شده‌اند.
وی با اشاره به تسلط استاد مجتبایی به زبان‌های مختلف گفت: استاد علاوه بر تسلط به زبان‌های فارسی و انگلیسی، به زبان‌های سانسکریت، هندی، اردو و ترکی نیز مسلط هستند و با زبان‌های ایران پیش از اسلام از جمله پهلوی آشنا هستند. آثار برجسته‌ای در حوزه ادبیات فارسی از جمله تفسیر حافظ، تفسیر مولانا و بررسی‌های عمیق در حوزه نحو و زبان ارائه کرده‌اند.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در پایان تاکید کرد: دانشجویان و جوانان باید از سطحی‌نگری و شتاب‌زدگی دوری کنند و در هر فعالیت علمی نهایت اهتمام و دقت را به کار گیرند. تلاش برای تسلط به چند زبان و مطالعه عمیق علمی می‌تواند دانش را برای ایران و جهان ارزشمند سازد.
وی آرزوی تندرستی و طول عمر برای استاد مجتبایی و موفقیت علمی و پژوهشی برای دانشجویان را داشت.
لزوم توجه دانشگاه‌ها به امتیازدهی برای فعالیت‌های نشر
سپس علی منتظری رییس جهاد دانشگاهی، گفت: اعتماد ناشران به دانشجویان کاری بزرگ و ارزشمند است، زیرا کمتر ناشری حاضر می‌شود به نویسنده‌ای جوان و کم‌تجربه اعتماد کند.
وی افزود: اقتصاد نشر نیز در کنار ابعاد فرهنگی این حوزه اهمیت دارد. ناشرانی که به جوانان فرصت انتشار کتاب می‌دهند، در حقیقت پایه‌گذار ظهور نویسندگان آینده این کشور هستند و این اقدام آن‌ها یک سرمایه‌گذاری فرهنگی بلندمدت به شمار می‌رود.
رئیس جهاد دانشگاهی، با اشاره به طرح‌های پیشنهادی برای تقویت فرهنگ کتاب‌نویسی در میان دانشجویان، بیان کرد: یکی از موضوعات مهم، توجه دانشگاه‌ها به اعطای امتیازات ویژه برای فعالیت‌های علمی و فرهنگی دانشجویان در حوزه نشر است. این مسئله باید با همکاری معاونت‌های فرهنگی و دانشجویی وزارت علوم و وزارت بهداشت پیگیری شود.
وی ادامه داد: اگر دانشجویان برای نگارش و انتشار کتاب نیازمند تسهیلات آموزشی و پژوهشی باشند، باید سازوکارهای لازم برای آن‌ها پیش‌بینی شود.
منتظری، همچنین با بیان اینکه از دوران دانشجویی به‌دلیل علاقه‌مندی‌های شخصی وارد حوزه نشر شده و مسئولیت انتشارات جهاددانشگاهی را برعهده گرفت گفت: موضوع کتاب و نشر برایم تنها یک مسئولیت سازمانی نیست، بلکه با خاطرات دوران جوانی من گره خورده و ارتباطی عمیق با آن دارم. ازاین‌رو سختی‌ها و دشواری‌های این حوزه را خوب می‌شناسم؛ به‌ویژه زمانی که امکانات محدودتر بود و فعالیت‌های نشر با ابزارهای غیر دیجیتال انجام می‌شد.
رئیس جهاددانشگاهی با اشاره به اینکه محور اصلی چنین مراسمی باید خود دانشجویان باشند، بر اهمیت حضور خانواده‌ها در موفقیت فرزندان خود تأکید کرد وگفت: این جوانان در دامان پدر و مادرهایشان رشد کرده‌اند و سختی‌های فراوانی برای تربیت آن‌ها متحمل شده‌اند؛ بنابراین سهم اصلی موفقیت این نویسندگان جوان متعلق به خانواده‌هاست و باید در برنامه‌ها از آنان نیز قدردانی شود.
وی افزود: خوشبختانه برخی ناشران همراه با خانواده‌های خود در این مراسم حضور یافتند و این امر ارزشمند است. امیدواریم در ادامه نیز برای تقدیر از خانواده‌های دانشجویان صاحب اثر، تدابیر مناسب اندیشیده شود.
منتظری از فراهم شدن بسترهای جدید برای مشارکت دانشجویان خبر داد و افزود: شرایطی فراهم کرده‌ایم که هر دانشجو در هر نقطه کشور بتواند عضو افتخاری جهاد دانشگاهی شود. دانشجویان می‌توانند از طریق سامانه شهر دانشجو وارد این فرآیند شوند، مسیر عضویت را طی کنند و کارت عضویت خود را دریافت کنند؛ بدون نیاز به امضا، مراجعه حضوری یا دیوان سالاری اداری.
وی افزود: دانشجویان حاضر در این مراسم می‌توانند ابتدا عضو افتخاری شوند و سپس به عضویت عادی و فعال در آینده و در حوزه‌های علمی، پژوهشی و فرهنگی مشارکت کنند.
رئیس جهاد دانشگاهی در ادامه سخنان خود به تأثیر ماندگار «مسابقات کتاب سال دانشجویی» بر مسیر حرفه‌ای برگزیدگان اشاره کرد و گفت: این جشنواره در طول سال‌ها توانسته نقطه آغاز بسیاری از موفقیت‌های علمی باشد.
وی با تأکید بر اینکه ثمرات این جشنواره ممکن است در کوتاه‌مدت به چشم نیاید اما در بلندمدت اثربخشی عمیقی دارد، افزود: این فعالیت‌ها آثار ماندگار دارد. امیدوارم همیشه شاد و موفق باشید و باز هم بنویسید؛ ما هم در جهاد دانشگاهی از انتشار آثار شما حمایت می‌کنیم.
منتظری همچنین پیشنهاد کرد برای قدردانی از برگزیدگان، انتشار کتاب بعدی آنان توسط سازمان ترویج مطالعه و نشر جهاد دانشگاهی تضمین شود.
توسعه و پیشرفت بر پایه کتاب، اندیشه و قلم محقق می‌شود
سپس ولی‌الله روشن، رئیس سازمان جهاددانشگاهی واحد علم و صنعت با تشکر از سازمان ترویج مطالعه و نشر جهاددانشگاهی به دلیل فراهم‌سازی امکان برگزاری این مراسم در دانشگاه علم و صنعت، گفت: همان‌گونه که مستحضرید، سر در ورودی دانشگاه با نماد کتاب طراحی شده و این مجموعه به نام کتاب و قلم مزین است. افتخار دارم که در این دانشگاه و در کنار سازمان جهاددانشگاهی علم و صنعت، میزبان فرهیختگان، اهل قلم و علاقه‌مندان کتاب هستیم.
وی افزود: توسعه و پیشرفت بر پایه کتاب، اندیشه و قلم محقق می‌شود. در قرآن کریم موضوع با «قلم» آغاز شده و حدود ۳۰۰ تا ۳۲۲ بار واژه «کتابت» ذکر شده است. در فرهنگ ایران باستان نیز کتاب جایگاه ارزشمندی داشته است. با وجود این پیشینه فرهنگی و دینی، سرانه مطالعه در کشور حدود ۱۰ دقیقه برآورد شده که در مقایسه با اروپا (بیش از ۳۰ دقیقه) و کشورهایی مانند ژاپن و هند (بیش از ۶۰ دقیقه) قابل قبول نیست. این موضوع نیازمند توجه و مسئولیت‌پذیری تمام نهادهای فرهنگی، آموزشی و دانشگاهی است.
روشن ادامه داد: کاهش مطالعه ناشی از عوامل مختلف است و نمی‌توان یک بخش را مقصر دانست. حتی در فضاهایی مانند مترو و… میزان مطالعه بسیار اندک است. برخی دلایل این وضعیت را فضای مجازی می‌دانند، اما پیش از آن نیز چنین شرایطی وجود داشته است. توجه به فرهنگ کتاب و فعالیت‌های فرهنگی ضروری است. امیدوارم برگزاری این رویداد در دانشگاه علم و صنعت زمینه‌ساز ارتقای فرهنگ مطالعه شود و ما را به سطح کشورهای پیشرو نزدیک کند.
رئیس سازمان جهاددانشگاهی واحد علم و صنعت، ادامه داد: مجموعه جهاددانشگاهی علم و صنعت به عنوان سازمان فرهنگی، پژوهشی با تأکید بر سیاست‌های جدید، توسعه فعالیت‌های فرهنگی را در کنار فعالیت‌های پژوهشی و فناورانه در دستور کار قرار داده است. هدف ما ایجاد خودباوری ملی، کاهش تمایل به مهاجرت و تقویت مسیر علم، فناوری، محصول و اقتصاد دانش‌بنیان همراه با رشد فرهنگی است. این امر مطابق با تأکید مقام معظم رهبری درباره ضرورت انجام فعالیت‌های فرهنگی، جدی و گزین است. امید است با استمرار این رویدادها دانشگاه علم و صنعت در کنار موفقیت علمی و فناورانه، در حوزه فرهنگ نیز جایگاهی درخور کسب کند.
جهاددانشگاهی نهادی مبتنی بر نوآوری، ایده‌پردازی و تلاش جهادی است
در ادامه این مراسم، قادر آشنا، دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور، بیان کرد: در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، اقدامات ارزشمند و اثرگذاری در حوزه علمی، فرهنگی و اجتماعی کشور صورت گرفته است. یکی از مهمترین این اقدامات، شکل‌گیری و فعالیت نهادهای انقلابی و تأثیرگذاری همچون جهاددانشگاهی است که نقش تعیین‌کننده‌ای در پیشبرد اهداف علمی، پژوهشی، فرهنگی و فناورانه کشور داشته است. بسیاری از دستاوردهای امروز دانشگاه‌ها و نخستین‌های علمی و فرهنگی ثبت‌شده در کشور، نتیجه حضور و فعالیت‌های این نهاد تحول‌آفرین است.
وی افزود: در حوزه فرهنگی نیز جهاددانشگاهی با ایجاد بسترهای علمی و رسانه‌ای از جمله خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) و مرکز افکارسنجی ایسپا و …، نقشی پیشرو و مبتنی بر نیازسنجی علمی ایفا کرده است. همچنین حضور این نهاد در حوزه کتاب و برنامه‌ریزی‌های فرهنگی در این عرصه، بیانگر نگاه آینده‌نگر و جریان‌ساز آن است.
آشنا گفت: جهاددانشگاهی نهادی مبتنی بر نوآوری، ایده‌پردازی و تلاش جهادی است و فعالیت‌های آن در حوزه اختراعات، اکتشافات، پژوهش‌های فناورانه و پیشرفت‌های علمی از شاخصه‌های برجسته این مجموعه به شمار می‌آید. با وجود پیشرفت فناوری‌های نوین از جمله هوش مصنوعی، اهمیت کتاب و کتابخوانی همچنان جایگاه بنیادین خود را حفظ کرده است؛ زیرا توسعه واقعی با محوریت انسان آگاه شکل می‌گیرد و کتاب یکی از مهمترین ابزارهای آگاهی، رشد فکری، سواد فرهنگی و تقویت توان تحلیل است. توجه به کتاب و مطالعه به‌ویژه در میان نوجوانان، جوانان و دانشجویان ضرورت انکارناپذیر توسعه فرهنگی و تمدنی کشور است.
وی تصریح کرد: سرزمین ما کشوری با پیشینه تاریخی، تمدنی و علمی اصیل است و به‌عنوان یک کشور مسلمان و انقلابی، باید جایگاه کتاب را به‌عنوان یکی از ارکان هویت فرهنگی و تمدنی خود حفظ و تقویت کند. فعالیت‌های دانشجویی و دانشگاهی نیز باید با محوریت کتاب و پژوهش تقویت شود تا اهداف نوین علمی و فرهنگی جامعه تحقق یابد.
آشنا بیان کرد: در پایان از تمامی دست‌اندرکاران، برنامه‌ریزان و فعالان حوزه فرهنگ و کتاب، به‌ویژه در ایام هفته کتاب و کتابخوانی صمیمانه قدردانی می‌شود و امیدواریم تلاش‌های مؤثر آنان در مسیر ارتقای سطح آگاهی، فرهنگ مطالعه و رشد معرفتی جامعه تداوم داشته باشد.
پیوند نام جهاد با ترویج کتاب و فرهنگ مطالعه اهمیت ویژه‌ای دارد
در ادامه، محمود مهردادشکریه، رئیس دانشگاه علم و صنعت نیز اظهار کرد: هم‌اکنون دانشگاه علم و صنعت وارد نود و ششمین سال فعالیت خود شده است و چهار سال دیگر یکصدسالگی این دانشگاه را جشن خواهیم گرفت. در طول این سال‌ها دانشگاه تحولات جدی و قابل توجهی را تجربه کرده است.
وی با اشاره به تجربه مطالعاتی خود از دوران نوجوانی تصریح کرد: نسل جدید نیز باید به سمت مطالعه و کتابخوانی هدایت شود. کتابخانه‌ها، فضای ملموس و معنوی کتاب و تجربه مطالعه مستقیم بسیار متفاوت و ارزشمند است و باید تلاش کنیم این فرهنگ به نسل‌های آینده منتقل شود. لذت در دست گرفتن کتاب و مطالعه آن، تجربه‌ای است که هیچ ابزار دیجیتال و تکنولوژیک نمی‌تواند جایگزین آن شود.
رئیس دانشگاه علم و صنعت با اشاره به اینکه برگزاری این جلسه که جهاددانشگاهی در آن حضور جدی دارد، بسیار مهم و ارزشمند است گفت: جهاددانشگاهی نهادی مقدس و مبتنی بر تلاش و خدمت علمی و فرهنگی است و جهاد دانشگاهی علم و صنعت یکی از موفق‌ترین واحدهای این نهاد در کشور محسوب می‌شود، زیرا با بهره‌مندی از نیروهای توانمند و باتجربه، در سال‌های گذشته کارهای عمیق و ارزشمندی انجام است. پیوند نام جهاد با ترویج کتاب و فرهنگ مطالعه اهمیت ویژه‌ای دارد و امیدوارم این مراسم به صورت مستند و اثرگذار در دانشگاه ثبت و یادآوری شود.
معرفی فعالیت‌های جهاددانشگاهی در حوزه کتاب و نشر
در ادامه، حامد علی‌اکبرزاده، رئیس سازمان انتشارات جهاددانشگاهی و دبیر سی و دومین جشنواره ملی کتاب سال دانشجویی نیز طی سخنانی، بیان کرد: پیش از بیان نکاتی درباره جشنواره، لازم است به‌صورت کوتاه مجموعه‌ای از فعالیت‌های جهاددانشگاهی در حوزه کتاب و نشر معرفی شود. جهاددانشگاهی از جمله پرکارترین نهادهای دانشگاهی کشور در این حوزه است و برنامه‌های هفته کتاب آن، هم از لحاظ تنوع و هم کیفیت، بسیار گسترده و مؤثر برگزار می‌شود.
وی افزود: یکی از برنامه‌های برجسته این نهاد مسابقات ارائه کتاب و مطالعه است که مرحله نیمه‌نهایی و فینال آن هفته گذشته در دانشگاه تهران برگزار شد. این مسابقه با مشارکت گسترده دانشجویان در مراحل مقدماتی در ۲۵ استان کشور انجام می‌شود و امید است در دوره‌های آینده تعداد بیشتری از دانشجویان بتوانند در آن شرکت کنند.
علی‌اکبرزاده ادامه داد: برنامه دیگری که جهاددانشگاهی اجرا می‌کند، حلقه‌های مطالعه دانشجویی است که سال گذشته در ۱۵ استان کشور برگزار شد. این برنامه فضایی فراهم می‌کند تا دانشجویان علاقه‌مند به کتاب و مطالعه در دفاتر جهاددانشگاهی دانشگاه‌ها گردهم آمده و به صورت هدفمند به مطالعه و بحث در آثار علمی بپردازند. همچنین، برنامه فصل سخن که در حوزه علوم انسانی برگزار می‌شود، فرصت نقد و بررسی کتاب‌ها را فراهم می‌آورد و طی هفت تا هشت دوره اخیر در ۲۰ استان کشور اجرا شده است.
وی بیان کرد: جشنواره پایان‌نامه سال نیز هر سال برگزار می‌شود و از برنامه‌های ویژه جهاددانشگاهی جشنواره امیرکبیر است که مختص پایان‌نامه‌های دارای کارفرما در عرصه‌های صنعتی و کاربردی می‌باشد. در این دوره از جشنواره کتاب سال دانشجویی، هزار و ۱۶ اثر از دانشجویان دریافت شد که نسبت به سال گذشته، با ۶۰۰ اثر، رشد قابل توجهی نشان می‌دهد. آثار در شش گروه اصلی شامل فنی و مهندسی، کشاورزی و منابع طبیعی، علوم انسانی، هنر و معماری، علوم پایه و علوم پزشکی و همچنین، در دو بخش ویژه شامل «ادبیات پیشرفت» و «مطالعات جمعیت» ارزیابی شدند. فرآیند داوری از پایان خرداد تا پایان شهریور انجام شد و از میان تمامی آثار، هفت اثر به عنوان برگزیده و ۱۰ اثر به عنوان شایسته تقدیر انتخاب شدند.
علی‌اکبرزاده تصریح کرد: نکته قابل توجه این است که بیشترین مشارکت در حوزه علوم انسانی با ۴۱ اثر، علوم پزشکی ۱۰۶ اثر، فنی و مهندسی ۵۷ اثر، علوم پایه ۴۴ اثر، هنر و معماری ۳۹ اثر و کشاورزی و منابع طبیعی ۲۵ اثر بوده است. ۲۷ گروه داوری مسئول ارزیابی آثار بودند که سطح علمی جشنواره را به نحو قابل توجهی ارتقا داده‌اند. این جشنواره همواره همپای هفته کتاب جمهوری اسلامی و جوایز ملی کشور برگزار شده و معتبر محسوب می‌شود.
وی گفت: امید است برگزیدگان این دوره از مزایا و حمایت‌های نهادهای مرتبط بهره‌مند شوند. جهاددانشگاهی با بیش از ۳۲ سال تجربه برگزاری این جشنواره، آن را بخشی از وظایف خود می‌داند و انتظار می‌رود دستگاه‌های دیگر نیز توجه ویژه‌ای به دانشجویان نخبه و استعدادهای کشور در حوزه علم و فرهنگ داشته باشند. با همراهی همه نهادها، کیفیت برگزاری جشنواره و ارتقای انگیزه دانشجویان افزایش خواهد یافت. امیدواریم این برنامه با کیفیت مطلوب تا پایان ادامه یابد و در دوره‌های آینده نیز بتوانیم خدمتگزار فرهنگ، کتاب، انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی و دانشجویان عزیز باشیم.
در ادامه، برای نخستین بار جایزه ملی و نشان ویژه «علامه سیدجعفر شهیدی» به پاس خدمات علمی و فرهنگی برجسته در حوزه ادبیات، فرهنگ، فلسفه و عرفان تطبیقی، به استاد فتح‌الله مجتبایی اعطا شد.
این جایزه با هدف تجلیل از استادان صاحب آثار ماندگار و اثرگذار در عرصه تألیف، تصنیف و ترجمه، الگوسازی برای استادان جوان و دانشجویان در عرصه علم، پژوهش و فرهنگ مکتوب و نیز بسترسازی برای تقویت و ترویج گفتمان علم و نشر دانش توسط جهاد دانشگاهی طراحی شده است.
برخورداری از آثار واجد ارزش علمی و فرهنگی از حیث عمق اندیشه، روش‌مندی و تأثیرگذاری، بهره‌مندی از اندیشه و آرای بدیع علمی، استمرار در امر پژوهش و تحقیق، ایفای نقش موثر در گسترش فضای علمی و تربیت نسل‌های پژوهشگر، التزام به منش استادانه، متانت، کرامت و درستی در رفتار علمی و اجتماعی، وفاداری به جایگاه تعلیم و تربیت و هدایت فکری و فرهنگی در فضای دانشگاه و برخورداری از اعتبار و اعتماد جامعه دانشگاهی، از مهمترین شاخص‌های اعطای این جایزه است.
فتح‌الله مجتبایی، پژوهشگر و متفکر برجسته و استاد بازنشسته دانشگاه تهران، آثار ارزشمندی در زمینه ادیان و عرفان تطبیقی و ادبیات ارائه کرده و منشأ خدمات ماندگار در عرصه فرهنگ و علوم انسانی بوده است. نزدیک به ۲۰۰ عنوان کتاب، مقاله، شعر و نقد کتاب ایشان به‌صورت تألیف، ترجمه و تصحیح به زبان‌های فارسی و انگلیسی در ایران و خارج از ایران منتشر شده است.
وی در این مراسم در سخنانی کوتاه ضمن قدردانی از برگزاری چنین مراسمی گفت: نصیحت من به شما دانشجویان این است که قدر خود را بشناسید، زیرا شما به فرهنگ و تمدنی بزرگ تعلق دارید.
استاد مجتبایی، اظهار کرد: بنده هنوز دانشجو و طلبه هستم و مدتی نیز به تدریس اشتغال داشته‌ام. چند سالی است که تجربیاتی در این مسیر کسب کرده‌ام و نصیحت من به فرزندان و عزیزانم این است که قدر خود و هویت خود را بشناسید. شما به فرهنگی بسیار بزرگ تعلق دارید؛ فرهنگی که تاریخ آن به هزاران سال می‌رسد و تأثیرگذار بوده است. فرهنگ ما در طول تاریخ همواره توانسته است بر فرهنگ‌های دیگر از جمله فرهنگ یونانی و غربی اثرگذار باشد و بالعکس نیز تأثیر پذیرفته است. نمی‌توان تصور کرد که سرزمینی در غرب به یونان و روم محدود شود و در شرق به چین و هند؛ زیرا در این میان، فرهنگی فعال و پویا به عنوان وسیله‌ای برای ارتباط، هم نیرو گرفته و هم نیرو بخشیده است.
پژوهشگر و متفکر بیان کرد: شما به چنین فرهنگی تعلق دارید و لازم است قدر آن را بدانید و هویت خود را بشناسید. برای جوان ایرانی نخستین شرط خودشناسی و آگاهی از جایگاه خود در جهان و توانمندی‌هایش است. فرهنگ ما با وجود داشتن ابعاد تاریخی و عمیق همواره با چالش‌هایی روبه‌رو بوده و تأثیرپذیری و تأثیرگذاری آن بر دیگر فرهنگ‌ها موجب رشد و توسعه آن شده است. در حالی که یونانیان، رومیان، هندیان و چینیان از خط و نوشتار برای ثبت تاریخ خود استفاده می‌کردند، فرهنگ ما عمدتاً از طریق نقل و روایت شفاهی منتقل شده است. آثار به‌جامانده از اوستا و سنگ‌نوشته‌های تاریخی، نشان‌دهنده بخش کوچکی از این میراث ارزشمند هستند که بسیاری از آن‌ها در طول جنگ‌ها و حملات تخریب شده‌اند.
وی افزود: با وجود تمام حملات و فشارهایی که فرهنگ ما تجربه کرده، چه پیش از اسکندر و چه پس از آن، هنوز هم میراث فرهنگی ما پا برجا است و لازم است که این هویت تاریخی و فرهنگی حفظ شود و در برابر هرگونه تهدید خارجی ایستادگی کند. در پایان، از حضور همه شما در این جمع سپاسگزارم و برای فرزندان عزیز آرزوی توفیق، سلامت و بهره‌مندی از این میراث فرهنگی ارزشمند دارم و امیدوارم بتوانند به اوجی که فرهنگ ما در گذشته بدان رسیده است، دست یابند.
∎