به گزارش «سای‌تک‌دیلی» (SciTechDaily)، این سیاره که در بخش نسبتا نزدیکی از کهکشان راه‌شیری قرار دارد، ظاهرا یک سیاره سنگی و چندین برابر پرجرم‌تر از زمین است؛ به همین علت در رده «ابرزمین‌ها» طبقه‌بندی می‌شود. پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا و همکارانشان نتایج تحلیل خود را در مقاله‌ای تازه در «مجله اخترشناسی» (The Astronomical Journal) منتشر کرده‌اند.

اهمیت این کشف

«پل رابرتسون»، استاد فیزیک و اخترشناسی دانشگاه کالیفرنیا، ارواین و از نویسندگان مقاله، می‌گوید: «ما تاکنون آن‌قدر سیارات فراخورشیدی کشف کرده‌ایم که پیدا کردن یک نمونه جدید دیگر چندان اتفاق بزرگی نیست. آنچه این مورد را ارزشمند می‌کند این است که ستاره میزبانش بسیار نزدیک است؛ تنها حدود ۱۸ سال نوری فاصله دارد. از دیدگاه کیهانی، این یعنی تقریبا در همسایگی ما قرار دارد». 

این سیاره که (GJ ۲۵۱ c) نام گرفته، به دور یک ستاره کوتوله سرخ (M-dwarf) می‌گردد؛ نوعی ستاره که متداول‌ترین و قدیمی‌ترین نوع ستاره در راه‌شیری است. این ستارگان به فعالیت شدید ستاره‌ای مشهورند؛ از جمله لکه‌های ستاره‌ای (نواحی خنک و تاریک روی سطح ستاره) و شراره‌ها (انفجار‌های ناگهانی انرژی). چنین فعالیت‌هایی گاهی می‌تواند سیگنال‌های بسیار ضعیفِ سرعت شعاعی را که اخترشناسان برای شناسایی سیارات از آنها استفاده می‌کنند، تقلید کرده و موجب «کشف‌های کاذب» شود.

آمادگی برای رصد‌های آینده

با این حال، نزدیکی GJ ۲۵۱ c به زمین آن را به هدفی ایده‌آل برای تصویربرداری مستقیم در آینده با تلسکوپ سی متری (TMT) که در حال توسعه از سوی دانشگاه کالیفرنیا است تبدیل می‌کند.

اندازه بزرگ آینه‌های تلسکوپ TMT می‌تواند امکان تصویربرداری مستقیم از سیارات فراخورشیدی کم‌نور مانند GJ ۲۵۱ c و تایید وجود آب در آنها را فراهم کند.

«کوری بِیرد»، دانشمند داده در شرکت (Design West Technologies)، فارغ‌التحصیل پیشین گروه رابرتسون و نویسنده اصلی مقاله می‌گوید: TMT تنها تلسکوپی خواهد بود که وضوح کافی برای تصویربرداری از چنین سیاراتی دارد. این کار با تلسکوپ‌های کوچک‌تر عملا ممکن نیست». 

کشف سیاره فراخورشیدی GJ ۲۵۱ c با استفاده از داده‌های دو ابزار پیشرفته شکار سیاره؛ یعنی HPF (یابنده سیاره‌های کمبرند حیات) و NEID، میسر شد. این دو ابزار که رابرتسون در ساخت آنها همکاری داشته، اثرات بسیار ظریفی را که یک سیاره فراخورشیدی بر ستاره میزبانش وارد می‌کند شناسایی می‌کنند.

هم‌زمان با کشش گرانشی GJ ۲۵۱ c بر ستاره میزبان، تغییرات بسیار کوچک و ریتمیکی در نور منتشرشده از ستاره ایجاد می‌شود. HPF این جابه‌جایی‌های ظریف نور را که به «امضای سرعت شعاعی» معروف‌اند، ثبت کرد و از آنها برای تعیین وجود سیاره فراخورشیدی در حال گردش استفاده شد.

HPF با رصد آسمان شب در محدوده فروسرخ ــ بخشی از طیف الکترومغناطیسی که در آن سیگنال‌های ناشی از فعالیت سطحی ستاره‌های کوتوله سرخ ضعیف‌تر هستند ــ به کاهش اثرات گمراه‌کننده این فعالیت‌ها کمک می‌کند.

گام‌های بعدی و آینده پژوهش سیارات فراخورشیدی

معنی‌داری آماری نتایج مدل‌سازی محاسباتی این گروه به اندازه‌ای قوی است که بتوان GJ ۲۵۱ c را به عنوان «نامزد سیاره فراخورشیدی» معرفی کرد؛ موضوعی که اهمیت رصد‌های مستقیم آینده با تلسکوپ TMT را برجسته می‌کند.

بِیرد می‌گوید: «ما با این سامانه در پیشگام‌ترین مرزِ فناوری و روش‌های تحلیل قرار داریم. با اینکه کشف این سیاره از نظر آماری کاملا معنادار است، ما همچنان در حال بررسی وضعیت قطعی آن هستیم؛ زیرا ابزار‌ها و روش‌های ما هنوز با عدم‌قطعیت‌هایی همراه‌اند. ما برای تصویربرداری مستقیم از این نامزد سیاره به نسل آینده تلسکوپ‌ها نیاز داریم؛ اما چیزی که به همان اندازه اهمیت دارد، سرمایه‌گذاری جامعه علمی است».

بیرد و رابرتسون امیدوارند که کار آنها جامعه پژوهش سیارات فراخورشیدی را به انجام مطالعات بیشتر درباره GJ ۲۵۱ c ترغیب کند تا زمینه بهره‌گیری از قابلیت‌های تصویربرداری مستقیم تلسکوپ‌های زمینیِ نسل آینده مانند تلسکوپ سی‌متری (TMT) برای این سیاره فراهم شود.