اندازه‌گیری دقیق دما از مهم‌ترین نیازهای صنایع مختلف است و به همین دلیل از ابزارها و فناوری‌های متفاوتی برای این کار استفاده می‌شود. یکی از معتبرترین و پرکاربردترین ابزارهای سنجش دما، حسگر دمای RTD است که به دلیل دقت بالا، پایداری طولانی‌مدت و رفتار قابل پیش‌بینی، در بسیاری از فرایندهای صنعتی جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است.
با این حال، برای بسیاری از افراد این پرسش مطرح می‌شود که سنسور RTD چیست و چه ویژگی‌هایی دارد که آن را نسبت به سایر ابزارهای سنجش دما متمایز می‌کند. در این محتوا سعی شده است تا به‌طور کامل و با ساختار منظم، به مفهوم RTD، ساختار، کاربردها و مزایای آن پرداخته شود.
برای پاسخ به این سؤال که RTD چیست باید ابتدا مفهوم کلی آن را بررسی کنیم. RTD مخفف عبارت Resistance Temperature Detector است و به حسگرهایی گفته می‌شود که تغییرات دما را بر اساس تغییر مقاومت الکتریکی در یک فلز اندازه‌گیری می‌کنند. به عبارتی، فلز مورد استفاده در RTD — اغلب پلاتین — هنگام مواجهه با تغییرات دمایی، مقاومت الکتریکی متفاوتی از خود نشان می‌دهد و این تغییر مقاومت، مبنای سنجش دما قرار می‌گیرد.
پلاتین به دلیل خطی بودن رابطه مقاومت و دما، پایداری بالا و مقاومت زیاد در برابر خوردگی، متداول‌ترین ماده در ساخت RTDهاست. به همین دلیل، اغلب حسگرهای RTD از نوع PT100 یا PT1000 هستند که به‌ترتیب دارای مقاومت 100 و 1000 اهم در دمای صفر درجه سانتی‌گراد می‌باشند.
به گزارش پارس نیوز ، با توجه به دقت و قابلیت اطمینان بالای RTDها، کاربرد آنها بسیار گسترده است. برخی از مهم‌ترین حوزه‌ها عبارت‌اند از:
کاربرد وسیع این ابزار نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری و قابلیت اطمینان بالای آن در شرایط مختلف است.
یکی از پرسش‌های رایج در خرید این تجهیز، موضوع قیمت سنسور rtd است. عوامل مختلفی می‌تواند بر قیمت نهایی آن تأثیر بگذارد، از جمله:
طبیعی است که RTDهای پلاتینی کلاس A و مدل‌های چهار‌سیمه، به دلیل دقت بسیار بالا، قیمت بیشتری نسبت به مدل‌های ساده‌تر داشته باشند.
به دلایل زیر، استفاده از RTD در صنایع و کاربردهای حساس رایج است:
این ویژگی‌ها باعث شده‌اند RTD یکی از مطمئن‌ترین ابزارها برای اندازه‌گیری دما باشد.
در بسیاری از کاربردها انتخاب بین RTD و ترموکوپل مطرح می‌شود، بنابراین اهمیت زیادی دارد که بدانیم تفاوت rtd و ترموکوپل چیست. ترموکوپل‌ها حسگرهایی هستند که تغییرات دما را بر اساس ایجاد ولتاژ در محل اتصال دو فلز مختلف اندازه‌گیری می‌کنند. این در حالی است که RTDها بر اساس تغییر مقاومت الکتریکی کار می‌کنند.
به طور کلی:
بنابراین انتخاب بین این دو وابسته به شرایط عملیاتی، دقت مورد نیاز و بودجه پروژه است.
برای درک بهتر نحوه کارکرد حسگر دمای RTD لازم است با ساختار آن آشنا شویم. عنصر سنجش دما در این حسگر معمولاً از فلزاتی مانند پلاتین، نیکل یا مس ساخته می‌شود؛ با این حال پلاتین به دلیل پایداری حرارتی و رفتار خطی مناسب، رایج‌ترین انتخاب در ساخت RTDهاست.
در یک RTD، مقاومت الکتریکی فلز با افزایش دما افزایش پیدا می‌کند. این ویژگی، پایه اصلی عملکرد این حسگر است. کنترل‌کننده یا ترنسمیتر متصل به RTD، مقاومت اندازه‌گیری‌شده را دریافت و آن را به مقدار دما تبدیل می‌کند. دقیق بودن این رابطه و تکرارپذیری بالا، از مهم‌ترین دلیل‌هایی هستند که باعث شده‌اند RTDها در فرآیندهای حساس صنعتی محبوب شوند.
نتیجه گیری
در پاسخ به این پرسش که سنسور RTD چیست باید گفت که این ابزار یک حسگر دقیق و پایدار برای اندازه‌گیری دماست که بر اساس تغییر مقاومت الکتریکی کار می‌کند. حسگر دمای RTD به دلیل دقت، قابلیت اعتماد و پایداری بالا، در بسیاری از صنایع به‌عنوان ابزار استاندارد اندازه‌گیری دما شناخته می‌شود.
هرچند عوامل مختلفی مانند نوع ساختار و جنس عنصر مقاومتی بر کارایی و هزینه نهایی آن تأثیر می‌گذارند، اما در مجموع RTD یکی از بهترین و مطمئن‌ترین انتخاب‌ها برای کاربردهای صنعتی و آزمایشگاهی محسوب می‌شود. با شناخت دقیق‌تر RTD چیست و مزایا و ویژگی‌های آن، می‌توان انتخاب آگاهانه‌تر و مؤثرتری برای کنترل و سنجش دما داشت.
∎