به گزارش خبرگزاری تسنیم از فیروزکوه، ناهید خمی، بانوی کارآفرین فیروزکوهی و مدیر یکی از گسترده‌ترین شبکه‌های تولید فرش دست‌باف در شرق استان تهران، امروز با مدیریت بیش از 1700 بافنده فعال، سالانه بیش از 400 میلیارد تومان گردش مالی در منطقه ایجاد کرده است؛ ظرفیتی که او طی دو دهه فعالیت مستمر در حوزه تولید، آموزش و سازمان‌دهی بافندگان فرش دست‌باف ایجاد کرده است.

خمی که از دوران کودکی وارد حرفه قالی‌بافی شده، در طول سال‌های فعالیت خود ضمن آموزش صدها زن و مرد علاقه‌مند به این هنر–صنعت، با تأسیس شرکت تعاونی فرش فیروزکوه زمینه اشتغال پایدار، تولید مستمر و عرضه گسترده فرش‌های دست‌باف در بازارهای داخلی را فراهم کرده است.

این بانوی کارآفرین با بیان اینکه همسر و فرزندم جانباز هستند اما هرگز از این موضوع برای گرفتن امتیاز استفاده نکرده‌ام، در گفت‌وگو با تسنیم توضیح می‌دهد که پایه‌های توسعه این کسب‌وکار بزرگ با اتکا به تلاش خانوادگی، حمایت‌های نهادهایی همچون کمیته امداد امام خمینی(ره) و اداره گردشگری فیروزکوه و پیگیری‌های شخصی او شکل گرفته است.

به گفته خمی، امروز بیش از 3 هزار بافنده شناسایی‌شده در منطقه وجود دارد که 1700 نفر از آنها به‌صورت فعال زیرمجموعه تعاونی او مشغول تولید هستند. بسیاری از این بافندگان در کنار کشاورزی و دامداری، بخشی از اقتصاد خانواده را با تولید فرش تأمین می‌کنند و حتی برخی از آن‌ها زن و شوهر هستند که مشترکاً روی یک دار قالی کار می‌کنند.

خمی تأکید می‌کند: اگرچه هرگز هدفم تولید ثروت شخصی نبود، اما وقتی هر بافنده سالانه دست‌کم دو تخته فرش می‌بافد و ارزش هر تخته بیش از 240 میلیون تومان است، طبیعی است که مجموع تولیدات ما گردش مالی بسیار بزرگی برای منطقه ایجاد می‌کند.

مشروح این گفت‌وگوی تفضیلی در ادامه آمده است: 

تسنیم: برای آغاز خودتان را معرفی کنید و بگویید چه نیازی باعث شد که به تولید فرش دستبافت توجه نشان دادید؟

ناهید خمی هستم، متولد روستای خمده شهرستان فیروزکوه. تقریباً از زمانی‌که کلاس پنجم ابتدایی بودم قالی‌بافی را شروع کردم البته در آن سال‌ها امکانات خیلی محدود بود در روستای ما و همچنین شهرستان فیروزکوه و ما هم به اندازه‌ای که امکانش را داشتیم فرش دست‌باف تولید می‌کردیم. این کار را در سال‌های بعد نیز ادامه دادم تا اینکه ازدواج کردم بعد از آن ما در در سال 1369 در فیروزکوه ساکن شدیم و شروع کردم به تولید فرش‌های تک بافت. کم‌کم سعی کردم به دیگران نیز هنر بافتن قالی را آموزش دهم و به این فکر افتادم که کارم را توسعه دهم.

به کمک شاگردان و افرادی که در آن سال‌ها با من همکاری می‌کردند شروع کردیم به تولید فرش در اندازه‌های مختلف. اکثر تولیدات ما در اندازه‌های 6، 12 و یک ذرع و نیم بود. به کمک همسرم که جانباز دفاع مقدس هست از اداره تعاونی فیروزکوه پیگیر شدیم تا شرکت تعاونی فرش را ثبت کنیم. این شرکت با همین نام در سال 1381 ثبت شد. بعد از آن یک مغازه را تعیین کردیم تا به عنوان محل دفتر تعاونی باشد و امور شرکت تعاونی را در آنجا انجام می‌دادیم.

بعد از ثبت شرکت شروع کردم به ارتباط گرفتن با بازار فرش در نقاط مختلف تا تولیداتمان را به فروش برسانیم. حدود 700 نفر در آن زمان با من همکاری داشتند و به عنوان بافنده فرش سفارشات ما را تولید می‌کردند. همه این بافنده‌ها نیز در خانه‌های خودشان دار قالی دارند و کار می‌کنند. البته همه تجهیزات مورد نیازشان را ما تهیه می‌کنیم و آنها فقط به فکر تولید هستند و هرچه که لازم داشته باشند را در اختیارشان می‌گذاریم.

من با توجه به اینکه آدم بسیار پیگیری هستم سر موضوع بیمه همکارانم به مشکلات اداری برخورد کردم. از این رو به دفتر مقام معظم رهبری نامه نوشتم و درخواست کردم تا همکاران من که اکثراً بانوان خانه‌دار و یا بعضاً سرپرست خانوار هستند بیمه تأمین اجتماعی شوند و خدا را شکر این پیگیری جواب داد و همه 700 بافنده من همان موقع بیمه شدند که از این تعداد حدود 90 نفرشان در آستانه بازنشستگی هستند.

همزمان تولیدات ما بیشتر شد بر تعداد شاگردان و بافنده‌های ما افزوده شد و علاوه بر اینکه یک سری از بافنده‌های ما در دفتر شرکت دائم در حال تولید هستند بخش زیادی از تولیدکنندگان ما در فیروزکوه و روستاهای اطراف و حتی در شهرستان‌های دیگر مثل رودهن، بومهن و دماوند و تهران مشغول به تولید هستند.

در حال حاضر بیش از 3 هزار بافنده شناسایی شده در سطح منطقه داریم که از این تعداد بالغ بر 1700 نفر بافنده فعال داریم که مرتب تولید می‌کنند و سفارش جدید می‌گیرند. تعداد قابل توجهی از تولیدکنندگان ما زن و شوهری با هم کار می‌کنند؛ یعنی یک دار قالی در خانه دارند و با هم روی یک تخته فرش کار می‌کنند و آن را در زمان خیلی کمی تولید و عرضه می‌کنند. نزدیک به 4 سال است که در کنار آموزش و جذب و به کارگیری نیروهای جدید راهبر شغلی کمیته امداد امام خمینی (ره) شدم. در طول این مدت کمیته امداد امام کمک زیادی به توسعه کسب و کار ما کرد و در مراحل مختلف سعی کرد تا بر تعداد بافنده‌های فرش افزوده شود.

من نزدیک 20 سال رئیس اتحادیه فرش در فیروزکوه هستم و شاگردان زیادی را آموزش داده‌ام. در سال‌های اخیر نیز سعی کردم در کلاس‌های آموزشی که به کمک کمیته شکل می‌گیرد حضور داشته باشم و آموزش‌های لازم را به علاقمندان این صنعت بدهم.

در شهرستان‌های اطراف فیروزکوه و مناطق یک تا 5 تهران مرتب کلاس‌های آموزشی برگزار می‌شود و من به عنوان مدرس در آن حضور دارم، همه این عزیزان اگر مشکلی هم در هر مرحله از خط تولید داشته باشند تلاش می‌کنیم مشکلشان را حل کنیم و چنانچه نیازی برای تهیه تجهیزات داشته باشند برایشان تهیه می‌کنیم.

همه کسانی که توسط کمیته امداد برای آموزش معرفی می‌شوند را به طور رایگان آموزش می‌دهیم، دارهای قالی که در اختیار بافنده‌ها قرار می‌دهیم را همسرم چون جوشکار است درست می‌کند. البته باید از کمیته امداد و کارشناسان آن در منطقه نیز تشکر کنم.

تسنیم : فرش‌های بافته شده شما و همکاران شما چه ویژگی دارد؟
 بیشتر قالی‌های بافته شده‌ ما طرح‌های استاد فرشچیان و آیات قرآن و منظره دارد و در سایزهای 6 و 12 و یک ذرع و نیم  و در سایز 50 در 70 سانتی‌متر است و به سفارش بازار تبریز یا سفارش دهندگان ما در کل کشور آماده می‌شود.

تسنیم: آیا شما از تجهیزات و ماشین آلات هم در این صنعت استفاده می‌شود یا به کار می‌رود یا خیر؟

ماشین‌آلاتی در این صنعت  نداریم و همه لوازمی که مورد نیاز است شامل دار قالی و سایر تجهیزات مورد نیاز بافت است . البته این را عرض کنم که نقشه‌های فرش‌ها پیش از این به طور دستی کشیده می‌شد اما الان با کامپیوتر نقشه‌ها کشیده می‌شود و در اختیار بافنده‌ها قرار می‌گیرد.

تسنیم: خیلی از مخاطبان فرآیند تولید فرش را نمی‌دانند در مورد روند تولید فرش دستباف توضیح دهید؟

در ابتدا دار قالی را تهیه می‌کنیم بعد از آن چله‌کشی انجام می‌دهیم (یعنی طبق فرشی که قصد داریم آن را تولید کنیم تعداد گره‌های آن را می‌شماریم مثلاً یک فرشی داریم که 700 تا گره نیاز دارد یا سالاری هست که باید 1200 رج بافته شود. تک تک این تار و پودها باید چله‌دوانی و روی دار قالی پیاده شود) بعد از این ریشه آن را می‌زنیم و سپس دار آماده شده را به تولیدکننده می‌دهیم  تا شروع به بافتن فرش کند.

بعد از چله‌کشی هم که همه چیز آماده تولید است. اگر فرش ابریشم باشد 60 رج بافته می‌شود اگر 12 باشد 50 رج بافته می‌شود. برخی فرش‌ها هم هستند که خیلی شناخته شده است در بازار فرش‌های دست‌باف، مشتریان زیادی دارد به این فرش‌ها، فرش سالاری می‌گویند.

تسنیم: خانم خمی گردش مالی که با این کسب و کار ایجاد کردید چقدر می‌شود؟

ببینید من بیش از 20 سال است که وارد این کار شدم. دنبال این نبودم که فقط برای خودم درآمدی ایجاد کنم. بلکه در پی این بودم که بتوانم افرادی که علاقمند هستند به این صنعت و کار بافندگی فرش را جذب کنم و آموزش بدهم تا آنها نیز درآمدی داشته باشند و نیز هنری آموخته باشند.

همیشه می‌خواستم که خدمتی ارائه کنم. هر کدام از این کارگران یا بافندگان بابت کاری که تولید می‌کنند دستمزد خودشان را می‌گیرند. گردش کار به این صورت است که بعد از سفارش کار از بازار، هزینه تولید یا بخشی از آن را دریافت می‌کنیم و به بافنده می‌دهیم تا کار را شروع کند. بعد از اتمام کار هم باتوجه به سایز قالی آن را به سفارش دهنده ارائه می کنیم.

اگر بخواهیم گردش مالی سالیانه این‌کار را حدوداً حساب کنیم می‌شود اینطور گفت که من حدود 1700 بافنده فعال دارم که هر کدامشان در طول سال یک یا دو تخته فرش می‌بافند. بیشتر از این برایشان ممکن نیست چون بافنده‌های ما در کنار کار تولید فرش باید به امور دیگری مثل کشاورزی و دامداری نیز می‌پردازند. از این رو نهایتاً می‌توانند همین مقدار تولید داشته باشند.

شما حساب کنید هر بافنده دو تخته فرش زرع و نیم در سال تولید کنند. هزینه هر فرش برای تولید حدوداً 40 میلیون تومان است که قیمت فروش آن معمولاً سه برابر قیمت تولید یک فرش است. البته برخی از بافنده‌ها برای تولیدات خودشان مشتری دارند برخی هم این تولیدات را به ما می‌دهند. می‌شود حدوداً گفت که با وجود 1700 بافنده در منطقه که با ما همکاری می کنند و ارزشی ریالی تولیدشان که در طول سال به حدود 240 میلیون تومان می‌رسد گردش مالی ایجاد شده در طول سال بیش از 400 میلیارد تومان است.

تسنیم: میزان دستمزدی که به بافنده‌ها پرداخت می‌شود چقدر است؟

 ما برای هر فرش نصف شش متری 12 میلیون تومان دستمزد می‌دهیم که البته لوازم مورد نیاز را هم ما در می‌دهیم تا بافنده دغدغه‌ای نداشته باشد. تولید این فرش بین 2 تا 4 ماه زمان می‌برد برخی وقت‌ها هم ما تعیین می‌کنیم با بافنده فرش که باید در زمان کمتری فرش را تولید و تحویل دهد.

تسنیم: توصیه شما به خانم‌هایی که وقتشان را صرف تولید نمی‌کنند چیست؟

خانم‌های زیادی هستند که کار خاصی غیر از کارهای روزمره ندارند. اینها می‌توانند اگر علاقمند به تولید فرش هستند وارد این حرفه شوند. هر کسی با کمی آموزش می‌تواند فرش‌بافی را یاد بگیرد و علاوه بر اینکه یک کار مفیدی انجام می‌دهد از این کار کسب درآمد کند. کار در خانه هم به اقتصاد خانواده کمک می‌کند و هم منجر به این می‌شود که دیگران هم تمایل پیدا می‌کنند به جای اینکه وقتشان را صرف گشتن در شبکه‌های اجتماعی کنند وقت و زندگی خودشان را صرف یک کار مفید کنند.

ما بافنده‌هایی داریم که خانم و آقا باهم کار می‌کنند و ظرف سه ماه یک تخته  فرش 6 متری 60 رج را می‌بافند و 70 میلیون تومان دستمزدشان است. چون این فرش‌ها ریزترین بافت را دارد و خیلی متراکم است. به خاطر همین دستمزد تولید آن نیز بیشتر از بقیه فرش‌ها است. قیمت این فرش‌ها هم بیش از فرش‌های دیگر است این فرش‌ها بیش از 300 میلیون تومان ارزش آن است.

تسنیم: آیا شما از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی نیز برای توسعه کسب و کار خود استفاده می‌کنید؟

من متأسفانه یا خوشبختانه اصلاً اعتقادی به کسب و کار در فضای مجازی ندارم خیلی از این شبکه‌های اجتماعی رو هم ندارم مگر آنهایی که به کارم می آید و در این حد هم اگر نیاز نداشته باشم علاقه ای ندارم که داشته باشم. همه کسب و کار من، حضوری و تلفنی است و علاقه ای ندارم که محصولاتم را در قالب فضای مجازی عرضه یا به فروش برسانم. من سعی می‌کنم وقت و انرژی‌ام را صرف کارم کنم.

تسنیم: تأثیرات اجتماعی کسب و کار شما چطور بود؟

با توجه به اینکه من 4 بار کارآفرین برتر شدم و تولیدات ما در اکثر بازارهای فرش و قالی در کل کشور ارائه می شود ارتباط خوبی بین ما و ادارات و فعالین اقتصادی شهرستان ایجاد شده، الان اکثر ادارات و نهادهای منطقه برای تهیه فرش‌های دستباف به ما مراجعه می‌کنند. در واقع خودم را از این جهت که توانستم کسب و کاری را ایجاد کنم و صدها نفر را در این سالها آموزش دهم فرد موفقی می‌دانم و خدا را شکر می‌کنم.

تسنیم: آیا تولیدات شما در نمایشگاه ها هم عرضه شده است؟

بله ما در سال 98 در نمایشگاه بین‌المللی حضور داشتیم. البته سال‌های بعد هم کم و بیش غرفه داشتیم اما سال 98 خیلی خوب بود به طوری که همه فرش‌های ما یکجا فروش رفت. سعی داریم در نمایشگاه‌هایی که درحوزه فرش‌های دستباف ایجاد می‌شود شرکت کنیم.

تسنیم: چشم انداز شما چیست؟

 برنامه من این است که ضمن توسعه کار بتوانم در روستای خودمان در خمده فضایی را ایجاد کنم تا گردشگرانی که به آنجا می آیند قالی‌بافی را آموزش ببینند. در این روستا که یکی از مناطق گردشگری فیروزکوه است کلبه‌هایی وجود دارد و ایده من این است که با مجوزی که از اداره میراث می‌گیرم بتوانم آنجا را به محلی برای آموزش فرشبافی برای گردشگران تبدیل کنم.

طرح این کار را دادم و در مرحله صدور موافقت اصولی هست. این طرح خوبیه که اگر حمایت شود به نظر من می‌تواند اقتصاد روستا و حتی شهرستان را متحول کند. البته من می‌خواهم در کنار این کلبه‌ها سوله‌ای ایجاد کنم تا بافنده‌های ما به طور متمرکز در آنجا مستقر شوند.

تسنیم: چه درخواستی از مسئولین محلی دارید و با چه چالش‌هایی مواجه هستید؟

از مسئولین محلی و خصوصاً کمیته امداد تشکر می‌کنم با اینکه ما خانواده شهید هستیم و همسرم و فرزندم جانباز هستند اما ما هیچ توقعی نداریم از هیچ نهادی نداشته و نداریم. اما در کل برخی از نهادها مثل اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان حمایت چندانی از ما نمی‌کنند. سازمان‌ها و نهادها می‌توانند از بافنده‌ها و تولیدکنندگان حمایت کنند تا بافنده امکان خرید و تهیه دارقالی را داشته باشد و بتواند خودش به طور مستقل تولید کند. اما این امکان را بافنده‌های ما ندارند به خاطر اینکه نقدینگی کافی ندارند. از طرفی نهادهای اقتصادی شهرستان نیز تسهیلاتی برای این‌کار پرداخت نمی‌کنند. هزینه نصب یک دارقالی بیش از 20 میلیون تومان می‌شود همین رقم را هم خیلی از بافنده‌ها ندارند، در واقع اگر حمایت‌های مالی از تولیدکنندگان بیشتر شود تعداد تولیدات و تولیدکنندگان بیشتر می‌شود و همه اینها می‌تواند به اقتصاد خانوارها کمک کند.

انتهای پیام/