به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، پنجمین جشنواره برنامه‌های رادیویی «پژواک» امسال در حالی با عنوان «پژواک، حماسه ایستادگی» برگزار می‌شود که دبیر جشنواره تأکید دارد فلسفه شکل‌گیری این رویداد، صرفاً اجرای یک مراسم نمادین و اعطای چند جایزه نیست؛ بلکه جشنواره پژواک قرار است نقش «موتور محرک تولید» را برای رادیو ایفا کند. تغییر محتوایی جشنواره در پی جنگ 12 روزه و تمرکز ویژه بر اتحاد، تاب‌آوری و مقاومت ملی، این دوره را به خاص‌ترین تجربه پژواک تبدیل کرده است.
جشنواره‌ای برای تقویت تولید؛ نه یک اختتامیه نمایشی
حمیدرضا افتخاری، دبیر جشنواره «پژواک»، در ابتدای نشست خبری با صراحت تأکید کرد که این جشنواره، برخلاف بسیاری از رویدادهای مشابه، صرفاً برای برگزاری یک مراسم باشکوه و توزیع جوایز ایجاد نشده است. او گفت: «ما جشنواره برگزار نمی‌کنیم که فقط یک اختتامیه برگزار کنیم، چند جایزه بدهیم و تمام. جشنواره باید موتور محرک تولید باشد. رادیو برای زنده ماندن، به تکاپوی مداوم در تولید نیاز دارد و پژواک قرار است این جریان را فعال نگه دارد.»
او توضیح داد که در نظام تولید محتوای رادیو، رویدادهای رقابتی یکی از مهم‌ترین عناصر انگیزشی هستند؛ رقابتی که باعث می‌شود برنامه‌سازان برای ارتقای کیفیت تولید با یکدیگر به چالش بپردازند.
افتخاری افزود که اگرچه در سال‌های اخیر رسانه‌های دیجیتال و شبکه‌های نوظهور آمدند و رفتند، اما رادیو همچنان پابرجا مانده، زیرا روی ویژگی ذاتی خود ــ حضور زنده، بی‌واسطه و لحظه‌ای با مخاطب ــ تکیه دارد. «جشنواره‌های رادیویی نیز باید همین نفس زنده بودن و ارتباط مستقیم را بازتاب دهند. پژواک آمده تا این جریان را تشدید کند.»
مرور مسیر پنج‌ساله پژواک؛ از مستند تا جشنواره جامع رادیویی
افتخاری در ادامه با اشاره به تاریخچه جشنواره گفت: پژواک پنج سال پیش با نیت احیای مستند رادیویی، گونه‌ای ارزشمند اما مهجور، آغاز شد. سه دوره نخست کاملاً موفق بودند و مستند رادیویی دوباره جایگاه خود را در جدول تولید و پخش به دست آورد. این موفقیت موجب شد از دوره چهارم، جشنواره وارد مرحله جدیدی شود و به جشنواره جامع برنامه‌های رادیویی تبدیل شود؛ ادامه‌ای حرفه‌ای برای 14 جشنواره گذشته رادیو.
او با اشاره به ارتقای گونه‌ها، توجه به ساختارهای نوین و ورود برنامه‌سازان جوان‌تر توضیح داد که پژواک امروز به نقطه‌ای رسیده است که می‌تواند بر جریان تولید رادیو اثر بگذارد، نه فقط جشن بگیرد.
تغییر ناگهانی مسیر جشنواره؛ از فراخوان تیرماه تا ضرورت بازتاب جنگ 12 روزه
افتخاری درباره روند شکل‌گیری فراخوان امسال گفت: قرار بود فراخوان جشنواره اواسط تیرماه منتشر شود؛ اما وقوع جنگ 12 روزه، همه چیز را تغییر داد. ذات رادیو ایجاب می‌کند با زمانه همراه باشد. بنابراین تصمیم گرفتیم فراخوان را بازنویسی و جشنواره را کاملاً به موضوع دفاع مقدس 12 روزه اختصاص دهیم. به همین دلیل، عنوان جشنواره به «پژواک، حماسه ایستادگی» تغییر پیدا کرد.
او تأکید کرد که با وجود این تغییر محتوایی، شعار اصلی جشنواره ــ «صدای واقعی، پژواک حقیقت» ــ همچنان پابرجاست. «اما درون‌مایه جشنواره امسال اتحاد، همدلی و مقاومت ملی است. آثار باید بر بستر همین حقیقت شکل گرفته باشند.»
اهداف جشنواره؛ از بازتاب حقیقت تا نمایش وحدت ملی
دبیر جشنواره توضیح داد که بازتاب واقعیت‌های جنگ 12 روزه، هدف اصلی این دوره است. در کنار آن چهار هدف فرعی نیز تعریف شده است: روایت رشادت‌های مردم و نیروهای نظامی، گرامیداشت شهدای این دوران، افشای بدعهدی‌ها و سیاست‌های استکباری غرب و نمایش تصویر واقعی از اتحاد ملی در بحران.
او گفت: «پژواک قرار است آیینه‌ای باشد از روزهایی که ملت ایران در اوج بحران، متحد ایستاد.»
9 محور موضوعی؛ از دانش بومی تا پرچم ایران
برای برنامه‌سازان 9 موضوع اصلی تعیین شده است، که همگی متناسب با شرایط جدید کشور و فضای جنگ 12 روزه طراحی شده‌اند. این محورها عبارت‌اند از: دانش بومی به‌عنوان ضامن استقلال، اقتدار نیروهای نظامی با توجه ویژه به عملیات «صادق 3»، خانواده یکپارچه، اتحاد و همدلی، تاب‌آوری اجتماعی به‌عنوان عامل پیروزی، جهاد تبیین و افشای سیاست‌های غرب، پاسداشت زبان فارسی و ادبیات مقاومت، ارتباط با خدا و معنویت و شهدای دفاع مقدس 12 روزه و پرچم ایران به‌عنوان نماد وحدت.
افتخاری تأکید کرد که موضوع «تاب‌آوری اجتماعی» در این جنگ نقشی تعیین‌کننده داشته و باید در تولیدات رادیویی بازتاب پررنگ‌تری پیدا کند.
ساختار جشنواره؛ سه بخش با سه مأموریت
بخش اصلی (مسابقه)
مهم‌ترین بخش جشنواره است و آثاری که مخصوص جشنواره تولید شده‌اند در آن رقابت می‌کنند. هیچ اثر شرکت‌کننده در جشنواره‌های دیگر، اجازه حضور در این بخش را ندارد.
بخش ویژه
کاملاً به «نقش رهبری در مدیریت و دفع حمله رژیم صهیونیستی» اختصاص دارد. سه محور اصلی این بخش عبارت‌اند از: رهبر محبوب من، رهبر شجاع من و رهبر مدبر من؛ برنامه‌سازان می‌توانند در هر قالبی اثر تولید کنند.
بخش مستمر
مخصوص برنامه‌هایی است که پس از جنگ 12 روزه تا اول بهمن روی آنتن رفته‌اند. آثار به صورت نمونه‌گیری انتخاب و داوری می‌شوند. این بخش مختص شبکه‌های رادیویی معاونت صداست.
جوایز؛ ترکیب هویت ملی و پاسداشت شهدا
9 جایزه اصلی جشنواره، هرکدام با نام «ایران» و با نشان یک شهید شاخص تعریف شده‌اند، مانند: ایران نوآور – نشان شهید تهرانچی، ایران مقتدر – نشان شهید حاجی‌زاده، ایران حماسه – نشان شهید سلیمانی، ایران بصیر – حوزه جهاد تبیین و ایران فرهنگی – نشان فردوسی؛ ساختارهای پذیرفته‌شده شامل مستند، برنامه ترکیبی، گفت‌وگومحور، مسابقه، پخش، مینی‌فیچر و PSA هستند. یک جایزه ویژه نیز برای آثار نمایشی در تمام موضوعات در نظر گرفته شده است.
تقویم اجرایی جشنواره
آغاز دریافت آثار: 30 آبان؛ مهلت بخش مسابقه: 15 دی؛ مهلت بخش ویژه و مستمر: 1 بهمن؛ اعلام آثار نیمه‌نهایی: 24 اسفند؛ معرفی نامزدها: 10 اردیبهشت؛ مراسم اختتامیه: 27 اردیبهشت در مرکز همایش‌های صداوسیما؛ در مراسم اختتامیه، از یک «اثر ویژه» در حوزه‌های مختلف از جمله نویسندگی، تهیه‌کنندگی، گزارشگری و گویندگی تقدیر خواهد شد.
تحول بخش پژوهش
افتخاری خبر داد که بخش پژوهش امسال رقابتی نیست و به «بخش علمی» تبدیل شده است. کمیته علمی جشنواره در همکاری با دانشگاه‌ها مشغول تولید و سفارش مقالات پژوهشی جدید است. این مقالات سه روز پیش از اختتامیه در قالب پنل‌های تخصصی ارائه می‌شوند.
افتخاری در پاسخ به این سوال که آیا بهتر نبود به‌جای برگزاری یک جشنواره جامع، یک جشنواره تخصصی مستقل برای مستند رادیویی برگزار شود؟، گفت: سال‌ها تولید مستند رادیویی تقریباً متوقف شده بود، زیرا این گونه هم دشوار و هم پرهزینه است. جشنواره پژواک توانست مستند را دوباره زنده کند. امسال نیز ساختار جشنواره کامل است، اما به دلیل شرایط کشور، موضوعات روی جنگ 12 روزه متمرکز شد. بنابراین نیازی به جدا کردن جشنواره مستند نیست؛ پژواک به اندازه کافی ظرفیت تخصصی دارد.
وی در پاسخ به پرسش دیگری درباره گلایه‌های برخی از رادیویی‌ها نسبت به دستمزدها، تأکید کرد: من از سال 75 در رادیو هستم و تمام سلسله‌مراتب را طی کرده‌ام. همیشه بحث کمبود بودجه و پایین بودن دستمزدها مطرح بوده، اما رادیویی‌ها هیچ‌وقت به‌خاطر پول کم نمی‌گذارند. برنامه‌سازان رادیو از سر عشق کار می‌کنند و شرافت حرفه‌ای‌شان اجازه نمی‌دهد کیفیت را فدا کنند.
رادیو رقیب ندارد؛ قدرت گرفتن پادپخش‌ها تهدید نیست
افتخاری در پاسخ به پرسشی دیگر توضیح داد: رادیو اصولاً رقیب مستقیم ندارد. جنس مخاطب و شیوه رجوع او به رادیو با پادپخش‌ها یا سکوهای نمایش خانگی کاملاً متفاوت است. اتفاقاً قدرت گرفتن رسانه‌های صوتی در فضای مجازی باعث افزایش توجه به رادیو شده و ما از این تحول استقبال می‌کنیم.
کارگاه‌های آموزشی؛ پلی میان جشنواره و نسل تازه برنامه‌سازان
از آذرماه کارگاه‌های آموزشی جشنواره آغاز می‌شود و قرار است گونه‌های کمتر دیده‌شده، به‌ویژه مستند رادیویی، در این دوره‌ها دوباره احیا و آموزش داده شوند. دوره‌های چهار سال گذشته نیز در تارنامه جشنواره قابل دسترسی است.
داوری جشنواره؛ ترکیب تجربه رادیویی و نگاه رسانه‌ای
به گفته افتخاری، هیئت انتخاب جشنواره کاملاً از بدنه متخصص رادیو تشکیل شده و داوران نیز ترکیبی از چهره‌های رادیویی و رسانه‌ای هستند. هدف ما داوری دقیق، تخصصی و عادلانه است؛ داوری‌ای که نه‌فقط برای انتخاب برگزیدگان، بلکه برای ارتقای تولیدات آینده رادیو معنا داشته باشد.
انتهای پیام/