به گزارش خبرگزاری آنا، دکتر رنجبر در مراسم اختتامیه پنجمین رویداد سراسری رقابت‌های دانشجویی کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه آزاد اسلامی، کرسی‌های آزاداندیشی را «کارخانه جوشش حیات فکر» توصیف کرد.

وی با طرح این پرسش که چرا آزاداندیشی مهم است؟ تاکید کرد: اهمیت این موضوع به این دلیل است که حیات از تضاد زاده می‌شود، نه از سکون.

دکتر رنجبر با اشاره به یکی از اصول علمی عمیق و لطیف ترمودینامیک، گفت: هیچ نظمی از دل سکون و یکنواختی به وجود نمی‌آید و نظم، فرزند اختلاف است؛ اختلاف دما، اختلاف فشار و اختلاف اندیشه‌ها. اگر در عالم هیچ اختلاف دمایی وجود نداشت، نه بادی می‌وزید، نه ابری می‌بارید و نه حیاتی شکل می‌گرفت. اگر همه چیز مساوی بود، هیچ چیز ممکن نبود.

وی کرسی‌های آزاداندیشی را همان اختلاف دما، شکستن سکون فکری و ضربه‌ای آرام بر در بسته ذهن توصیف کرد که حقیقت را بیدار می‌کند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، آزاداندیشی را «جرأت قدم زدن بر لبه جهان» توصیف کرد و با ارجاع به مثنوی مولانا گفت: داستانی وجود دارد از کسی که می‌گوید «از ترس افتادن، از رفتن ماندم»، اما پیر او پاسخ می‌دهد: اگر نمی‌خواهی بیفتی، هرگز نایست؛ یا راه برو، یا پرواز کن.

وی ادامه داد: آزاداندیشی یعنی گفت‌وگو و قدم گذاشتن در لبهی احتمال، نهراسیدن از به چالش کشیدن و رها کردن تعارف‌های بیهوده. گاهی در جلسات رسمی هر کس با خودش قرار می‌گذارد: سؤال نپرسم که مبادا سخت شود، چالشی نکنم که نکند سوءتفاهم شود… اما اگر سؤال نپرسیم، حقیقت تنها می‌ماند و اگر چالش نسازیم، فکر از نفس می‌افتد.

دکتر رنجبر آزاداندیشی را مترادف با فرهنگ و اخلاق گفت‌وگو دانست و با استناد به آیه‌ای از قرآن کریم گفت: خداوند می فرماید «فَبَشِّرْ عِبَادِ * الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ» بشارت بده به کسانی که سخن‌ها را می‌شنوند و بهترین را برمی‌گزینند.

وی این آیه را قانون طلایی کرسی‌های آزاداندیشی خواند و تأکید کرد: شنیدن، مقایسه و داوری سه ستون خرد در این فضا هستند. وی همچنین به نهج‌البلاغه و سخن امام علی (ع) اشاره کرد و گفت: امام علی می فرماید: یک رأی، یک مرد است؛ دو رأی، یک امت. 

دکتر رنجبر با تاکید بر اینکه کرسی‌های آزاداندیشی میدان امت‌سازی فکری است، گفت: در فضای آزاداندیشی، افراد می‌توانند نظرات متفاوت خود را مطرح کنند به اینگونه که کسی حرفی بزند، دیگری مخالفت کند، سومی بگوید «من با هر دوی شما مخالفم» و چهارمی آرام بنشیند و در دل بگوید «جالب شد، ادامه بدهید…»؛در چنین فضایی اندیشه‌ها نمی‌میرند، بلکه تکثیر می‌شوند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تاکید کرد: هیچ کس از اشتباه نمرده، اما از فکر نکردن چرا. وی همچنین درباره افرادی که با اعتمادبه‌نفس زیاد نظر خود را بیان می‌کنند، تأکید کرد: اعتمادبه‌نفس فقط وقتی خطرناک است که با اطلاعات کم ترکیب شود؛ یعنی نوعی مواد منفجره فکری.

دکتر رنجبر آزاداندیشی را زیست‌شناسی فرهنگ توصیف کرد و با ارجاع به مدل‌های زیستی توضیح داد که ارزش کرسی‌های آزاداندیشی را می‌توان با مثال‌های ژنتیکی و اکولوژیکی درک کرد. 

رئیس دانشگاه آژاد اسلامی اظهار کرد: در ژنتیک می دانیم که تنوع ژنی پیشران تکامل است، در اکولوژی می دانیم که تنوع زیستی ضامن بقاست و در ترمودینامیک، ناهمگنی سازنده جریان انرژی است. 

دکتر رنجبر افزود: در فرهنگ نیز دقیقاً چنین است؛ جامعه‌ای که فقط یک صدا دارد، دیر یا زود از حرکت می‌افتد و جامعه‌ای که صداهای متکثر دارد، به جریان می‌افتد. 

وی کرسی‌های آزاداندیشی را «آزمایشگاه فرهنگ پویا» توصیف کرد و با تأکید بر اینکه آزاداندیشی، تمرین تحمل است نه تکنیک جدال، گفت: برای جامعه‌ای که می‌خواهد پیش برود، تنها یک مهارت حیاتی وجود دارد؛ مهارت شنیدن. شنیدن به معنای توانایی گوش دادن به رقیب فکری است، بدون اینکه در لحظه اول دنبال پاسخ له‌کننده باشیم، بدون ترس از غلبه نشدن و بدون تصور اینکه حقیقت فقط در انحصار ماست.

او با استناد به سخن امام معصوم (ع) افزود: «نصف حرف برادرت را بر بهترین احتمال حمل کن» و این را «اخلاق شنیدن» خواند.

دکتر رنجبر آزاداندیشی را عاملی دانست که دانشگاه را از سکون حرارتی نجات می‌دهد و توضیح داد: اگر دینامیک فکری در دانشگاه پایین باشد، دمای اندیشه یکسان می‌ماند و طبق یک اصل ساده، وقتی همه دماها یکسان شود، هیچ جریانی شکل نمی‌گیرد.

وی افزود: کرسی‌های آزاداندیشی «تفاوت دمای فکری» ایجاد می‌کنند؛ ایده‌های داغ، پرسش‌های تیز، نقدهای خنک و تحلیل‌های ژرف در این فضا جریان می‌یابند و فرهنگ دانشگاهی به پویایی می‌رسد.

دکتر رنجبر با تأکید بر اینکه آزاداندیشی تربیت «انسان گفت‌وگوگر» است، گفت: دانشجویی که تمرین گفت‌وگو نداشته باشد، در آینده‌ شهروندی منفعل خواهد شد. اما اگر در کرسی‌ها تربیت شود، مسئولیت‌پذیر می‌شود، جرات ابراز دارد، توان استدلال می‌یابد، شخصیت اجتماعی‌اش شکوفا می‌شود و از همه مهم‌تر، از فکر کردن نمی‌ترسد.

وی با اشاره به سخن مولانا یادآور شد: ترسناک‌ترین چیز در جهان امروز، یک انسان بی‌سؤال است نه یک انسان بی‌پاسخ. آدمی که مزه پرسش را چشید، دیگر به سادگی به سکوت باز نمی‌گردد.

دکتر رنجبر، آزاداندیشی را راهی برای جلوگیری از انجماد فرهنگی توصیف کرد و توضیح داد: انجماد فرهنگی بدترین نوع مرگ است؛ مرگی آرام، بی‌صدا اما عمیق. پیش از آنکه تمدن‌ها با جنگ شکست بخورند، با انجماد فکر شکست می‌خورند و درمان آن فقط یک چیز است: گفت‌وگو.

وی تأکید کرد: گفت‌وگوی واقعی، نه سخنرانی‌های طولانی است، نه تکرار شعارها و نه مجالس تأیید متقابل، بلکه شامل سؤال، نقد، پاسخ و جرأت شنیدن است. 

دکتر رنجبر با استناد به سخن امام علی (ع) گفت: امام علی (ع) می فرمایند مَنِ اسْتَقْبَلَ وجُوهَ الآراء، عَرَفَ مَواقِعَ الخَطَـا کسی که آراء مختلف را بشنود، جای خطا را می‌شناسد.

وی همچنین آزاداندیشی را «احترام به حقیقت» دانست، نه احترام به صداهای بلندتر، و تأکید کرد: حقیقت نه به دست کسی می‌افتد که بلندتر سخن می‌گوید و نه به دست کسی که محبوب‌تر است، بلکه به سراغ کسی می‌رود که صادق‌تر می‌پرسد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به برگزاری این مراسم ها و آموزه‌های آن گفت: همه این موارد یک پیام دارند: حقیقت نیازمند جمع است، نیازمند تضارب و نیازمند گفتگو. 

وی تاکید کرد: ادب در سخن، برهان در فکر و عشق به حقیقت «منشور کرسی‌های آزاداندیشی» را تشکیل می‌دهند. دکتر رنجبر تأکید کرد: امروز پایان یک مراسم نیست، بلکه آغاز یک مسیر است؛ مسیر دانشگاهی که می‌خواهد فرهنگ گفت‌وگو را نه در شعار بلکه در عمل جاری کند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در پایان گفت: این مسیر متعلق به نسلی است که می‌خواهد فکر کند، بپرسد، نقد کند و رشد کند و امیدواریم روزی فرا برسد که آزاداندیشی در دانشگاه‌ها نه یک مراسم، بلکه بخشی از زندگی روزمره باشد.

انتهای پیام/