سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - جمال مدیرشانه‌چی، نویسنده و محقق: خطه خراسان، این سرزمین پربار فرهنگ و ادب فارسی، همواره جایگاه پرورش چهره‌های درخشانی بوده که فروغ علم و هنرشان، پهنه ایران را تابان کرده است. از فردوسی نامدار تا عطار نیشابوری و اسدی توسی و خواجه نظام‌الملک توسی و… این خاک، افراد ارزشمندی را در آغوش خود پرورده که اسم‌شان با هویت ایرانی عجین شده است.

این گنجینه محدود به گذشته نیست. در عصر حاضر نیز خراسان رضوی، شاعران، نویسندگان و متفکرانی را به جامعه معرفی کرده که هر کدام به نوبه خود، سهم بسزایی در شکوفایی فرهنگ و ادب این سرزمین داشته‌اند. نامدارانی چون محمدرضا شفیعی کدکنی، ملک‌الشعرای بهار، اخوان ثالث، بدیع‌الزمان فروزانفر و بسیاری دیگر که با اندیشه و آثار فاخر خود، نه تنها زبان فارسی را حفظ کرده‌اند، بلکه تصویری جامع از دغدغه‌ها، آرزوها و مسائل روزگار خود را نیز ارائه داده‌اند. مجموعه مقالات «معرفی بزرگان معاصر ادبی خراسان» قصد دارد هر سه‌شنبه، به معرفی یکی از این مفاخر ادبی معاصر بپردازد و فرصتی نو برای آشنایی با آثار و اندیشه‌هایشان فراهم کند.

سیدمحمد علوی مقدم، ادیب، نویسنده، مصحح، پژوهشگر و چهره ماندگار ادبیات فارسی کشور به سال ۱۳۱۱ و در خانواده‌ای که از خاندان سادات باتقوا و برجسته شهر سبزوار بودند، دیده به جهان گشود.

وی تحصیلات ابتدایی خود را در دبستان ملی دانش همین شهر و با رتبه شاگرد دومی در سطح شهر سبزوار به پایان رساند.سید محمد، همزمان با تحصیلات علوم جدید، در حوزه علمیه سبزوار نیز به تحصیل پرداخت و علوم عربی و ادبیات و معارف اسلامی را فرا گرفت.

وی پس از اتمام تحصیلات علوم قدیم و جدید، در سال ۱۳۳۱ به معلمی در روستای ثامن شهر سبزوار پرداخت. علوی مقدم پس از یکسال به شهر سبزوار منتقل شد و تدریس را در مدارس این شهر ادامه داد.

علوی مقدم با کوشش و ممارست‌های علمی فراوان خود و در سال ۱۳۳۶ در رشته زبان و ادبیات فارسی دانشسرای عالی تربیت معلم تهران پذیرفته شد و در سال ۱۳۳۹ از این دانشگاه فارغ التحصیل شد. علوی مقدم پس از آن در دبیرستان اسرار شهر سبزوار به تدریس ادبیات فارسی مشغول شد. ذوق و شوق فراوان استاد به فراگیری علوم به ثمر نشست و در سال ۱۳۴۰ به عنوان یکی از ۵ نفر برگزیده در رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران انتخاب شد.

سیدمحمد علوی مقدم در سال ۱۳۴۹ و پس از کسب مدرک دکتری، به تحقیق و تدریس در رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مشهد مشغول گردید.وی بیش از ۳۸ سال در دانشگاه مشهد با سمت‌های دانشیاری و سپس استادی در دانشگاه فردوسی و دانشکده ادبیات دانشگاه تربیت معلم سبزوار به تدریس و تحقیق و پژوهش پرداخت و شاگردان فراوان و بی‌شماری نیز از چشمه زلال دانش و ادب خود سیراب ساخت.

علوی مقدم یکی از اساتید برجسته در شاخه‌های مختلف علوم انسانی در ایران بشمار می رفت که به‌غیر از سال‌ها تدریس در دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، در سالهای ۱۳۵۵ در دانشگاه‌های مصر و در سال ۱۳۶۶ نیز در دانشگاه اسلام اباد پاکستان نیز به تدریس پرداخت. همچنین علوی مقدم از سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۷ به مدت ۲ سال در دانشگاه حلب سوریه به تدریس اشتغال داشت.

علوی مقدم در طول دوران عمر گران‌بهای خود در بیش از ۶۰ کنگره داخلی و بین المللی شرکت کرد و ده‌ها سخنرانی در محافل و کنفرانس‌های داخلی و خارجی ارائه کرد او در دانشگاه نیز راهنمایی بیش از ۶۰ رساله دکتری و کارشناسی ارشد را بر عهده داشت به‌غیر از موارد ذکر شده وی سرپرستی دوره‌های تحصیلات تکمیلی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی و علاوه بر آن عضویت در شورا و هیئت ممیزه آن دانشگاه نیز بوده است.

همچنین وی سال‌ها ریاست دبیرستان اسرار، بزرگترین دبیرستان سبزوار را برعهده داشت. از دیگر مناصب وی عضویت در هیئت علمی و استادی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد بود که تا مهرماه ۱۳۸۲ برعهده داشت علوی مقدم در همین دانشگاه کلیه مراحل ندریس در دانشگاه یعنی، مربی، استادیاری، دانشیاری و استادی را گذراند و در نهایت در سال ۱۳۸۲ به افتخار بازنشستگی نائل آمد. دانشگاه تربیت معلم سبزوار در سال ۱۳۸۰ همایش نکوداشت باشکوهی برای دکتر علوی مقدم برگزار کرد که با استقبال جمع کثیری از استادان، دانشجویان و پژوهشگران زبان و ادبیات فارسی به انجام رسید و در پایان این مراسم کتابی با عنوان، کیمیای سخن که شامل مجموعه مقالات همایش بود را در ۵۱۲ صفحه منتشر کرد.همچنین به پاس حدود نیم قرن خدمات علمی و فرهنگی و هنری وی و تدریس در دانشگاهها و مراکز اموزش عالی مختلف و تالیف آثار گرانبهای علمی، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مراسم باشکوهی در تقدیر از وی برگزار کرد و به‌عنوان یکی از چهره ماندگار کشور، مورد تقدیر و تجلیل قرار گرفت.

او آثار بسیاری را رهسپار بازار کتاب کرد نظیر کتاب «در قلمرو بلاغت»، «جلوه جمال»، «بررسی آیات حج در قران مجید»، «معانی و بیان»، «تطور علوم بلاغت»، «ترجمه معالم البیان»، «ترجمه الاشباح»، «ترجمه قانونگذاری در اسلام»، «برگزیده اخلاق ناصری»، «ترجمه المطول»، «ترجمه الاشباه و نظایر فی القران الکریم»، «ترجمه و تصحیح الفروق فی اللغه»، «تصحیح و تعلیق المستخلص فی ترجمان القران» و بیش از یکصد مقاله علمی، فرهنگی دیگر.

سیدمحمد علوی‌مقدم سرانجام پس از شصت و پنج سال تحقیق و پژوهش در زبان و ادبیات فارسی و تالیف بیش از یکصد کتاب، رساله و مقاله پژوهشی، در پنجم مهر ماه ۱۳۹۷ و در سن ۸۶ سالگی بدرود حیات گفت و در باغ ایرانی شهر سبزوار ارام گرفت.