به گزارش روز دوشنبه ایرنا از تارنمای کانال خبری آسیا، در نشست پارلمان ژاپن در ۷ نوامبر (۱۶ آبان)، سانائه تاکایچی نخست‌وزیر جدید این کشور، در پاسخ به پرسشی درباره «وضعیت تهدیدکننده بقا» که طبق قانون ۲۰۱۵ مجوز استفاده از نیروهای دفاعی را صادر می‌کند، گفت: «اگر بحران تایوان شامل نبرد دریایی و استفاده از زور باشد، می‌تواند مصداق تهدید بقا برای ژاپن قلمداد شود.» وی همچنین افزود که حمله به ناوهای آمریکایی در صورت شکستن محاصره تایوان ممکن است ژاپن را به مداخله نظامی وادار کند.
با وجود آنکه تاکایچی بعداً این اظهارات را «فرضی» خواند و گفت در آینده از بیان چنین مواضعی در پارلمان خودداری خواهد کرد اما از پس‌گرفتن سخنانش امتناع ورزید و تأکید کرد که این دیدگاه با موضع رسمی دولت ژاپن هم‌راستا است.
چین که تایوان را بخشی از خاک خود می‌داند، این سخنان را «مداخله‌ای ناپسند» در امور داخلی خود خواند. سخنگوی وزارت خارجه چین هشدار داد که «اگر ژاپن در بحران تنگه تایوان مداخله نظامی کند، این اقدام تجاوز تلقی می‌شود و چین قاطعانه پاسخ خواهد داد.»
در واکنش، کنسول چین در اوزاکا در پستی تهدیدآمیز نوشت: «گردن کثیفی که خود را جلو می‌اندازد باید قطع شود»؛ پستی که بعداً حذف شد اما خشم مقامات ژاپنی را برانگیخت.
رسانه‌های دولتی چین نیز در سرمقاله‌هایی، اظهارات تاکایچی را «بسیار مخرب و عبور از خطوط قرمز» توصیف کردند. وزارت خارجه چین از ژاپن خواست به تعهدات خود در بیانیه مشترک ۱۹۷۲ پایبند بماند که در آن تایوان به‌عنوان بخشی از خاک چین به رسمیت شناخته شده است.
این تنش دیپلماتیک اکنون به حوزه‌های اقتصادی نیز کشیده شده است. چین به شهروندان خود توصیه کرده از سفر یا تحصیل در ژاپن خودداری کنند. بیش از ۱۰۰ هزار دانشجوی چینی در ژاپن مشغول تحصیل هستند و دست‌کم ۶ شرکت هواپیمایی چینی اعلام کرده‌اند بلیت‌های سفر به ژاپن تا پایان دسامبر (آذرماه) قابل استرداد یا تغییر رایگان است.
سهم گردشگران چینی از صنعت گردشگری ژاپن حدود ۲۵ درصد است و این هشدارها باعث افت شدید سهام شرکت‌های گردشگری و خرده‌فروشی در ژاپن شده است. اقتصاددانان هشدار داده‌اند که در صورت تکرار افت ۲۵ درصدی مشابه سال ۲۰۱۲، زیان اقتصادی قابل‌توجهی متوجه ژاپن خواهد شد.
تحلیلگران می‌گویند اگر تنش به سطح جنگ تجاری برسد، یکی از بزرگ‌ترین خطرها برای ژاپن، محدودیت صادرات عناصر کمیاب از سوی چین یا اعمال محدودیت بر صادرات ژاپنی خواهد بود؛ به‌ویژه در صنعت خودروسازی که تحت فشار رقابت با تولیدکنندگان چینی خودروهای برقی قرار دارد.
تاکایچی پیش از رسیدن به قدرت، منتقد سرسخت چین و طرفدار همکاری امنیتی با تایوان بود. او در اجلاس اخیر اپک با نماینده تایپه دیدار کرد و پیش‌تر نیز به تایوان سفر کرده بود.
لای چینگ‌ته رئیس‌جمهور تایوان در واکنش به آن گفت که چین با حملات چندوجهی به ژاپن، ثبات منطقه‌ای را تهدید می‌کند و از جامعه جهانی خواست به این تحولات توجه کند. او از چین خواست که رفتاری متناسب با یک قدرت بزرگ از خود نشان دهد و عامل بی‌ثباتی منطقه نباشد.
در مقابل، برخی چهره‌های حزب کومینتانگ در تایوان هشدار دادند که اظهارات تاکایچی ممکن است طرفداران استقلال را به اقدامات بی‌محابا تشویق و کشور را وارد بحرانی کند که توان مدیریت آن را ندارد.