به گزارش ایرنا، در قانون حفاظت از خاک چارچوبی برای نحوه صادرات خاک و این که چه خاک‌هایی قابلیت صادرات دارند تعیین شده است که بر اساس آن خاک‌های معدنی برای صادرات منع قانونی ندارد اما صادرات خاک‌هایی که ارزش اکولوژیک دارند و خاک‌هایی که به امنیت غذایی ما مربوط می‌شوند مانند خاک‌های زراعی و مرتعی ممنوع است.
خاک استان مازندران به عنوان بهترین خاک که نقش ذخایر استراتژیکی برای تولیدات محصولات کشارزی و زیست محیطی کره زمین دارد، در حالی که آب، هوا، خاک، استفاده از انرژی فسیلی و گسترش آفات از چالش های زنجیره ای زمین های زراعی، باغی و عرصه های طبیعی این خطه شمالی محسوب می شود، به تاراج رفتن خاک حاصلخیز در قالب صادرات مزید بر علت شده است.
مازندران با داشتن ۴۶۰ هزار هکتار زمین کشاورزی و باغی و تولید سالانه بیش از هشت میلیون تن محصول در ۷۲ نوع، نقش محوری در امنیت غذایی کشور دارد. برنج، محصولات آبزی، مرکبات، کیوی، گوشت مرغ و قرمز، فرآورده های لبنی و تولید انواع گیاهان از مهم ترین محصولات کشاورزی استان است که رتبه نخست تا سوم کشور را دارد.
کاهش محسوس آمار صادرات گل های گلدانی و درختچه ای مازندران در نشست تخصصی گیاه پزشکی که هفته جاری با حضور معاون وزیر جهاد کشاورزی و رییس سازمان حفظ نباتات کشور در ساری برگزار شد، مطرح شد، و مدیر باغبانی جهاد کشاورزی مازندران در این نشست با اظهار این که صادرات گیاهان گلدانی و درختچه ای در سال جاری به یکسوم نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش یافته است، گفت: یکی از مشکلات بی توجهی به مقررات استفاده از خاک گیاه از سوی تولید کنندگان و صادر کنندگان است.
حسن رزاقی توضیح داد : استنباط از مصوبه ممنوعیت فروش خاک این نیست که گیاه ریشه دار بدون خاک صادر شود و چنین برداشت را در وزارت جهاد کشاورزی به «خود زنی» تعبیر کرده است.
وی با بیان این که امسال حدود ۱۹۹ هزار اصله گیاهان زینتی از مازندران صادر شده است، گفت: این آمار نسبت به مدت مشابه سال قبل به یکسوم کاهش یافت، حفظ خاک زراعی و باغی مازندران بسیار بالا است و از قانون ممنوعیت صادرات خاک نیز واقف هستیم، اما این که گیاهان با ریشه خاک نمی تواند صادرات شود، خود زنی است و این چالش جدید باغداران این خطه شمالی است.
رییس سازمان حفظ نباتات کشور در پاسخ به این موضوع به سوء استفاده بعضی از بازرگانان در صادرات گیاهان گلدانی، درختچه ای با هدف فروش خاک اشاره کرد و گفت: بررسی مستندات نشان می دهد که تا چندین برابر نیاز گیاه به خاک، گلدان ها و درختچه مملو از خاک برای صادرات بودند، این امر سبب شد تا سختگیری ها در خصوص صادرات گیاهان چندین برابر شود.
مریم جلیلی مقدم با توضیح این که تولید خاک کیفی برای کشاورزی زراعی و باغی بسیار زمان بر و از ارزش بسیار بالایی برخوردار است، تصریح کرد: تولید هر کیلو خاک تا یکصد سال طول می کشد، این که صادرات درختچه شمشاد به آذربایجان با خاک فراوان در داخل یک گلدان بسیار بزرگ که چندین برابر خاک مورد نیاز این گیاه است، انجام شود، خاک فروشی محسوب می شود.
وی توضیح داد: خاک همراه ریشه گیاه درصدی دارد، نمی توان یک نهال را با پیت پر از خاک صادرات کرد.
دلایل کاهش صادرات گل و گیاه مازندران
مدیر حفظ نباتات مازندران ضمن تایید کاهش محسوس صادرات گل های گلدانی و درختچه ای، گفت: بسیاری از کشورهای حاشیه دریای خزر و ارواسیا به عنوان بازار هدف گل و گیاه، نسبت به واردات خاک به کشورشان دارای مقررات ویژه ای هستند و اجازه واردات هر خاکی را در قالب گل و گیاهان نمی دهند.
حمید نادریان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با توضیح این نکته سازمان حفظ و نباتات فقط به دنبال اعمال قانون و اجرای مقررات کشورهای مبدا و مقصد است، تصریح کرد: به همین دلیل امروزه تولیدات محصولات صادراتی طبق برنامه صادراتی بر اساس مقررات بازار کشورهای هدف انجام می شود.
وی با بیان این که ماموریت جدی و مهم سازمان حفظ نباتات کشور برنامه محوری کردن صادرات تولیدات محصولات کشاورزی داخل کشور است، بیان داشت: به عنوان نمونه وقتی کشورهای حاشیه دریای خزر نسبت به بعضی از گیاهان که نیاز به خاک کمی دارند، ولی با انبوهی از خاک همراه با گیاه مواجه می شوند، ممنوعیت را انجام می دهند و یا برعکس یعنی بعضی از گیاهان سوزنی برگ که نیاز به خاک بیشتری همراه با ریشه دارند، باید به اندازه مورد نیاز خاک همراه گیاه باشد.
مدیر حفظ نباتات مازندران به اهمیت رعایت مقررات و پروتکل های صادرات بازار کشورهای هدف از سوی تولید کنندگان داخلی اشاره کرد و گفت: اگرچه همچنان بخشی از صادرات گل و گیاه خارج از ضوابط کشورهای هدف از مسیر غیر مجاز انجام می شود و بازار صادرکنندگان واقعی را نیز به مخاطره انداخته است، اما باید بپذیریم سازمان حفظ نباتات فقط به دنبال اعمال قانون است و موضوع اصلا سختگیری برای تولید کنندگان و صادر کنندگان نیست.
نادریان از پیگیری سازمان حفظ نباتات کشور به منظور اصلاح و بازنگری قانون خاک و مقوله میزان و نوع خاک گیاهان صادراتی خبر داد.
مدیر حفظ نباتات مازندران در خصصو آفات و بیماری های کشاورزی گفت: مهمترین آفت مهم استان جمعیت بالای مگس میوه است که میزبان دایمی این در استان فراهم شده است اما مدیریت و کنترل این آفت از یک دهه گذشته در حال انجام است و با همکاری باغداران و حمایت فنی سازمان جهاد کشاورزی خسارت قابل توجهی را نداریم.
نادریان با بیان این که سال گذشته در این شرایط به لحاظ آفت حتی یک محموله صادراتی مرکبات آلوده به آفت مگس میوه در مازندران گزارش نشده است، اظهار داشت: امسال نیز شرایط به لحاظ کنترل و مدیرت آفت مگس میوه رضایتبخش است.
وی آموزش و ترویج نحوه مدیریت باغداری را مهمترین عامل موفقیت در مهار افت مگس میوه در مازندران دانست و گفت: تاثیر نهاده های رایگان نیز در کنار آموزش از دیگر عوامل موفق در تولیدات محصولات کشاورزی بدون آفت در استان است.
استان مازندران به عنوان بزرگترین تولید کننده گل و گیاهان زینتی کشور به شمار می رود، این استان با حجم تولید نزدیک به ۵۶۵ میلیون گل به صورت گلدانی، شاخه بریده، اصله، با ارزش ریالی بیشخ از ۸۲ هزار میلیارد ریال ظرفیت مناسبی دراین حوزه دارد.
سالانه در مازندران بیش از ۶ هزار نفر بهره بردار، در سطح ۱۳۰۸ هکتار باغ و گلخانه فعالیت می کنند.