زیرا بیشترین حجم از تجارت جهانی با ارز دلار در حال انجام است. از این رو بررسی تحولات سیاسی و اقتصادی آمریکا برای تحلیل‌گران اقتصادی جایگاه ویژه‌ای دارد. در ادامه ابتدا به بررسی اثرات تحولات سیاسی و اقتصادی آمریکا بر بازار جهانی و سپس بر بازار داخلی ایران می‌پردازیم.

مامی تحولات اقتصادی و سیاسی در آمریکا می‌توانند بصورت مستقیم و غیر مستقیم بر بازارهای جهانی اثرگذار باشند.

تحولات اقتصادی آمریکا و تاثیر آن بر بازارهای جهانی

بانک مرکزی در آمریکا یک نهاد مستقل است. یعنی تصمیمات اقتصادی که این نهاد می‌گیرد مستقل از خواسته‌های دولت است. از این رو این نهاد با هر تصمیمی می‌تواند بر بازار های جهانی تاثیر مستقیم داشته باشد. بانک مرکزی آمریکا به عنوان مجری سیاست‌های پولی بزرگترین ابزاری که در اختیار دارد، نرخ بهره است.

فدرال رزو برای کنترل تورم در کوتاه مدت می‌تواند سیاست پولی انقباضی اعمال کند. این سیاست باعث می‌شود سرمایه‌گذاران در آمریکا بخشی از دارایی خود را برای کسب سود بدون ریسک وارد بانک‌ها کنند. در نتیجه میزان نقدینگی کمتری سمت بازارهای مالی خواهد رفت. به همین دلیل افزایش نرخ بهره باعث افزایش قدرت دلار در بازار می‌شود. با افزایش قدرت دلار، قیمت طلا و سهام ممکن است کاهش پیدا کند. چون مردم بجای خرید سهام و طلا در بازار مالی، ترجیح می‌دهند از دارایی خود سود ثابت و بدون ریسک کسب کنند.

از طرفی اگر بیکاری رشد داشته باشد و فدرال رزرو مجبور باشد برای کاهش نرخ بیکاری و رونق اقتصادی، سیاست پولی انبساطی اجرا کند؛ بازارها با نوسان بالایی مواجه می‌شوند. چون در این حالت فدرال رزو نرخ بهره را کاهش می‌دهد. با کاهش نرخ بهره مردم بخش زیادی از دارایی خود در بانک را خارج می‌کنند و وارد بازارهای دیگر مانند سهام یا طلا خواهند کرد. در این صورت تقاضا برای طلا و سهام در بازار آمریکا افزایش خواهد یافت.

تحولات سیاسی آمریکا و تاثیر آن بر بازارهای جهانی

علاوه بر تصمیمات اقتصادی، تصمیمات سیاسی آمریکا نیز بر بازارهای جهانی تاثیر بسزایی دارند. در چند ماه گذشته دولت آمریکا طی یک تصمیم سیاسی، اقدام به اعمال تعرفه‌های اقتصادی بر کالاهای خارجی کرده است. این تصمیم سیاسی تعرفه‌گذاری بر کالاهای تولید خارج از کشور، باعث شده است کشورهایی که به آمریکا کالا و خدمات صادر می‌کردند با مشکل مواجه شوند. چون بخش زیادی از تولیدات آن‌ها به آمریکا صادر می‌شود. از سوی دیگر چون آمریکا بخش زیادی از کالاهای مصرفی خود را وارد می‌کند، ایجاد تعرفه بر واردات کالا منجر به افزایش قیمت کالا و خدمات در بازار داخلی آمریکا می‌شود. به بیان ساده‌تر این کار باعث ایجاد تورم می‌شود.

اما این تمام ماجرا نیست، چون بانک مرکزی مجری اصلی سیاست پولی و کنترل تورم در کشور است؛ اگر تورم افزایش پیدا کند فدرال رزرو مجبور می‌شود سیاست پولی انقباضی اجرا کند. در این حالت بازارهای طلا و در شرایط بی ثباتی قرار می‌گیرند.

اثر تحولات سیاسی و اقتصادی آمریکا بر بازارهای مالی ایران

مهم‌ترین اثری که تحولات اقتصادی و سیاسی آمریکا بر بازارهای مالی ایران دارد، از کانال قدرت دلار و تحریم‌های اقتصادی است. تصمیم سیاسی در آمریکا مبنی بر تحریم بانکی و نفتی ایران بالاترین اثرگذاری بر بازارهای مالی ایران را دارد. زیرا این تحریم‌ها باعث می‌شود ایران نتواند به صورت آزادانه نفت و میعانات گازی را در بازارهای جهانی بفروشد. در نتیجه ورود درآمدهای ارزی کشور کاهش چشمگیری پیدا خواهد کرد.

از سوی دیگر تحریم بانکی اثر مضاعفی بر بازار مالی ایران خواهد داشت. چون صادرکنندگان نمی‌توانند ارز حاصل از صادرات کالا و خدمات را وارد کشور کنند. در نتیجه ارز مورد نیاز برای واردات کالاهای ضروری افزایش قیمت پیدا خواهد کرد. این امر باعث می‌شود قیمت کالا و خدمات در کشور افزایش یابد. به همین دلیل است که قیمت سهام شرکت‌های صادر کننده و بانک‌ها، رشدی به اندازه‌ی تورم ندارند. از این رو سرمایه گذاری در طلا و ارز روند روبه رشدی در پیش گرفته است و این روند در ماه های آینده رشد بیشتری نیز خواهد داشت.

سناریوهای محتمل در سال ۱۴۰۴

در سال 1404 می‌توان دو سناریو کلی را برای اقتصاد ایران در نظر گرفت. این سناریوها می‌تواند حاکی از تنش سیاسی باشد یا بهبود رورابط اقتصادی و سیاسی.

سناریوی تنش سیاسی/ جنگ

این سناریو بعد از جنگ دوازده روزه ایران و اسراییل تا حد زیادی کاهش پیدا کرده است. اما، اگر چنین اتفاقی مجدد بیافتد؛ بازارهای مالی در ایران به شدت تحت تاثیر قرار خواهند گرفت. در چنین حالتی تقاضای خرید برای بازارهای سرمایه‌گذاری همانند سهام و صندوق‌های سهامی کاهش قابل توجهی را تجربه می‌کنند. در این شرایط، سرمایه گذاری در صندوق درآمد ثابت می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذاران ریسک گریز باشد، چون این صندوق‌های سرمایه‌گذاری در کوتاه مدت در برابر نوسانات قیمتی بازار مصون هستند و سود ثابتی را به سرمایه‌گذاران خود ارائه می‌دهند. همچنین این صندوق ها در جنگ ۱۲ روزه تنها صندوق هایی بودند که در بورس بسته نشدند. این نقدشوندگی یکی از مهمترین مواردی است که حتما باید به آن توجه کرد.

سناریوی بهبود روابط تجاری بین‌المللی

در سناریوی بهبود روابط تجاری بین‌المللی، اقتصاد کلان ایرن دستخوش تغییرات زیادی خواهد شد. زیرا در این حالت سرمایه‌گذاران خارجی می‌توانند بدون محدودیت در بخش‌های نفت، بانک، پتروشیمی و خودرو سرمایه‌گذاری کنند. از سوی دیگر مشکلات اساسی همچون تحریم فروش نفت و سیسیتم بانکی کاهش پیدا می‌کند. اگر چنین سناریویی در فضای اقتصادی اتفاق بیافتد، بهترین گزینه برای سرمایه‌گذاری صندوق سهامی خواهد بود. چون بازار سهام با مازاد تقاضای خرید مواجه می‌شود. صندوق اهرمی یکی از انواع صندوق های سهامی است که با توجه به اینکه دامنه نوسان بالاتری (بین ۴+و ۴- ) نسبت به سایر صندوق های سرمایه گذاری دارد اگر بازار سهام رشد خوبی داشته باشد می تواند سود بالاتری را نصیب سرمایه گذاران کند.

زیرا این صندوق‌های سرمایه‌گذاری بگونه‌ای هستند که همه‌ی افراد جامعه می‌توانند حتی بدون دانش اقتصادی و معاملاتی بالا در آن‌ها سرمایه‌گذاری کنند. اما خرید طلا و ارز در صورت گشایش‌های اقتصادی، جذابیت سرمایه‌گذاری خود را از دست می‌دهند. چون با رفع تحریم فروش نفت و سیستم بانکی، ارز حاصل از فروش نفت و صادرات غیر نفتی آزادانه وارد سیستم اقتصادی کشور می‌شود.

اثر هر سناریو بر طلا، بورس و ارز

در سناریوی تنش اقتصادی و سیاسی، صندوق‌های طلا و ارز با تقاضای چشمگیری روبه‌رو می‌شوند. در نتیجه قیمت این دارایی‌ها در این حالت افزایشی خواهد بود. اما صندوق‌های سهامی در این شرایط شاید بدترین گزینه برای سرمایه‌گذاری باشند. از طرفی، اگر سناریوی رفع تنش اتفاق بیافتد، سرمایه‌گذاری در طلا و ارز احتمالا باعث می‌شود سرمایه‌گذاران متوجه ضرر شوند. این در حالی است سرمایه‌گذاری در صندوق‌های پتانسیل سودآوری بالایی خواهند داشت.