کارشناسان معتقدند ادامه اتکا به روش‌های سنتی آبیاری و الگوهای کشت نامتناسب با اقلیم، علاوه بر تهدید امنیت غذایی، روند فرونشست زمین و کاهش کیفیت خاک و آب را تشدید می‌کند.
افزایش فشار بر منابع محدود آبی، لزوم حرکت به سوی مدیریت علمی، بهره‌ور و هوشمند آب در مزرعه را بیش از پیش نمایان کرده است و موضوعی که در سال‌های اخیر در قالب راهکارهایی مانند اصلاح الگوی کشت، به‌کارگیری سامانه‌های نوین آبیاری، استفاده از فناوری‌های هوشمند پایش و کنترل مصرف آب و همچنین بازیافت و استفاده ایمن از پساب‌ها مورد توجه قرار گرفته و با این حال، تحقق این تغییرات نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت، حمایت‌های دولتی، فرهنگ‌سازی و مهم‌تر از همه، همراهی و اقناع کشاورزان است.
در چنین فضایی، بررسی چالش‌ها و ارائه راهکارهای نوین کاهش مصرف آب در کشاورزی، به یکی از ضروری‌ترین محورهای گفت‌وگو میان دانشگاه، نهادهای متولی و جامعه کشاورزی تبدیل شده است و خبرگزاری ایسنا بر این شده تا با برگزاری مصاحبه و گفت‌وگو با کارشناسان حوزه آب و کشاورزی، تازه‌ترین راهکارها و توصیه‌های علمی برای مدیریت بهینه منابع آبی در بخش کشاورزی را به مخاطبان خود ارائه دهد.
۹۰ درصد آب کشور در کشاورزی مصرف می‌شود
امید بهمنی، عضو هیئت علمی گروه آموزشی علوم و مهندسی آب دانشگاه بوعلی‌سینا، با اشاره به سهم بالای مصرف آب در بخش کشاورزی، به ایسنا گفت: براساس منابع موجود، حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد آب کشور در بخش کشاورزی استفاده می‌شود و بخش قابل توجهی از این مصرف به دلیل آبیاری سنتی، با راندمان پایین همراه است.
وی افزود: چالش اصلی، تداوم نگاه سنتی در میان کشاورزان است و در حالی‌که برای کاهش مصرف آب و بهبود بهره‌وری باید آنها را با روش‌های نوین آبیاری آشنا کرد که این امر نیازمند حمایت، آموزش‌های میدانی و برنامه‌های ترویجی مناسب است و بدون پشتوانه مالی و آموزشی امکان تحقق آن وجود ندارد.
بهمنی با اشاره به اهمیت الگوی کشت در مدیریت مصرف آب، اضافه کرد: گاهی تاکید می‌شود برخی محصولاتی که برای رشد آب زیادی مصرف می‌کنند مانند هندوانه کشت نشود، اما باید توجه داشت که برخی مناطق با کشت یک محصول گره خورده‌اند. برای مثال دشت بهار همدان با محصول سیب‌زمینی شناخته می‌شود و نمی‌توان یکباره از کشاورز خواست که کشت این محصول را کنار بگذارد و راهکار درست این است که به سمت روش‌هایی حرکت کنیم که مصرف آب را در همان محصول کاهش دهد تا هم تجربه و معیشت کشاورز حفظ شود و هم مصرف آب کاهش پیدا کند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه یکی از روش‌های موثر، استفاده از نوار تیپ در گیاهان ردیفی به‌ویژه سیب‌زمینی است که نتایج خوبی داشته و کشاورزان نیز به تدریج به سمت استفاده از آن می‌روند، ادامه داد: اگر صرفا از کشاورز بخواهیم روش جدیدی را به‌کار بگیرد، ممکن است مقاومت کند اما وقتی یک کشاورز پیشرو و موفق این روش را اجرا کرده و معرفی کند، سایر کشاورزان با اشتیاق بیشتری آن را می‌پذیرند و برای دستیابی به مدیریت پایدار آب، باید مجموعه‌ای از عوامل شامل آموزش، حمایت مالی، الگوسازی و استفاده از فناوری‌های نوین به صورت همزمان مورد توجه قرار گیرد تا مسیر اصلاح الگوی مصرف آب در کشاورزی هموار شود.
استفاده از فناوری‌های نوین، شرط اصلی مدیریت مصرف آب در کشاورزی
عضو هیات علمی گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه بوعلی‌سینا، استفاده از فناوری‌های نوین را شرط اصلی مدیریت مصرف آب در کشاورزی دانست و گفت: توسعه کشاورزی هوشمند می‌تواند میزان هدررفت آب را به شکل قابل توجهی کاهش دهد و استفاده از سنسورهای هوشمند، پهپادهای پایش مزارع، ایستگاه‌های هواشناسی محلی و نرم‌افزارهای مدیریت مزرعه می‌تواند آبیاری را دقیق‌تر و هدفمندتر کند.
وی با تاکید بر لزوم آموزش و حمایت مالی برای توسعه آبیاری هوشمند، افزود: فناوری‌های نوین نیازمند آگاه‌سازی و سرمایه‌گذاری اولیه هستند اما در نهایت موجب کاهش هزینه‌های آبیاری و مصرف کود می‌شوند و این صرفه‌جویی می‌تواند سرمایه اولیه را جبران کند.
بهمنی با بیان اینکه یکی از مشکلات اساسی این است که آب در زمان مناسب و به میزان کافی به گیاه داده نمی‌شود، تصریح کرد: استفاده از پساب تصفیه‌شده یکی دیگر از روش‌های رایج دنیا برای کاهش مصرف آب است و بسیاری از کشورها بخش قابل توجهی از کشاورزی را با پساب استاندارد انجام می‌دهند و برای اجرای این روش در کشور، باید تصفیه‌خانه‌ها به سطح استاندارد برسند و اعتماد عمومی نسبت به کیفیت پساب ایجاد شود.
وی با اشاره به ضرورت استفاده از پساب در کشاورزی، گفت: در حال حاضر اگر به کشاورز دو محصول معرفی شود که یکی با پساب آبیاری شده و دیگری بدون پساب، طبیعی است که کشاورز محصول بدون پساب را انتخاب کند، زیرا نسبت به کیفیت پساب اطمینان ندارد اما باید کیفیت پساب را به حد استاندارد رساند و سپس اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی انجام داد تا کشاورز و مصرف‌کننده مطمئن شوند آبی که با پساب به مزرعه داده می‌شود، کیفیت لازم را دارد و محصول تولیدی قابل توصیه و مصرف است.
بهمنی با بیان اینکه چالش‌های موجود در زمینه کاهش مصرف آب فقط فنی نیست و گاهی موانع اجتماعی نیز وجود دارد و باید بررسی کنیم روشی که توصیه شده آیا توسط کشاورز پذیرفته می‌شود و آیا مردم از محصول تولید شده با این شیوه استقبال می‌کنند یا خیر؟، ادامه داد: موضوع استفاده از پساب نباید تنها از یک بُعد دیده شود و این یک مسئله چند بُعدی و پیچیده بوده که نیازمند توجه همزمان به ابعاد فنی، اجتماعی و فرهنگی است.
تعیین الگوی کشت باید منطقه‌محور باشد
وی با تاکید بر اینکه تعیین الگوی کشت باید منطقه‌محور باشد، بیان کرد: یک الگوی کشت مشترک را نمی‌توان برای کل کشور یا حتی یک ناحیه گسترده پیشنهاد داد، چراکه کشور دارای میکرواقلیم‌های متنوع است و شرایط اقلیمی و فرهنگی هر منطقه با دیگری تفاوت دارد و پذیرش اجتماعی محصول نیز نقش مهمی در موفقیت الگوی کشت دارد.
این عضو هیات علمی دانشگاه بوعلی‌سینا تصریح کرد: الگوی کشت صحیح می‌تواند نقش مهمی در صرفه‌جویی مصرف آب داشته باشد، به‌ویژه هنگامی که محصولاتی انتخاب شوند که کم‌آب‌بر، دارای دوره رشد کوتاه و از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه باشند اما صرف کم‌آب‌بر بودن یک محصول کافی نیست و باید توجیه اقتصادی و سودآوری آن برای کشاورز نیز مدنظر قرار گیرد، چراکه در کنار دغدغه ملی آب، معیشت کشاورز نیز اهمیت دارد.
بهمنی با اشاره به خطرات توصیه‌های غیرکارشناسی، ادامه داد: گاهی اوقات ممکن است محصولی که در منطقه‌ای دیگر موفق بوده، به یک منطقه جدید پیشنهاد شود اما با اقلیم و شرایط آنجا سازگار نباشد و در نهایت کشاورز متضرر شود بنابراین تصمیم‌گیری در این حوزه نیازمند بررسی‌های دقیق، آزمایش‌های میدانی و ارزیابی علمی در مراکز تحقیقاتی است.
کاهش فشار بر منابع آبی با استفاده از آب مجازی
وی با اشاره به مفهوم آب مجازی، اظهار کرد: در برخی موارد لازم است از کشت محصولات پرآب‌بر صرف‌نظر کرده و به جای مصرف منابع آب داخلی، آن محصول را از طریق واردات تأمین کنیم و این شیوه که در جهان نیز رایج است، باعث می‌شود منابع آبی به بخش‌هایی هدایت شود که نیاز بیشتری دارند و بهره‌وری بالاتری ایجاد می‌کنند.
بهمنی با با تاکید بر ضرورت اصلاح نظام قیمت‌گذاری آب در کشور، گفت: تا زمانی که بهای واقعی آب در ایران اعمال نشود، کاهش مصرف و صرفه‌جویی جدی در بخش کشاورزی رخ نخواهد داد و در بسیاری از کشورها، کشاورز هزینه واقعی آب را در محاسبات تولید محصول لحاظ می‌کند بنابراین هر میزان صرفه‌جویی، مستقیماً در کاهش هزینه‌ها و افزایش سود او اثر می‌گذارد اما در ایران، به‌دلیل واقعی نبودن قیمت آب، این انگیزه اقتصادی برای کشاورزان ایجاد نمی‌شود.
وی با اشاره به ضرورت اجرای همزمان سیاست‌های قیمتی و حمایتی، افزود: برای کشاورزان خُرد و بهره‌برداران کوچک باید حمایت‌هایی مانند یارانه یا طرح‌های حمایتی در نظر گرفته شود، اما اصل موضوع این است که بهای آب به‌صورت واقعی محاسبه شود تا کشاورز ببیند مصرف کمتر چگونه سود بیشتری برای او ایجاد می‌کند.
این استاد دانشگاه یکی از چالش‌های مدیریتی در این حوزه را اجرای ناگهانی و یکباره طرح‌های اصلاحی دانست و تصریح کرد: هیچ برنامه‌ای در حوزه آب وقتی به‌صورت فوری و بدون آماده‌سازی انجام شود نتیجه مطلوب نخواهد داشت و این نوع تصمیم‌گیری‌ها معمولا با مقاومت مواجه می‌شود و در صورت شکست، طرح‌های بعدی نیز از سوی جامعه هدف پذیرفته نخواهد شد بنابراین لازم است برنامه‌ها پخته، چندساله و همراه با حمایت‌های لازم طراحی شوند.
بهمنی با بیان اینکه برای موفقیت طرح‌های مدیریت آبیاری و بهینه‌سازی مصرف، باید کشاورز اقناع شود وجامعه هدف ما کشاورزان هستند و تا زمانی که آنها ضرورت موضوع را درک نکنند، هیچ راهکاری پایدار نخواهد بود، اضافه کرد: نتایج موفقیت‌آمیز در داخل و نمونه‌های بین‌المللی باید در قالب بسته‌های آموزشی علمی و عملی به کشاورزان ارائه شود تا پذیرش اجتماعی شکل بگیرد و پذیرش که ایجاد شود، بخش عمده مسیر اصلاحات هموار خواهد شد.
وی با بیان اینکه در کنار فرهنگ‌سازی، لازم است مشوق‌هایی مانند یارانه‌های هدفمند، تسهیلات و ابزارهای حمایتی برای کشاورزان در نظر گرفته شود تا اجرای طرح‌های نوین برای آنها مقرون‌به‌صرفه و جذاب باشد، خاطرنشان کرد: یکی از چالش‌های کنونی بی‌اثر شدن کنترل‌های هوشمند چاه‌های آب است و در مواردی دیده شده که برخی بهره‌برداران با دور زدن سامانه‌های کنترل هوشمند، عملاً کارایی این ابزارها را از بین می‌برند و ریشه این رفتار همان نادیده گرفتن ارزش آب و نبود درک مشترک از اهمیت مصرف صحیح آن است
بهمنی بیان کرد: وقتی جامعه به درک جمعی از ارزش آب برسد و کشاورزان بدانند که مدیریت مصرف مستقیماً به سود خودشان کمک می‌کند، همراهی عمومی افزایش می‌یابد و می‌توان با هم‌افزایی دولت، بخش خصوصی و کشاورزان، مسیر اصلاح الگوی آبیاری و حفظ منابع آب کشور را با سرعت و سهولت بیشتری پیش برد.
وی در ادامه اظهار کرد: یکی از روش‌های نوین کاهش مصرف آب در کشاورزی، بهره‌گیری از نرم‌افزارهای هوشمند مدیریت آبیاری است. این نرم‌افزارها با استفاده از داده‌های دقیق هواشناسی، رطوبت خاک، نوع محصول و شرایط اقلیمی، میزان نیاز آبی گیاه را به صورت بهینه محاسبه می‌کنند و برنامه آبیاری را به گونه‌ای تنظیم می‌کنند که آب در زمان و مقدار مناسب به گیاه برسد. به کمک این فناوری‌ها، نه تنها مصرف آب کاهش می‌یابد، بلکه بهره‌وری محصولات نیز افزایش پیدا می‌کند. استفاده از سنسورها، ایستگاه‌های هواشناسی محلی و پهپادهای پایش مزرعه در کنار این نرم‌افزارها، آبیاری هوشمند را به ابزاری کارآمد برای مدیریت منابع آب تبدیل کرده است.
مهدی حبیبی، کارشناس و برنامه‌نویس یک شرکت آبیاری هوشمند نیز در این‌باره به ایسنا گفت: سامانه داروگ با جمع‌آوری داده‌های مزرعه و تحلیل اطلاعات هواشناسی و علمی، برنامه‌ریزی آبیاری تعاملی و پیش‌بینی دقیق شرایط آب‌وهوایی را در اختیار کشاورزان قرار می‌دهد تا با کاهش هزینه و افزایش بهره‌وری، کشاورزی هوشمند در کشور عملیاتی شود.
وی درباره کشاورزی هوشمند، اظهار کرد: حدود ۱۵ سال پیش، سازمان‌های بین‌المللی مانند فائو اعلام کردند که ایران در آینده با بحران آب و کشاورزی روبه‌رو خواهد شد و از همان زمان این شرکت فعالیت خود را روی توسعه سیستم‌های هوشمند آغاز کرد اما طراحی یک سیستم هوشمند باید واقعیت‌های کشاورزی ایران را مدنظر قرار دهد.
وی با اشاره به دلایل شکست بسیاری از شرکت‌ها در حوزه سامانه‌های کشاورزی، افزود: سه واقعیت مهم وجود دارد که رعایت نکردن آنها باعث می‌شود سیستم‌ها در مزرعه موفق عمل نکنند، نخست سرعت پیاده‌سازی، چرا که کشاورزی در ایران روند کندی دارد و اجرای کند سیستم‌ها را غیرعملی می‌کند. دوم هزینه پایین کشاورز، چرا که کشاورز در سرمایه‌گذاری برروی فناوری‌های جدید محتاط است و سوم کاربرپسند بودن سیستم و بسیاری از سامانه‌ها در دانشگاه یا زمین‌های کوچک جواب می‌دهند، اما وقتی وارد مزرعه واقعی می‌شوند با محدودیت‌هایی مانند حق‌آبه و شرایط واقعی آبیاری مواجه شده و شکست می‌خورند.
حبیبی درباره سامانه داروگ گفت: با توجه به اینکه سازمان هواشناسی کشور در ۴۰ سال گذشته به‌روزرسانی نشده و داده‌های ماهواره‌ای به دلیل خطاهای ناشی از شرایط نور، ابر و فصل، کاربرد عملی در مزرعه ندارند، ما سامانه داروگ را توسعه دادیم و داروگ به‌طور مستقیم با کشاورز ارتباط برقرار می‌کند و پیش‌بینی‌های بارندگی و شرایط آب‌وهوایی را متناسب با هر مزرعه ارائه می‌دهد.
حبیبی ادامه داد: این سامانه با پرسیدن چند سوال ساده از کشاورز مانند نوع محصول، میزان برداشت سال قبل، روش آبیاری(سطحی، قطره‌ای یا دیگر روش‌ها) و شرایط خاص مزرعه، اطلاعات پایه‌ای جمع‌آوری می‌کند سپس داده‌های ۴۰ سال گذشته هواشناسی هر نقطه مزرعه و تحقیقات علمی مرتبط با گیاهان، تحلیل می‌شوند و سیستم شبیه‌سازی می‌کند که با چه احتمالی کشت امسال موفق خواهد بود و این سیستم به کشاورز اطلاع می‌دهد که چه محصولی، در چه زمان و با چه مقدار آب و کود، بهترین بازدهی را خواهد داشت.
وی با بیان اینکه کار اصلی داروگ تبدیل داده‌ها به راهکارهای عملی است، اضافه کرد: کشاورز می‌تواند با استفاده از این سامانه تصمیم بگیرد که از همان ابتدای سال چه کارهایی انجام دهد تا هزینه‌های اضافی و اشتباهات احتمالی کاهش یابد و اطلاعاتی که داروگ ارائه می‌دهد شامل زمان مناسب کاشت، میزان برداشت، مدیریت منابع آب، و پیش‌بینی شرایط بحرانی است که می‌تواند به کاهش ریسک و افزایش بهره‌وری کمک کند.
حبیبی بیان کرد: هم‌اکنون سامانه داروگ و دیگر سامانه‌های هوشمند آوند هوش در ۲۲ استان کشور فعال هستند و چند هزار هکتار از انواع محصولات باغی و زراعی، از خرما در جیرفت تا مرکبات اهواز و حوزه خشک‌شده دریاچه ارومیه، تحت مدیریت این سامانه‌ها قرار دارند و تجربه ما نشان می‌دهد که موفقیت کشاورزی هوشمند وابسته به ارتباط نزدیک سیستم با کشاورز و توجه دقیق به شرایط واقعی مزرعه است.
این کارشناس و برنامه‌نویس شرکت دانش‌بنیان آبیاری هوشمند اظهار کرد: تجربه نشان می‌دهد که موفقیت کشاورزی هوشمند وابسته به ارتباط مستقیم سیستم با کشاورز، ارائه برنامه‌ریزی آبیاری عملی و رعایت شرایط واقعی مزرعه است. داروگ نه تنها پیش‌بینی آب و هوا، بلکه مدیریت دقیق منابع آب و آبیاری تکمیلی را برای کشاورز به صورت عملیاتی فراهم می‌کند و توانسته است سطح زیرکشت و عملکرد محصول را در سال‌های گذشته افزایش دهد.
حبیبی ادامه داد: سامانه داروگ تنها پیش‌بینی هواشناسی ارائه نمی‌دهد، بلکه برنامه‌ریزی آبیاری و آبیاری تکمیلی را نیز در اختیار کشاورز قرار می‌دهد و کشاورزی که می‌خواهد محصولی بکارد، اغلب نمی‌داند با منابع آب محدود و تغییرات اقلیمی چگونه باید آبیاری کند. داروگ به او نشان می‌دهد که در هر ماه، گیاه چه میزان آب نیاز دارد و چگونه باید توزیع شود تا کمترین افت محصول و بیشترین تناژ برداشت حاصل شود.
وی تاکید کرد: یکی از ویژگی‌های کلیدی داروگ، تعاملی بودن آن است و کشاورز می‌تواند با استفاده از یک گوشی، اطلاعات مزرعه را وارد سیستم کند و سامانه یک سال کامل همراه او باشد و تعامل بدین معناست که برنامه آبیاری دینامیک است و با شرایط واقعی تطبیق پیدا می‌کند به عنوان مثال اگر بارندگی فردا پیش‌بینی شود، آبیاری تنظیم یا لغو می‌شود و سیستم خشک‌کاری یا آبیاری صرفا براساس برنامه خشک، اعمال نمی‌شود.
این کارشناس سیستم‌های آبیاری هوشمند با بیان اینکه کشاورز تنها کافی است صبح برنامه‌های آبیاری را بررسی کند و تغییرات احتمالی مانند تعمیرات سیستم یا کمبود آب را وارد سامانه کند، اضافه کرد: سامانه با محاسبه سودآوری گیاهان، آب را بهینه توزیع می‌کند و حتی قیمت بازار و بازده محصول را در تصمیم‌گیری لحاظ می‌کند و اگر هیچ تغییری رخ ندهد، کشاورز نیازی به باز کردن گوشی ندارد، اما در صورت تغییر شرایط، سیستم به صورت هوشمند اصلاحات را انجام می‌دهد.
حبیبی افزود: سامانه داروگ اطلاعات را از سه منبع مقالات علمی، داده‌های هواشناسی و اطلاعات مستقیم کشاورزجمع‌آوری کرده و با تحلیل این داده‌ها، سیستم پیش‌بینی می‌کند که محصول در سال‌جاری با چه احتمالی موفق خواهد بود و زمان مناسب کاشت، میزان برداشت، مدیریت منابع آب و برنامه آبیاری را ارائه می‌دهد.
وی درباره قیمت‌گذاری ایستگاه‌های داروگ، بیان کرد: هر ایستگاه هواشناسی حدود دو میلیون تومان هزینه دارد و یک ایستگاه می‌تواند سه کیلومتر اطراف خود را پوشش دهد و این ایستگاه‌ها به‌طور مستقیم در مزرعه نصب می‌شوند و اطلاعات دقیق و عملیاتی را برای هر قطعه از مزرعه ارائه می‌دهند.
حبیبی با بیان اینکه داروگ بر اساس شرایط واقعی، از جمله بارندگی پیش‌بینی‌شده، فاصله آبیاری را تنظیم می‌کند و سیستم خشک‌کاری غیر کاربردی را کنار می‌گذارد، ادامه داد: کشاورز تنها کافی است اطلاعات اولیه مزرعه خود را وارد سامانه داروگ کند تا سیستم یک سال کامل، یعنی تمام فصل کشاورزی، همراه او باشد و تمام فرآیندها از طریق یک گوشی هوشمند قابل مدیریت است و این موضوع باعث می‌شود کشاورز نیازی به دانش فنی پیچیده نداشته باشد.
وی بیان کرد: کشاورز هر روز تنها دو کار اصلی انجام می‌دهد و هر صبح برنامه آبیاری را بررسی می‌کند و اگر تغییری نیاز بود، آن را وارد سامانه می‌کند. سپس به مزرعه می‌رود و اعمال را انجام می‌دهد و شب اگر تغییری ایجاد نشده بود، نیازی به باز کردن گوشی نیست، اما در صورت تغییر، سیستم اصلاحات لازم را اعمال می‌کند، از جمله تغییر ساعت آبیاری یا جابجایی آب از گیاه کم‌سود به گیاه پربازده و حتی قیمت محصولات و سودآوری هر گیاه نیز در تصمیم‌گیری لحاظ خواهد شد تا توزیع منابع بهینه انجام شود.
حبیبی در تشریح قابلیت‌های پیش‌بینی سامانه، گفت: داروگ از روش TMY یا سال نمونه هواشناسی استفاده می‌کند و این سیستم بر اساس داده‌های ۳۰ سال گذشته، ماه‌ها و روزها را شبیه‌سازی می‌کند و به کشاورز اطلاع می‌دهد که امسال، به عنوان مثال مهرماه، ممکن است مشابه چه سالی در گذشته باشد و این پیش‌بینی به کشاورز کمک می‌کند تا سال خشکی یا ترسالی را پیش‌بینی کرده و برنامه‌ریزی مناسب برای کاشت، برداشت و آبیاری داشته باشد.
وی با بیان اینکه در قسمت پیش‌بینی کوتاه‌مدت، سامانه داروگ ۱۶ روز آینده را روز به روز و چهار روز آینده را ساعت به ساعت پیش‌بینی می‌کند، ادامه داد: این اطلاعات به کشاورز کمک می‌کند تا تصمیمات عملیاتی مانند سم‌پاشی یا برداشت محصول را با دقت بالا انجام دهد و دقت پیش‌بینی بارندگی بالای ۹۰ درصد است، چرا که بارندگی‌های جبهه‌ای قابل پیش‌بینی هستند، اما بارندگی‌های لکه‌ای کوتاه‌مدت، پیش‌بینی دقیق ندارند.
حبیبی بیان کرد: این سامانه تعاملی و دینامیک، مزرعه را با واقعیت‌های عملیاتی هماهنگ می‌کند و کشاورز تنها با صرف چند دقیقه در روز، می‌تواند از مزایای هوشمندسازی بهره‌مند شود و با حداقل هزینه و حداکثر بازدهی، آبیاری و مدیریت محصول خود را کنترل کند.
به‌گزارش ایسنا، با این تفاسیر، استفاده از فناوری در کنار اصلاح الگوی کشت و توجه به محصولات کم‌آب‌بر می‌تواند راهی پایدار برای مقابله با بحران آب باشد. با این حال برای تحقق این هدف، نیاز به حمایت‌های مالی، آموزش مستمر کشاورزان و ایجاد زیرساخت‌های مناسب وجود دارد.
آینده کشاورزی ایران در گرو پذیرش فناوری‌های نوین و حرکت به سوی کشاورزی هوشمند است. این تغییرات نه تنها می‌تواند بحران آب را مهار کند، بلکه به افزایش بهره‌وری و امنیت غذایی کشور نیز کمک خواهد کرد. بنابراین ضروری است تمامی نهادهای دولتی، دانشگاهی و بخش خصوصی با همکاری یکدیگر به ایجاد بستر مناسب برای توسعه کشاورزی هوشمند پرداخته و با اقناع کشاورزان و سرمایه‌گذاری در این حوزه، به حل چالش‌های موجود بپردازند.
انتهای پیام