بر اساس داده های اولیه، از ابتدای سال تا پایان مهرماه، تلفات تصادفات جاده ای در کردستان دو درصد افزایش داشته و از سوی دیگر، امسال ۶۷ درصد افزایش وقوع تصادف نسبت به مدت مشابه سال گذشته ثبت شده است.

حمیدرضا عبدالملکی، رئیس پلیس راه کردستان در گفت وگویی با خبرنگار مهر، به تشریح مهم ترین دلایل حوادث، محورهای پرخطر و لزوم توجه جدی تر به رفتار رانندگی می پردازد.

سرعت غیرمطمئنه؛ عامل پنهان اما اصلی حوادث

عبدالملکی با تأکید بر نقش غیرقابل انکار انسان در بروز تصادفات می گوید: بیش از ۷۰ تا ۷۵ درصد تصادفات ثبت شده در هفت ماهه اخیر ناشی از «سرعت غیرمطمئنه» است.

وی توضیح می دهد: سرعت غیرمطمئنه الزاماً به معنای سرعت غیرمجاز نیست. راننده ممکن است قانونی رانندگی کند اما سرعت او با شرایط جاده، دید، پیچ، شیب یا رطوبت مسیر تطابق نداشته باشد؛ در چنین شرایطی کوچک ترین خطا یا موقعیت ناپایدار، حادثه ساز می شود.

وی می گوید: تعداد تصادفات نسبتاً ثابت بوده اما شدت حوادث افزایش یافته است: واژگونی ها، خروج از جاده و برخوردهای شدید اغلب ناشی از لحظه ای است که راننده برای واکنش زمان کافی ندارد؛ اگر سرعت مطمئنه رعایت شود، اغلب تصادفات یا رخ نمی دهند یا خسارتشان بسیار کمتر است.

جمعه؛ پرریسک ترین روز جاده های کردستان

الگوی زمانی تصادفات نیز نکته قابل توجهی دارد، عبدالملکی می گوید: پنجشنبه و جمعه پیک تردد جاده های استان است، اما عصر جمعه زمان اوج تصادفات به حساب می آید، این بازه زمانی مصادف با بازگشت مسافران از سفرهای شهری و روستایی است و خستگی، عجله و حجم بالای تردد، شرایط را خطرناک تر می کند.

به گفته وی، اطلاع رسانی درباره این الگوها به مردم کمک می کند با احتیاط بیشتری رانندگی کنند و در ساعات پُرخطر با هوشیاری بالاتری در مسیر حضور یابند.

محورهای حادثه خیز؛ از سنندج–همدان تا مریوان–باشماق

جغرافیای کردستان، نقش جدی در افزایش ریسک تصادفات دارد، مسیرهای کوهستانی با پیچ های متعدد، شیب های متوالی و دید کم در برخی نقاط، شرایطی ایجاد کرده که رانندگان ناآشنا به این مسیرها بیشتر در معرض حادثه اند.

عبدالملکی می گوید: از نظر تعداد مطلق تصادفات، محور سنندج–همدان به دلیل طولانی بودن، در صدر مسیرهای پرحادثه قرار دارد، اما اگر تصادفات را نسبت به طول مسیر بسنجیم، سنندج–کامیاران، سقز–بوکان و مسیرهای فرعی مریوان–باشماق در ردیف پرریسک ترین محورها هستند.

وی همچنین به محور کامیاران–سروآباد اشاره می کند که با وجود فرعی بودن، آمار تلفاتش با برخی محورهای اصلی برابری می کند.

به گفته رئیس پلیس راه، اگرچه اقدامات خوبی همچون تعریض شانه، بهسازی مسیر و ارتقای علائم انجام شده، اما همچنان نقش عامل انسانی در این میان پررنگ تر است.

سهم خودروهای غیربومی از تصادفات کردستان

وی در پاسخ به این سوال که نقش خودروهای غیربومی در آمار تصادفات استان، می گوید: حدود ۳۰ درصد تصادفات به خودروهای مهمان مربوط است؛ رانندگانی که از سایر استان ها وارد کردستان می شوند و آشنایی کامل با پیچ وخم مسیرهای کوهستانی ندارند.

وی اضافه می کند: در مجموع، رفتار رانندگان حرفه ای وسایل سنگین باعث شده سهم این وسایل در تصادفات تنها ۱۰ درصد باشد، اما خودروهای سواری غیربومی که با مسیرهای پرپیچ و شیب دار آشنا نیستند، بیشتر در شرایط خطر قرار می گیرند.

واژگونی؛ تصادفی که همیشه ریشه در بی توجهی ندارد

واژگونی خودرو در کردستان یکی از رایج ترین انواع حوادث است، عبدالملکی در این خصوص توضیح می دهد: در بسیاری از واژگونی ها، سرعت غیرمجاز ثبت نشده؛ بلکه خودرو در یک موقعیت ناپایدار قرار گرفته است و لغزندگی جاده، کمبود دید، یا یک واکنش ناگهانی می تواند خودرو را از مسیر خارج کند.

وی بر لزوم کنترل سرعت در شرایط جوی نامناسب تأکید می کند و می گوید: فصول پاییز و زمستان با مه، بارش باران، یخبندان و کاهش دید، از حساس ترین دوران های تردد هستند و عدم سلامت چراغ ها، ضعیف بودن ترمز یا لاستیک، کوچک ترین خطا را به حادثه ای سنگین تبدیل می کند.

رانندگی بدون گواهینامه؛ تهدیدی جدی تر از گذشته

رئیس پلیس راه کردستان با بیان اینکه رانندگی بدون گواهینامه در یکی دو سال اخیر روند نگران کننده ای داشته می گوید: رانندگی بدون گواهینامه تنها یک تخلف نیست؛ تبعات حقوقی و اجتماعی سنگینی دارد و در تصادفات این چنینی، مالک خودرو مسئولیت مستقیم دارد و حتی پرداخت خسارت های بیمه ای نیز دچار مشکل می شود.

به گفته وی، گواهینامه پایه سوم محدودیت هایی دارد و بسیاری از افراد تصور می کنند با داشتن این گواهینامه می توانند هر نوع وسیله نقلیه ای را برانند، در حالی که چنین اجازه ای وجود ندارد و مهارت ناکافی یکی از اصلی ترین ریشه های حادثه است.

دوربین های جاده ای؛ از پایش لحظه ای تا ثبت تخلف

عبدالملکی در پاسخ به سوال دیگر مبنی بر نقش دوربین های جاده ای در کنترل تردد و کاهش تخلفات توضیح می دهد: دوربین های ما دو نوع اند؛ نخست دوربین های نظارتی که تماماً فعال هستند و تصاویر آنها در سامانه ۱۴۱ برای مردم قابل مشاهده است، این دوربین ها وضعیت جاده، بارش، مه یا یخبندان را با تأخیر چنددقیقه ای اعلام می کنند و برای زمستان بسیار کارآمدند.

وی درباره دوربین های ثبت تخلف نیز می گوید: براساس آخرین آمار، بین ۶۰ تا ۷۰ درصد آنها فعال اند و با این حال، این رقم ثابت نیست و عواملی چون قطعی برق و مشکلات شبکه مخابرات بر عملکرد آنها اثر دارد.

وی تأکید می کند: دوربین های سیار برای کنترل لحظه ای و طرح های ضربتی به کار گرفته می شوند و اثربخشی بالایی در نقاط حادثه خیز دارند.

نقش خودرو و تکنولوژی در کاهش تلفات

عبدالملکی در بخشی از سخنانش به نقش کیفیت خودرو نیز اشاره می کند و می گوید: بهبود ایمنی خودرو، استفاده از سیستم های دستیار راننده و حفظ سلامت بدنه و شاسی می تواند هم از وقوع حادثه جلوگیری کند و هم میزان تلفات را کاهش دهد.

وی می افزاید: هرچند عوامل متعددی در تصادفات دخیل اند، اما خودروهای ایمن تر، خروج کمتر از مسیر و ضربه گیری بهتر در حوادث را به دنبال دارند.

رئیس پلیس راه کردستان بر اهمیت رفتار رانندگی به عنوان سریع ترین راهکار کاهش تصادفات تأکید می کند: هیچ عاملی به اندازه رفتار راننده، تعیین کننده نتیجه سفر نیست و رعایت سرعت مطمئنه، توجه مداوم به جلو، بررسی سلامت فنی خودرو قبل از سفر، ندادن خودرو به افراد فاقد گواهینامه و پرهیز از تردد در شرایط لغزندگی، می تواند جان ده ها نفر را نجات دهد.

وی با اشاره به افزایش آگاهی مردم طی سال های اخیر می گوید: بخشی از این آگاهی نتیجه تلاش رسانه هاست و ادامه مسیر اطلاع رسانی دقیق و تحلیل محور، می تواند نقش مؤثری در کاهش حوادث جاده ای در استان کردستان داشته باشد.

• افزایش تلفات: در هفت ماهه نخست امسال، تلفات تصادفات جاده ای در کردستان ۲ درصد افزایش یافته است.

• شدت حوادث: ۷۰ تا ۷۵ درصد تصادفات ناشی از سرعت غیرمطمئنه بوده و واژگونی ها و خروج از جاده سهم بالایی دارند.

• الگوی زمانی: عصر جمعه پرریسک ترین زمان تردد در جاده های استان است.

• محورهای حادثه خیز: سنندج–همدان، سنندج–کامیاران، سقز–بوکان و مریوان–باشماق از پرخطرترین مسیرها هستند.

• خودروهای غیربومی: حدود ۳۰ درصد تصادفات به رانندگان مهمان مربوط است که با مسیرهای کوهستانی آشنا نیستند.

• واژگونی ها: بسیاری از واژگونی ها ناشی از شرایط جوی و موقعیت ناپایدار خودرو، نه صرفاً سرعت غیرمجاز.

• رانندگی بدون گواهینامه: روند نگران کننده ای در استان مشاهده می شود که تبعات حقوقی و اجتماعی سنگینی دارد.

• دوربین های جاده ای: ۶۰ تا ۷۰ درصد دوربین های ثبت تخلف فعال اند؛ دوربین های سیار نقش مهمی در نقاط حادثه خیز دارند.

• نقش خودرو و تکنولوژی: ایمنی خودرو و استفاده از سیستم های دستیار راننده می تواند شدت حوادث را کاهش دهد.

• راهکار فوری: رعایت سرعت مطمئنه، توجه به جلو، سلامت فنی خودرو و پرهیز از رانندگی در شرایط لغزندگی.