میراث‌‍‌آریا: لباس‌های محلی چهارمحال و بختیاری، پوشش‌هایی رنگین‌کمانی بوده که با بهره‌گیری از رنگ‌های صورتی، سبز، قرمز، نارنجی، بنفش، آبی، زرد و سفید و جلوه‌ای از هنر و تمدن ایرانی را به‌وجود آورده است.
تنوع در رنگ و مهارت در طراحی لباس‌های محلی چهارمحال و بختیاری باعث شده است تا این نوع پوشش مردمان استان علاوه بر کشور در دنیا زبانزد و مشهور شود.
قدمت لباس محلی در چهارمحال و بختیاری به دوران صفویه تعلق دارد
کارشناس توسعه و ترویج بازرگانی معاونت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری قدمت این لباس را متعلق به دوران صفویه دانست و گفت: لباس‌های محلی در این استان به دو دسته مردانه و زنانه تقسیم‌بندی و هنوز هم در بین مردم استفاده می‌شود.
جهانبخش ترکی هرچگانی تأکید کرد: لباس‌های محلی مردان بختیاری شامل کلاه‌نمدی، شلوار گشاد، چوقـا، گیوه، شال و پاپیچ است.
او افزود: این پوشش به نسبت در چهارمحال و بختیاری برای تمامی قومیت‌ها یکسان اما در نحوه به‌کارگیری مواد اولیه متفاوت است.
ترکی تصریح کرد: به‌عنوان نمونه افراد متمول بختیاری از کلاه‌های کُرکی بلند موسوم به کلاه‌خسروی یا شلوار گشاد (دبیت حاج‌علی‌اکبری) و چوقا کیارسی از ممتازترین انواع آن و طبقات پایین‌تر جامعه از مواد اولیه ارزان‌تر استفاده می‌کنند.
او در خصوص لباس‌های محلی زنان بختیاری یادآور شد: از زمان‌های قدیم تاکنون در بُرش دوخت و طراحی این لباس تغییر زیادی حاصل نشده و فقط نوع پارچه آن متفاوت است.
کارشناس توسعه و ترویج بازرگانی معاونت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری اضافه کرد: هم‌رنگ بودن لباس محلی این استان با طبیعت سرسبز، دست‌نخورده و زیبا از ویژگی‌های این لباس است که بیشتر از رنگ‌های شاد و دل‌نواز تولید بهره‌گیری می‌شود.
او گفت: تهیه لباس محلی در چهارمحال و بختیاری با بودجــه و درآمدهای متفاوت با توجه به مرغوبیت پارچه و میزان اقدامات انجام شده بر روی آن مانند گل‌دوزی، سکه‌دوزی، منجوق‌دوزی، ملیله یا سرمه‌دوزی از دیگر ویژگی‌های این نوع لباس به شمار می‌رود.
ترکی به مشخصات لباس‌های محلی زنان بختیاری اشاره و تأکید کرد: این نوع پوشش شامل شولار (شلوار)، یل (کت کوتاه)، جُوِه (پیراهن)، جلیقه، لچک (کلاه) و مِینا (روسری) است.
او افزود: شولار (showlar) یا شلوار قِری که بیشتر از پارچه‌های مخمل به‌طول هفت تا هشت متر تهیه می‌شود.
کارشناس توسعه و ترویج بازرگانی معاونت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: این مقدار پارچه را با مهارت و ذوق خاصی چین می‌دهند تا به اندازه دور کمر شخص مورد نظر شود.
او یادآور شد: بلندای این شلوار تا روی پا بوده و و می‌توان دامن آن را با یراق‌های رنگی تزئین کرد.
ترکی اضافه کرد: یل (Yal) کُت کوتاهی بوده که بجای پیراهن می‌پوشند و آن را از پارچه‌های گران‌قیمت تهیه می‌کنند و پائین آن دارای چین و پلیسه است.
او گفت: زنان متمول جامعه بختیاری به‌واسطه ارتباط با شهرهای بزرگ و حتی کشورهای خارجی و اروپایی این کُت را به‌جای جُوِه (پیراهن) برای خود انتخاب کرده‌اند و در واقع کُت وجه تمایزی بین زنان متمول و زنان کم‌درآمد بوده است.
کارشناس توسعه و ترویج بازرگانی معاونت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری تأکید کرد: جُوِه (Joveh) یا پیراهن از پارچه‌های الوان (رنگی) و زری بوده دارای برش ساده و بلندای آن تا بالای زانو بوده، در طرفین هم دو چاک بلند داشته و آستین آن بلند است.
او افزود: جلیقه بر روی پیراهن پوشیده می‌شود و بیشتر از پارچه‌های مخمل تهیه و روی آن با سنگ‌های رنگی نیمه‌قیمتی و یا پولک و منجوق رنگی تزئین می‌شود.
ترکی تصریح کرد: لَچَک (Lachak) یا کلاه با دو بند زیر گلو بسته می‌شود و بیشترین تزئین آن از سنگ‌های رنگی قیمتی و نیمه‌قیمتی یا سرمه‌دوزی است.
او یادآور شد: پوشش لَچَک به گونه‌ای بوده که جلوی موها مشخص است، روی سر قرار می‌گیرد و مقداری از موها را از زیر گلو به بیرون می‌گذارند که به آن تُرنه (Torneh) می‌گویند.
کارشناس توسعه و ترویج بازرگانی معاونت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری اضافه کرد: مِینا (Meina) یا روسری از پارچه‌های حریر (ژُرژت) با پوششی به طرز خاص تهیه می‌شود.
او گفت: بستن مِینا روی لچک یکی از مهارت‌های زنان بختیاری است و برای زیبایی بیشتر روی مِینا را با پولک و منجوق‌های رنگی زینت می‌دهند.
قیمت لباس محلی به کیفیت مواد اولیه بستگی دارد
یکی از تولیدکنندگان لباس‌های محلی در چهارمحال و بختیاری با اشاره به تأثیرگذاری کیفیت مواد اولیه در قیمت لباس گفت: قیمت تولید هر دست لباس محلی مردانه و زنانه به کیفیت مواد اولیه بستگی دارد.
اختر کبیری دهکردی تأکید کرد: نوع پارچه، نخ، بافت، تزئینات و سایر مواد اولیه به‌کار رفته در تولید لباس‌های محلی در قیمت‌گذاری این نوع پوشش محاسبه می‌شود.
او افزود: لباس‌های محلی ایران به‌خصوص لباس‌های محلی چهارمحال و بختیاری را می‌توان از زیباترین و گران‌ترین تن‌پوش‌های رنگین‌کمانی در دنیا دانست.
انتهای پیام/