میراث‌آریا: ارزش‌های اجتماعی، آداب و رسوم، سنت‌ها، باورهای معنوی و زیبایی شناسانه، بیان هنری و زبان، از جمله میراث ناملموس یا میراث معنوی هستند که بخش مهم و اساسی فرهنگ هر جامعه را تشکیل می‌دهد.
تنوع فرهنگی موجود در بین مردم همدان میراث‌فرهنگی ناملموس قابل توجهی در این استان به وجود آورده که نشان دهنده تداوم تمدنی و فرهنگی مردم منطقه در طول تاریخ است و مستندسازی و ثبت ملی این آثار می‌تواند نقش مهمی در حفاظت و زنده نگهداشتن آنها داشته باشد.
استان همدان دارای آثار ناملموس ارزشمندی است که هر یک نشان دهنده فرهنگ و آداب و رسوم منطقه هستند و معرفی و ثبت آنها در فهرست آثار ملی کشور می‌تواند به حفظ و نگهداری از این میراث ارزشمند کمک کند.
بانوان لالجینی مبتکر شربت پالوده
«تهیه شربت پالوده» در شهر لالجین یکی از آثاری است که با شماره ۲۰۳۸ در فهرست آثار ملی قرار گرفته است. شربت پالوده را بانوان لالجینی در منازل خود تولید می‌کنند و بیشتر در مراسم‌های شادی و جشن‌ها از آن استفاده می‌شود.
این نوشیدنی گوارا ویژگی‌های شاخصی دارد که باعث ثبت ملی آن شده است، از جمله این ویژگی‌ها مواد اولیه آن است که به سادگی در دسترس است و توسط خانه‌داران پخت و آماده می‌شود، از طرفی این مواد صنعتی نیست و این ویژگی است که مختص این شربت بومی لالجین است.
شربت پالوده از دل سفال تا خنکای تابستان
پالوده، شربتی است که لالجینی‌ها در فصل گرم برای پذیرایی از مهمانان خود درست می‌کنند و حتی بانوان لالجینی این نوشیدنی خنک را به کارگاه سفال‌گری همسران خود برده و گرمای روزهای بلند تابستان و کوره‌های برافراشته را کمی خنکا می‌بخشند.
اسم پالوده ناخودآگاه ما را به یاد شیراز می‌اندازد چراکه خاستگاه اولیه این نوشیدنی شیراز است اما پالوده لالجین یکی از سنت‌های خاص مردم شهر است که از سالیان قبل با ابتکار بانوان و با مواد اولیه بومی تهیه می‌شده است. این نوشیدنی خنک و خوشمزه خاص این منطقه است و با موارد مشابه در دیگر شهرها متفاوت است.
پالوده لالجین میراثی زنانه با نیم‌قرن قدمت
طبق تحقیقات، پیشینه پالوده لالجین و آداب و رسوم سرو آن در مراسمات حداقل به پنج دهه قبل برمی‌گردد. آن زمان شرایط مثل امروز نبود و مردم به امکانات کامل دسترسی نداشتند و تردد به شهر آسان نبود بنابراین ساکنان روستاها با ابتکار مجبور بودند در تهیه مواد اولیه خلاقیت به خرج دهند و گاهی این خلاقیت، تولیدات آنها را ماندگار می‌کرد.
طرز تهیه این نوشیدنی اصیل لالجین این‌گونه است که بانوان ابتدا نشاسته را با آب مخلوط و به حالت فرنی در می‌آورند بعد در ظرف دیگری آب و یخ می‌ریزند و آبکش را روی آن می‌گذارند و مایع فرنی را از آبکش رد می‌کنند، مایع غلیظ به صورت رشته‌ای ظریف است که چون در آب و یخ نگهداری می‌کنند کاملاً سفت می‌شود.
سپس در ظرف دیگری با آب و شکر، شربت درست می‌کنند و به دلخواه به آن گلاب، زعفران، آبلیمو یا شربت آلبالو اضافه می‌کنند و وقتی پالوده خودش را گرفت در ظرف مخصوص پذیرایی ریخته و شربت را روی آن می‌ریزند که البته گلاب و زعفران مربوط به شیوه پخت سنتی پالوده است.
بازگشت یک سنت بومی به صدر میراث ناملموس همدان
این نوشیدنی در هیچ جای استان همدان به جز لالجین وجود ندارد بنابراین مختص این منطقه است، از طرف دیگر نوشیدنی خانگی است که صفر تا صد مراحل تهیه آن را کدبانوهای این شهر به روش سنتی و ساده انجام می‌دهند و همین باعث منحصربفرد بودن و ثبت ملی آن شده است.
این نوشیدنی در مدت زمان کوتاهی آماده می‌شود و در خانواده‌های اصیل لالجینی به صورت سینه به سینه انتقال داده شده و همچنان بین آنها مرسوم است و در مراسم‌های شادی سرو شده و به عنوان یک اثر ناملموس زنده شناخته می‌شود.
پیوند گردشگری خوراک و میراث ناملموس ثبت ملی
معرفی و شناساندن میراث ناملموس به احیا و ماندگار شدن آنها کمک کرده و سبب می‌شود غذاها و نوشیدنی‌هایی که کمرنگ شده‌اند به مردم شناسانده شود و حتی مردم آنها را در خانه‌های خود تهیه کنند و با آداب و رسوم و خوراکی‌های اجداد خود آشنا شوند.
نکته مهمی که باید به ان توجه شود این است که یکی از مهمترین اهداف ثبت خوراک‌ها در فهرست آثار ملی، سرو آنها در رستوران‌ها و مراکز اقامتی است و ترویج این فرهنگ باعث شناساندن بیشتر خوراکی‌ها شده و به رونق گردشگری خوراک کمک می‌کند.
انتهای پیام/