به‌گزارش خبرگزاری برنا از کرمانشاه؛ کوروش برای جوانان امروزی تنها یک چهره تاریخی نیست؛ بلکه به عنوان نماد عدالت، مدارا، شرافت، عزت ملی و آزادی، به یکی از محورهای گفت‌وگوی هویتی این نسل بدل شده است. اهمیت این پدیده در جایی افزایش می‌یابد که این توجهِ گسترده با ارزش‌های اسلامی، اخلاق علوی و سیره نبوی قابل جمع شدن است و همین مسئله «هویت ایرانی-اسلامی» را تقویت کرده و زمینه‌ای تازه برای انسجام و اتحاد ملی فراهم می‌سازد.

در سال‌های اخیر، نشانه‌های روشن و متعددی از گسترش علاقه جوانان به کوروش دیده می‌شود؛ از افزایش تولید محتوا در شبکه‌های اجتماعی گرفته تا رونق مطالعات تاریخی، حضور پررنگ‌تر نام کوروش در گفت‌وگوهای دانشگاهی و کانون‌های فرهنگی، فروش کتاب‌های مربوط به تاریخ ایران باستان و حتی انتخاب نام‌های مرتبط با دوره هخامنشی برای گروه‌های دانشجویی و فعالیت‌های فرهنگی دیده می‌شود.

این روند نشان می‌دهد که نسل امروز، در کنار توجه به ارزش‌های دینی، نقش مهمی برای میراث تاریخی در ساخت هویت خود قائل است. این ترکیب، نوعی «هویت دوگانه هم‌افزا» ساخته؛ هویتی که نه تاریخ را در برابر دین قرار می‌دهد و نه دین را مانع توجه به گذشته می‌داند، بلکه این دو را در امتداد هم تفسیر می‌کند.

در همین چارچوب، بخش قابل توجهی از جوانان بر این باورند که عدالت‌ورزی کوروش با عدالت‌ورزی علوی، کرامت انسانی او با اخلاق پیامبر(ص)، و مدارا با اقوام گوناگون با اصول اسلامی هم‌خوانی دارد و همین هم‌خوانی است که موجب انسجام بیشتر می‌شود.

کوروش پلی میان گذشته و آینده

برای بررسی دقیق‌تر این موضوع، با گروهی از جوانان کرمانشاهی به گفت‌وگو نشستیم؛ جوانانی از رشته‌های مختلف تحصیلی که هر یک از زاویه‌ای متفاوت به کوروش نگاه می‌کنند.

سوران عظیمی، ۲۴ ساله، دانشجوی علوم سیاسی می‌گوید: برای ما کوروش صرفاً یک پادشاه قدیم نیست؛ نمادی از عزت، احترام به انسان و رعایت حقوق مردم است. وقتی او را می‌خوانیم، احساس می‌کنیم بخشی از گذشته‌مان به آینده‌مان امید می‌دهد. این پیوند برای ما خیلی مهم است.

ریحانه همتی، ۲۲ ساله، دانشجوی الهیات، نگاه متفاوتی دارد اما حرفش کاملاً هم‌راستا با موضوع گزارش است، او می‌گوید: وقتی درباره کوروش مطالعه کردم، متوجه شدم بسیاری از رفتارها و ارزش‌هایی که در موردش گفته می‌شود با مفاهیم اسلامی هماهنگ است. اتفاقاً این باعث شده من به‌عنوان یک دختر مسلمان، نسبت به تاریخ ایران احساس نزدیکی بیشتری کنم. انگار ایران باستان و اسلام نه در تقابل، بلکه در تکمیل همدیگر هستند.

محمدطاها مرادی ۱۹ ساله، علاقه‌مند به تاریخ نیز می‌گوید: تاریخ ایران پر از فراز و نشیب بوده است، اما دوره کوروش برای ما شبیه یک ریشه محکم است. این ریشه حس مشترکی به ما می‌دهد. در جامعه‌ای که اختلاف‌ها زیاد است، این حس مشترک خیلی به کار می‌آید.

از شبکه‌های اجتماعی تا محافل فرهنگی؛ نشانه‌های موج جدید

رصد فعالیت فضای مجازی نشان می‌دهد که محتواهای مرتبط با کوروش، چه در قالب فیلم‌های کوتاه، پادکست‌های تاریخی یا نقل‌قول‌های الهام‌بخش، مخاطب فراوانی دارد. این استقبال در واقع بازتابی از نیاز نسل جوان به الگوهای اخلاقی و تاریخی است.

در بسیاری از دانشگاه‌ها و انجمن‌های ادبی، بحث درباره کوروش نه صرفاً تاریخی بلکه فرهنگی و حتی اجتماعی شده است؛ برخی او را نمادی برای عدالت اجتماعی می‌دانند، برخی الگویی برای مدیریت، برخی دیگر نمادی برای آزادی عقیده و کرامت انسانی می‌خوانند.

چرا کوروش می‌تواند به اتحاد ملی کمک می‌کند؟

در اینجا این سوال مطرح می‌شود که چرا کوروش می‌تواند به اتحاد ملی کمک می‌کند؟ این سوال پاسخ‌های متعددی دارد و از آن جمله می‌توان گفت که او شخصیتی مورد اجماع طیف‌های مختلف است. کوروش از معدود چهره‌هایی است که از گروه‌های مذهبی تا ملی‌گرا، از طبقات شهری تا روستایی، و از فارسی‌زبان تا کُرد و لر و بلوچ و ترک، نسبت به او نگاه مثبت دارند.

همچنین می‌توان به پرهیز از دوگانه‌سازی‌های سیاسی به‌عنوان دومین پاسخ اشاره کرد. جوانان او را نقطه‌ای خارج از نزاع‌های سیاسی می‌دانند؛ نمادی که اختلاف ایجاد نمی‌کند، بلکه اشتراک می‌سازد.

هم‌پوشانی ارزش‌های کوروش با آموزه‌های اسلامی نیز دیگر پاسخ است. در حقیقت مهم‌ترین نقطه اتحاد در این میان، هم‌افزایی ارزش‌های اخلاقی شامل عدالت، احترام به انسان، آزادی عقیده، پاسداشت حقوق اقوام، و پرهیز از ظلم است و انسجام فرهنگی را عمیق‌تر و پایدارتر می‌کند.

پاسخ دیگر؛ ایجاد حس افتخار تاریخی است. نسلی که احساس افتخار و عزت کند، نسبت به کشور و فرهنگ خود حس تعلق بیشتری دارد؛ حس تعلق بنیاد انسجام اجتماعی است.

می‌توان به کمک به افزایش سرمایه اجتماعی به عنوان پاسخ دیگر اشاره کرد. نمادهای مشترک، «سرمایه نمادین» جامعه را بالا می‌برند و به کاهش شکاف‌ها کمک می‌کنند.

بررسی تاریخی؛ چرا کوروش چنین جایگاهی دارد؟

کوروش بنیان‌گذار نخستین امپراتوری منسجم چندقومیتی جهان بود؛ امپراتوری‌ای که در آن اقوام مختلف با زبان، دین و فرهنگ متفاوت، تحت ساختاری عادلانه مدیریت می‌شدند. منش او در برخورد با اقوام مغلوب، آزادی اسیران، احترام به معابد و باورها و تأکید بر کرامت انسانی، از کوروش چهره‌ای متفاوت در تاریخ ساخته است.

این نگاه انسانی و غیرخشونت‌آمیز، همان چیزی است که امروز نیز جوانان را جذب می‌کند و باعث می‌شود شخصیت کوروش نه تنها در ایران بلکه در جهان مورد توجه باشد.

پیوند کوروش و ارزش‌های اسلامی؛ هویتی یکپارچه نه دوگانه

مطالعات فرهنگی نشان می‌دهد که نسل امروز برخلاف تصور عمومی، میان ریشه‌های تاریخی و آموزه‌های مذهبی خود تضاد نمی‌بیند. برای بسیاری از جوانان، کوروش نه رقیب اسلام، بلکه بخشی از تاریخ ایرانی است که در کنار ارزش‌های اسلامی معنا پیدا می‌کند.

در این نگاه تازه، کوروش نمادی از اخلاق، تواضع و عدالت است؛ ارزش‌هایی که با آموزه‌های اسلامی مانند عدل علوی، سیره نبوی و کرامت انسانی هم‌خوانی دارد. همین هم‌خوانی باعث شده جوانان به جای ایجاد دوگانه «ایران باستان ـ اسلام»، تصویری یکپارچه و یگانه از هویت ایرانی-اسلامی ارائه دهند.

ابعاد اجتماعی و فرهنگی؛ فرصتی برای تقویت انسجام ملی

کارشناسان معتقدند که علاقه جوانان به کوروش باید در چارچوب نیاز جامعه به نمادهای مشترک تحلیل کرد. در شرایطی که برخی اختلافات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی می‌تواند مانع گفت‌وگو و همگرایی شود، وجود یک نماد تاریخی فراگیر، همچون کوروش، امکان ساختن «زبان مشترک» را میان اقشار مختلف ایجاد می‌کند.

از سوی دیگر، هم‌افزایی ارزش‌های اخلاقی کوروش با تعالیم اسلامی موجب شده که بسیاری از جوانان ادغام این دو حوزه را نه در تعارض، بلکه در تکمیل همدیگر ببینند؛ تصویری که از آن با عنوان هویت ایرانی-اسلامیِ نسل نو یاد می‌شود.

 این گرایش چند پیامد مثبت دیگر نیز دارد و از آن جمله می‌توان به افزایش امید جمعی و اعتماد به آینده اشاره کرد، چرا که بازخوانی روزهای شکوه ایران حس توانمندی را افزایش می‌دهد.

تقویت خودباوری در نسل جدید نیز از دیگر نتایج مثبت این گرایش است، چرا که نسلی که بداند پیشینیانش چه کرده‌اند، نگاه فعال‌تری به آینده دارد. و همچنین ایجاد گفتگو میان نسل‌ها نیز از دیگر نتایج است؛ موضوع کوروش توانسته نسل جوان و نسل بزرگ‌تر را وارد گفتگوهای سازنده کند.

از دیگر پیامدهای مثبت گسترش فرهنگ مطالعه و پژوهش است؛ توجه به کوروش، توجه به تاریخ را افزایش داده و این خود به رشد فرهنگی جامعه کمک می‌کند.

جایگاه کرمانشاه در موج فرهنگی هویت‌سازی یکپارچه

کرمانشاه با سابقه تاریخی چند هزار ساله، از مناطقی است که جوانانش پیوند عمیق‌تری با میراث گذشته برقرار کرده‌اند. وجود آثار تاریخی ارزشمند، فرهنگ غنی و هویت چندقومیتی، جوانان این استان را بیش از دیگران به سمت نمادهای مشترک ملی سوق می‌دهد. در گفت‌وگو با چند فعال فرهنگی کرمانشاهی، آن‌ها معتقد بودند که توجه به کوروش برایشان یادآور «ریشه‌های مشترک ایرانی» است و نقش مهمی در کاهش فاصله‌های فرهنگی میان اقوام دارد.

افزایش علاقه جوانان به کوروش را باید سرمایه‌ای ملی دانست؛ سرمایه‌ای که در صورت هدایت درست می‌تواند به یکی از پایه‌های پایدار وحدت اجتماعی تبدیل شود. پیوند ارزش‌های کوروش با ارزش‌های اسلامی، نه تنها دوگانه‌ای میان تاریخ و دین ایجاد نمی‌کند بلکه با ساختن هویتی ترکیبی و منسجم، زمینه‌ای تازه برای استحکام وحدت و انسجام ملی فراهم می‌سازد.

امروز بیش از هر زمان دیگری، جامعه ایران به نمادهایی نیاز دارد که بتوانند همه اقشار را زیر یک چتر واحد جمع کنند و کوروش به دلیل ویژگی‌های اخلاقی، نگاه انسانی و جایگاه فراگیرش، یکی از مؤثرترین این نمادهاست. تقویت آموزش تاریخی صحیح، حمایت از پژوهش‌های فرهنگی، و ایجاد فضا برای گفت‌وگوی میان‌نسلی، می‌تواند این موج را به ظرفیتی پایدار برای همبستگی ملی تبدیل کند.

انتهای پیام/