به گزارش خبرنگار مهر، رویداد «ملی قهرمان» صبح امروز با انتشار تقریظ‌های رهبر انقلاب اسلامی بر سه کتاب «تب ناتمام»، «خانوم ماه» و «همسفر آتش و برف» آغاز شد. این اقدام با هدف بازنمایی الگوهای واقعی و تبیین ابعاد نقش‌آفرینی بانوان قهرمان ایرانی در عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی انجام شده است.
*اسارت ۱۷۱ زن ایرانی در سال‌های دفاع مقدس
علیرضا مختارپور در این نشست با اشاره به نقش تاریخی زنان در تحولات معاصر کشور گفت: بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران در اردیبهشت ۱۳۵۸ تأکید کردند که «بانوان رهبر نهضت ما هستند» و رهبر معظم انقلاب نیز در اردیبهشت ۱۳۸۹ نقش مادران و همسران رزمندگان در هشت سال دفاع مقدس را هم‌سنگ و حتی در برخی موارد دشوارتر از مجاهدت رزمندگان توصیف کردند.
مختارپور با بیان آمارهای مرتبط با حضور زنان در جنگ تحمیلی افزود: در جریان تهاجم رژیم بعث به ایران، ۵۰۰ زن در نبرد مستقیم با دشمن به شهادت رسیدند و در طول هشت سال دفاع مقدس ۶۸۴۲ زن در مناطق مختلف کشور جان باختند. همچنین ۵۷۳۵ زن به‌عنوان جانباز ثبت شده‌اند و ۱۷۱ زن ایرانی در دوران جنگ به اسارت دشمن درآمدند. تاکنون ۱۹۷ هزار و ۳۳۷ زن ایرانی به‌عنوان مادران شهدا و ۶۱ هزار و ۵۲ زن به‌عنوان همسران شهدا ثبت شده‌اند و ۳۱۷ هزار و ۱۹۶ زن نیز همسر جانبازان هستند.
او با اشاره به پژوهش‌های انجام‌شده درباره فعالیت‌های زنان در جنگ گفت: مطابق تحقیقات علمی، بیش از ۳۰ نوع فعالیت از سوی بانوان در خط مقدم، پشتیبانی جبهه‌ها و عرصه‌های فرهنگی و تبلیغی قابل شناسایی است.
مختارپور سپس به سلسله مقالات منتشرشده درباره نقش بانوان ایرانی در انقلاب اسلامی و دفاع مقدس اشاره کرد و گفت: پیش از این، سه مقاله در سه نوبت رونمایی تقریظ رهبر انقلاب اسلامی منتشر شد. نخست، مقاله حدیث زینبی مادران ایرانی که به بررسی نقش زنان از دوران پیش از مشروطه تا دفاع مقدس می‌پردازد. دوم، مقاله به احترام حماسیِ مهربانوان سرزمین و دین و آئین که ابعاد مختلف فعالیت زنان در کمک‌رسانی به جبهه‌ها را تبیین می‌کند. سوم نیز مقاله حق کرامت الهی زن که نقش ماندگار زنان در جامعه را از منظر رهبر انقلاب بررسی کرده است.
او ادامه داد: اکنون و در ادامه همان مباحث، مقاله جدید با موضوع روایتگری زنان از دفاع مقدس منتشر شده است. در این مقاله، ضمن تبیین ضرورت گردآوری، حفظ و انتشار خاطرات جنگ و مقابله با تلاش دشمن برای تحریف این تاریخ، نقش حمایت‌ها و هدایت‌های رهبر انقلاب در ارتقای کمی و کیفی ادبیات دفاع مقدس تشریح شده و از حضور اثرگذار بانوان راوی و نویسنده یاد شده است.
مختارپور با اشاره به تأکیدهای رهبر انقلاب درباره ارزش خاطره‌نگاری زنان گفت: رهبر انقلاب در ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۲ فرمودند که کتاب‌های خاطرات دفاع مقدس بسیار ارزشمند است و خانم‌ها در این عرصه فعالیت چشمگیری دارند. همچنین در ۸ مهر ۱۳۹۷ تأکید کردند که کتاب‌هایی که بانوان نوشته‌اند از حیث تصویرسازی از بهترین آثار در حوزه روایت دفاع مقدس است؛ آثاری که اگرچه رمان نیست، اما زیبا و تأثیرگذار است.
او افزود: توجه رهبر انقلاب به آثار بانوان در این حوزه محسوس است؛ چنانکه از میان ۳۰ تقریظ ایشان بر کتاب‌های دفاع مقدس از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۴، بیست عنوان متعلق به نویسندگان زن بوده است.
مختارپور همچنین اعلام کرد که مقاله جدید هم‌زمان از طریق پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار رهبر معظم انقلاب منتشر شده است.
*جایگاه ادبیات مقاومت برای ایران همانند نقش شاهنامه است
مهدی ابراهیم‌زاده، معاون دفتر حفظ و نشر آثار رهبر معظم انقلاب، در سخنان خود با تأکید بر نقش بنیادین ادبیات در شکل‌دهی حافظه فرهنگی و جمعی گفت: در طول تاریخ، این ادبیات بوده که توانسته اسطوره‌ها را بسازد و آن‌ها را در ذهن جامعه ماندگار کند. وقتی از توجه به ادبیات و کتاب سخن می‌گوئیم، در واقع از پاسداشت هویت سخن می‌گوئیم.
او با مقایسه این جایگاه با نقش فردوسی در تثبیت هویت ملی افزود: همان نقشی که فردوسی با شاهنامه برای ایران ایفا کرد، امروز ادبیات جهاد و مقاومت برای نسل معاصر دارد؛ ادبیاتی که چهره کسانی را روایت می‌کند که در برابر ظلم ایستادند و حقیقت ایران را به نمایش گذاشتند.
ابراهیم‌زاده تصریح کرد: ایران، واقعیتی نجیب و مقتدر است؛ کشوری که برخلاف برخی مدعیان منطقه که در برابر فشارها تسلیم شدند یا به تمسخر گرفته شدند، همچنان بر اصول و آرمان‌های خود ایستادگی کرده است.
معاون دفتر حفظ و نشر رهبر معظم انقلاب با اشاره به ابعاد الهام‌بخش این تصویر گفت: این واقعیت زنده و الهام‌بخش، محرک بسیاری از حرکت‌های آزادی‌طلبانه در منطقه و حتی فراتر از آن است. از همین منظر است که آثار ادبی، تنها روایت‌های فردی نیستند، بلکه شالوده‌ای برای بازنمایی روح یک ملت محسوب می‌شوند.
وی با بیان نمونه‌هایی از کتاب‌های مورد تقریظ رهبر انقلاب ادامه داد: وقتی درباره کتاب‌هایی مانند تب ناتمام، روایت مادر جانباز و شهید دخانچی، یا خانم ماه، داستان زندگی خانم نازعلی‌نژاد همسر شهید شیرعلی سلطانی، یا همسفر آتش و برف درباره زندگی شهید قهاری سخن می‌گوئیم، در حقیقت از اسطوره‌های معاصرمان یاد می‌کنیم. این آثار فقط یک زندگی‌نامه نیستند؛ بلکه بازتاب‌دهند تصویری از ایران امروزند؛ ایرانی که در دوره جدید با تکیه بر سرمایه‌های معنوی خود پیش می‌رود.
ابراهیم‌زاده با تأکید بر اینکه این آثار حامل بخشی از هویت حقیقی جامعه ایران هستند، گفت: این هویت، بر عشق، ایمان، دانایی، صبر و امید بنا شده است. قهرمانانی که در این کتاب‌ها روایت شده‌اند، نمونه‌هایی از همین خصایص‌اند؛ کسانی که ایستادگی‌شان نشان می‌دهد ما نیز می‌توانیم با تکیه بر چنین ویژگی‌هایی بر چالش‌ها غلبه کنیم و افقی قدرتمند برای آینده بسازیم.
مهدی ابراهیم‌زاده در بخش دیگری از سخنانش به نقش دفتر حفظ و نشر آثار رهبر معظم انقلاب اشاره کرد و گفت: دفتر، از طریق انتشار تقریظ‌هایی مانند آنچه امروز در قالب رویداد «ملی قهرمان» ارائه شد، در حقیقت به استمرار همان دغدغه کمک می‌کند؛ دغدغه‌ای که حفظ و تقویت آن، جامعه ایران را در برابر طوفان‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی استوارتر نگه می‌دارد.
او افزود: تقریظ‌ها نه‌تنها تأیید آثار هستند، بلکه نوعی جهت‌دهی و یادآوری نیز محسوب می‌شوند؛ اینکه این ادبیات باید زنده بماند، زیرا حامل بخش مهمی از هویت و حافظه ماست.
*سلام خدا بر شهید و مادر بردبارش
متن تقریظ رهبر انقلاب اسلامی بر کتاب «تب ناتمام» به شرح زیر است:
تصویر روشنی از درد و رنج جانگداز یک جانباز قطع‌نخاع و اندوه و تلاش بی‌پایان مادر جسور و پرتحمل و دیگر کسانش در این کتاب ارائه شده است. به راوی و نویسنده باید آفرین گفت.
سلام خدا بر حسین دخانچی شهید و بر مادر بردبار و داغدارش.
دی ۱۴۰۰
*چون به عشق آیم خجل باشم از آن
متن تقریظ رهبر انقلاب اسلامی بر کتاب «خانوم ماه» به شرح زیر است:
این کتاب یکسره عشق و ایمان است. نگارنده تا توانسته با ادبیات شیوا و سلیقه رنگین خود، از این عشق و ایمان پرده‌برداری کرده است. ولی هرچه گویم عشق را شرح و بیان / چون به عشق آیم خجل باشم از آن. آنچه باید با چشم دل ببینیم بیش از آن است که با چشم صورت خوانده‌ایم. لایه‌های پنهان را جور دیگر باید دید و فهمید. شاید صدای آسمانی حاج شیرعلی در هنگام خواندن دعای کمیل کمکی در این‌باره بکند یا اشک‌های همسر شهید بر روی سنگ مزارش. غصه‌های این بانو مرا غصه‌دار کرد، مثل غصه‌ها و قصه‌های همسران و مادران دیگر شهدای عزیز، حالات روحانی و معنوی شهید و داغدارانش را در بسیاری از موارد از پشت پرده اشک خواندم، چنانکه در زندگینامه‌های شهیدان دیگر.
آذر ۱۴۰۱
*کار نو و مبتکرانه
بسمه تعالی
این، کارِ نو و مبتکرانه‌ئی در نگارش زندگی شهید و همسر شهید است؛ جذاب و اثرگذار.. در ترکیب زیبا و شیرینِ آن یقیناً ذهن و زبان شیرین راوی مؤثر بوده، ولی بی‌شک هنر نویسنده و خلاقیت و نوآوری او نیز نقش مهمّی داشته است. سلام خدا بر شهید قهاری و همسر صبور و دانا و شجاع او، و درود بر نویسنده‌ی خوش ذوق و هنرمند کتاب.
فروردین ۱۴۰۳
در مراسم بیست و یکمین پاسداشت ادبیات جهاد و مقاومت با حضور آیت‌الله محمد محمدی گلپایگانی رئیس دفتر مقام معظم رهبری، زینب سلیمانی دختر سردار سپهبد شهید قاسم سلیمانی، آزاده نظربلند دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، علیرضا مختارپور و مهدی ابراهیم‌زاده معاون دفتر حفظ و نشر آثار رهبر معظم انقلاب، از جمعی از خانواده‌های شهدا و پدیدآورندگان آثار مرتبط تجلیل شد.
در بخش نخست مراسم، از سارا ترابی‌کیا همسر شهید سپهبد سردار رشید تقدیر به‌عمل آمد. پس از آن، کتاب «تب ناتمام» معرفی شد و در ادامه از شهلا منزوی مادر شهید حسن دخانچی، اعظم نیکو همسر شهید، و زهرا حسینی‌مهرآبادی نویسنده اثر یادشده قدردانی شد. در ادامه، کتاب «خانوم ماه» مورد توجه قرار گرفت و از ناز علی‌نژاد صاحب اثر و ساجده تقی‌زاده نویسنده کتاب تقدیر شد. در بخش پایانی برنامه، کتاب «همسفر آتش و برف» معرفی شد و از فرحناز رسولی همسر شهید و فرزانه مردی محقق این کتاب تجلیل به‌عمل آمد.
*زنان نقش مؤثری در تاریخ ایفا کرده‌اند
سارا ترابی‌کیا، همسر سردار سپهبد غلامعلی رشید و مادر شهید عباس رشید، در این نشست با قدردانی از خانواده‌های شهدا گفت: دست تک‌تک مادران، همسران و فرزندان شهدا را می‌بوسم؛ از نوجوانی ارادت ویژه‌ای به این خانواده‌ها داشته‌ام و همچنان خود را وامدار آنان می‌دانم.
او در توصیف اهمیت مقطع اخیر تاریخ کشور افزود: همان‌طور که خانم امامی اشاره کردند، برخی رخدادهای تاریخی در عین کوتاهی، حامل معناهای بزرگ‌اند. وقایع دوازده روز گذشته نیز اگرچه در ظاهر محدود بود، اما پیام‌های بلند و آثار ماندگاری برای جبهه مقاومت خواهد داشت.
ترابی‌کیا با اشاره به مقام شهدا ادامه داد: شهدا جایگاهی را برگزیدند که یقیناً محل انتظار آنان است؛ اما چگونگی رسیدن به این مقام و بزرگداشتی که امروز با تأکید رهبر معظم انقلاب برای ترویج تفکر جهادی و در قالب عنوان نسل جهاد صورت گرفت، حقیقتاً با خون شهدا معنا یافته است.
او با بیان اینکه بخش مهمی از آثار مرتبط با شهدا مبتنی بر روایت‌های خانوادگی است، افزود: در این آثار، محور خانواده نقشی تعیین‌کننده دارد. ستون خیمه خانواده زن است؛ مادر است، همسر است. بدون نقش زن، بسیاری از تحولات ممکن نمی‌شد. حضرت امام (ره) و رهبر انقلاب نیز بارها تأکید کرده‌اند که زنان در بسیاری از صحنه‌ها پیش‌گام بوده‌اند؛ حتی در برخی شهرها مانند مشهد، حضور زنان در تظاهرات پیش از مردان ثبت شده است.
وی با اشاره به نقش تاریخی زنان در شکل‌گیری انقلاب اسلامی گفت: شهید بهشتی در یک مصاحبه مهم که کمتر مورد توجه قرار گرفته، بیان کرده‌اند که از عوامل اصلی پیروزی انقلاب در سال ۱۳۵۷، حضور بانوان در میدان مبارزه بود. نقش زنان در تاریخ وجود داشته است؛ گاهی بنا به شرایط پررنگ‌تر جلوه داده می‌شود و گاهی برخی افراد تعمداً آن را کمرنگ می‌کنند، اما اهمیت نقش مادران در تربیت نسل‌ها هرگز حذف‌شدنی نیست.
همسر سردار رشید در ادامه افزود: در زمانه‌ای که حوادث تلخ و دشوار رخ می‌دهد، اگر بانوان نتوانند نقش و تکلیف خود را ادا کنند، جامعه با چالش روبه‌رو خواهد شد. الگوهای نمونه این نقش‌آفرینی، حضرت فاطمه زهرا (س) و حضرت زینب کبری (س) هستند؛ بانویی که در کاخ یزید خطبه‌ای خواند که تاریخ را متوقف کرد و با وجود مصائب سنگین، ایستادگی‌اش الگوی ماندگار شد.
ترابی‌کیا در بخش دیگری از سخنانش درباره لحظه اعلام شهادت همسر و فرزندش گفت: خبر شهادت را به من ندادند، زیرا خودم در همان محل حضور داشتم. جنگ چهره‌ای سهمگین دارد، اما در کنار آن، وجه دیگری هم هست؛ غرور و سعادتی که انسان را به حمد و ستایش الهی وامی‌دارد.
او با تأکید بر ضرورت روایتگری گفت: روایتگری ابزار می‌خواهد و این مسئولیتی است که بر عهده همه ما گذاشته شده است. امید داریم خداوند توفیق دهد نسلی تربیت کنیم که رهبر معظم انقلاب پرچم را به صاحب اصلی بسپارند و ما در زیر این پرچم وظیفه خود را درست انجام دهیم.
وی همچنین به ویژگی‌های فرزند شهیدش اشاره کرد و گفت: به فرزندم افتخار می‌کنم. او در تمام سال‌هایی که در فضای روایتگری حضور داشت، حتی یک بار نام و جایگاه پدرش را بیان نکرد و خود را با نام شیخ عباس معرفی می‌کرد تا شناخته نشود. هیچ‌گاه از نام پدر برای گره‌گشایی یا کسب امتیاز استفاده نکرد.