حسن عبدی- گروه تعاملی
قبل از آمارتیاسن اقتصاددان هندی بیشتر نظریات و راهبردهای توسعه حول بزرگ شدن ثروت بود که از مسیر زر، زور و زمین و در سال 1776 با ثروت ملل آدام اسمیت مبتنی بر تولید انبوه و سپس مبتنی بر خلاقیت و نوآوری و صنعت IT که همه در خدمت تولید و افزایش ثروت برود. اما آنچه انسان امروزی می خواهد فراتر از تولید است نه برده تولید بودن.

انسان امروزی فراتر از رشد GDP (تولید ناخالص داخلی) دنبال لذت های دیگر هم هست. لذا آمارتیاسن توسعه را به این شکل تعریف کرد که انسانی که انتخاب های بیشتری داشته باشد توسعه یافته است. یعنی امکان داشتن انتخاب های بیشتر و دامنه گسترده تری از انتخاب ها. برای مثال اگر قرار است ادامه تحصیل بدهم بتوانم در دانشگاه مورد علاقه ام ثبت نام کنم. اگر قرار است سفر بروم بتوانم انتخاب های زیادی چون قطار، هواپیما، ماشین، دوچرخه، پیاده و ... را داشته باشم. اگر قرار است غذا بخورم با انتخاب های متفاوتی روبروم باشم.

اما سئوال اساسی این است که مردم چگونه می توانند انتخاب های بیشتری داشته باشند؟ جواب: وقتی توانمندتر باشند سئوال اساسی دوم: در چه حوزه های توانمند باشند و چه توانمندهای لازم است؟ جواب: طبق تعریف شاخص های توسعه انسانی، افراد باید در سه حوزه توانمند بشوند:

الف) توانمندی اینکه قدرت خریدشان افزایش پیدا کند و این توانمندی همان رویکرد افزایش ثروت و تولید و کارآفرینی است. قدرت خرید بیشتر منجر به داشتن دامنه گسترده تری از انتخاب ها در خرید خواهد شد.
ب) دانش و دانایی که با آموزش رسمی و غیررسمی و کسب تجربه ایجاد خواهد شد. یک فرد تحصیل کرده یا با تجربه یا هر دو در انتخاب شغل قطعا انتخاب های بیشتری روبرو خواهد بود.
ج) داشتن سلامتی و طول عمر بیشتر که با همان شاخص امید به زندگی سنجش می شود. یک فرد نابینا در انتخاب شغل شاید همان تلفنچی اداره باشد، اما در مقابل فردی سالم از نظری جسمی و روحی می تواند انتخاب های بیشتری داشته باشد. داشتن طول عمر بیشتر هم منجر به داشتن افق دید بیشتر در آینده شده و لذا فرد انتخاب های بهتری خواهد داشت و سرمایه گذاری شکل می گیرد.

اما وظیفه اساسی دولت بسترسازی و آماده سازی زیرساختهایی چون محیط کسب و کار امن، آموزش عمومی و بهداشت عمومی همگانی است و حکمرانی خوب از اینجا نشات می گیرد که چگونه می تواند زیرساخت را آماده کند و نهادهای خوبی شکل بگیرد و مردم خودشان بیایند در این بستر با کسب ثروت، دانش تخصصی و افزایش طول عمر خود را توانمند کنند.