نه‌تنها داروی متفورمین می‌تواند به‌طور مؤثری دیابت نوع ۲ را کنترل کند، بلکه پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهد این دارو ممکن است شانس زنان سالمند را برای رسیدن به سن افتخارآمیز ۹۰ سالگی افزایش دهد؛ به‌نظر می‌رسد این اثر به دلیل مجموعه‌ای از مکانیسم‌های ضد پیری در بدن باشد.
به گزارش انتخاب و به نقل از sciencealert؛ دانشمندان در آمریکا و آلمان از داده‌های یک مطالعه‌ی بلندمدت روی زنان پس از یائسگی استفاده کردند. در مجموع سوابق ۴۳۸ نفر بررسی شد ــ نیمی از آنان متفورمین مصرف می‌کردند و نیم دیگر برای درمان دیابت، دارویی متفاوت به نام سولفونیل‌اوره دریافت می‌کردند.
با وجود برخی محدودیت‌ها و نکاتی که باید در نظر گرفته شود، محققان دریافتند زنانی که متفورمین مصرف می‌کردند ۳۰ درصد کمتر از گروه سولفونیل‌اوره در معرض خطر مرگ پیش از ۹۰ سالگی بودند.
پژوهشگران در مقاله‌ی منتشرشده‌ی خود می‌نویسند:
«متفورمین نشان داده است که مسیرهای متعدد مرتبط با فرایند پیری را هدف قرار می‌دهد و به همین دلیل به عنوان دارویی مطرح شده که ممکن است طول عمر انسان را افزایش دهد.»
«ما دریافتیم آغاز درمان با متفورمین، در مقایسه با آغاز درمان با سولفونیل‌اوره، طول عمر استثنایی را در میان زنان مبتلا به دیابت نوع ۲ افزایش می‌دهد.»
متفورمین دهه‌هاست مورد استفاده قرار می‌گیرد و در دسته‌ی «ژروتراپوتیک‌ها» قرار می‌گیرد؛ داروهایی که قادرند سرعت برخی فرایندهای پیری در بدن را کاهش دهند. برای مثال، نشان داده شده که این دارو میزان آسیب به DNA را محدود می‌کند و فعالیت ژن‌هایی را که با طول عمر مرتبط هستند، افزایش می‌دهد.
در این مطالعه، سن ۹۰ سالگی به‌عنوان نشانگر «طول عمر استثنایی» در نظر گرفته شد.
پژوهش‌های پیشین نشان داده‌اند که متفورمین می‌تواند سرعت فرسودگی مغز را کاهش دهد و حتی احتمال ابتلا به کووید طولانی‌مدت را کم کند. با این حال، هنوز مشخص نیست که این دارو واقعاً طول عمر انسان را افزایش می‌دهد یا خیر؛ و همین مسئله یکی از انگیزه‌های انجام این مطالعه بوده است.
این تحقیق نمی‌تواند مانند یک کارآزمایی بالینی تصادفی‌شده (RCT) رابطه‌ی علت و معلولی را ثابت کند، زیرا شرکت‌کنندگان به‌طور تصادفی به دو درمان مختلف تخصیص داده نشده بودند؛ بلکه درمان آن‌ها بر اساس توصیه‌ی متخصص انجام شده بود. علاوه بر این، گروهی که هیچ دارویی دریافت نکرده باشد (گروه دارونما) نیز وجود نداشت. اندازه‌ی کلی نمونه نیز چندان بزرگ نبود.
با وجود این، مطالعه نقاط قوت قابل توجهی داشت؛ برای مثال، میانگین مدت پیگیری حدود ۱۴ تا ۱۵ سال بود که بسیار فراتر از زمان معمول یک RCT استاندارد است. این مدت طولانی برای بررسی اثرات یک مداخله بر طول عمر اهمیت زیادی دارد.
محققان می‌نویسند:
«یک مزیت کلیدی تحلیل ما این بود که دوره‌ی طولانی پیگیری پس از آغاز درمان ــ که به لطف بررسی یک گروه بزرگ با سابقه‌ی طولانی از میانسالی تا ۹۰ سالگی و بالاتر ممکن شد ــ در کارآزمایی‌های تصادفی‌شده‌ی معمول قابل دستیابی نیست.»
مرتبط: «این پنج عادت ساده کلید کند کردن روند پیری هستند»
به گفته‌ی پژوهشگران، در آینده ممکن است کارآزمایی‌های تصادفی‌شده برای بررسی دقیق‌تر این نتایج انجام شود. در همین حال، با افزایش جمعیت سالمندان در جهان، تحقیقات همچنان در تلاش‌اند راه‌هایی برای سالم‌تر ماندن، کاهش آسیب‌های ناشی از پیری و افزایش کیفیت زندگی پیدا کنند.
«فرضیه‌ی ژروساینس بیان می‌کند که پیری زیستی قابل تغییر است و کند کردن آن می‌تواند از بروز بسیاری از بیماری‌ها و ناتوانی‌های وابسته به سن جلوگیری کرده یا آن را به تأخیر بیندازد.»
«یکی از اهداف مهم ژروساینس، شناسایی مداخلات درمانی و پیشگیرانه‌ی جدیدی است که بتوانند روند پیری زیستی را کند کنند.»
این پژوهش در مجله‌ی «علوم پزشکی: نشریه‌ی تخصصی سالمندی» منتشر شده است.
∎