به گزارش خبرگزاری ایمنا از کرمان، گردشگری کشاورزی یا اگروتوریسم، سال‌هاست در بسیاری از کشورها به عنوان یکی از خلاقانه‌ترین و پایدارترین شاخه‌های صنعت گردشگری شناخته می‌شود، شاخه‌ای که نه‌تنها تجربه سفر را معنادارتر می‌کند، بلکه میان گردشگر و زمین، میان انسان و تولید، پیوندی دوباره برقرار می‌سازد.
در این نوع گردشگری، گردشگران تنها «تماشاگر» نیستند، بلکه خود بخشی از چرخه کاشت، داشت و برداشت می‌شوند؛ از شناخت اقلیم و محصولات بومی گرفته تا تجربه آئین‌های کشاورزی، مشارکت در جشنواره‌های برداشت و لمس فرهنگ روستایی از نزدیک، به همین دلیل است که گردشگری کشاورزی امروز به ابزاری قدرتمند برای احیای سنت‌ها، تقویت اقتصاد محلی، جلوگیری از مهاجرت روستاییان و ساخت برندهای جدید منطقه‌ای تبدیل شده است.
در ایران نیز این رویکرد نوآورانه به‌تدریج جای خود را باز می‌کند و استان کرمان یکی از برجسته‌ترین ظرفیت‌ها را در این زمینه در اختیار دارد، کرمان، پهناورترین استان کشور با گستره‌ای بیش از ۱۸۰ هزار کیلومتر مربع و تنوع اقلیمی کم‌نظیر از کویرهای گرم و خشک تا ارتفاعات سرد و پرباران، سرزمینی است که قرن‌ها بر شانه‌های کشاورزی ایستاده است.
این تنوع جغرافیایی موجب شده است که هر بخش از کرمان به یکی از قطب‌های منحصربه‌فرد تولیدات کشاورزی بدل شود، باغ‌های پسته رفسنجان که آوازه‌شان جهانی است، نخلستان‌های خرمای مضافتی بم، مزارع مرکبات جیرفت و عنبرآباد، و دشت‌های گل محمدی لاله‌زار که هر بهار، عطر گلاب‌گیری‌شان در فضا می‌پیچد.
اکنون همین میراث کشاورزی در کنار فرهنگ بومی، آئین‌های چند هزارساله و دانش سنتی مردم این سرزمین، پایه‌ای محکم برای توسعه گردشگری کشاورزی در کرمان شده است؛ شاخه‌ای که می‌تواند نه فقط اقتصاد روستایی را تقویت کند، بلکه استان را در مسیر برندسازی ملی و بین‌المللی قرار دهد
نگاه جدید به زمین و تولید، فرصتی فراهم آورده تا گردشگران داخلی و خارجی از نزدیک تجربه کنند که چگونه این سرزمین خشک با اتکا به مدیریت آب، قنات‌ها، تلاش کشاورزان و تنوع اقلیمی خود به یکی از مهم‌ترین کانون‌های تولیدات کشاورزی کشور تبدیل شده است.
گردشگری کشاورزی و برندسازی بین‌المللی کرمان
مرتضی نیکرو، سرپرست میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان با بیان اینکه استان کرمان با تنوع اقلیمی و جغرافیایی کم‌نظیر، یکی از قطب‌های اصلی کشاورزی کشور به‌شمار می‌آید و این ظرفیت می‌تواند به بستری پایدار برای توسعه گردشگری کشاورزی تبدیل شود، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: وجود محصولات کشاورزی در جای جای استان کرمان فرصت ارزشمندی برای تلفیق تولید و گردشگری در قالب تورهای کشاورزی، جشنواره‌های برداشت و اقامتگاه‌های بوم‌گردی فراهم کرده است.
وی می‌افزاید: گردشگری کشاورزی علاوه بر آنکه زمینه‌ساز تنوع‌بخشی به فعالیت‌های گردشگری و جذب گردشگران داخلی و خارجی است، موجب افزایش درآمد روستاییان، جلوگیری از مهاجرت، احیای سنت‌های بومی در کشاورزی و ترویج الگوهای زیست پایدار می‌شود.
سرپرست میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان در بیان اهمیت گردشگری کشاورزی تصریح می‌کند: این نوع گردشگری با تأکید بر تجربه مستقیم گردشگران از فرآیند کاشت، داشت و برداشت محصولات، ارتباط عمیقی میان انسان و طبیعت ایجاد می‌کند و به شکل‌گیری نوعی آگاهی زیست‌محیطی و فرهنگی منجر می‌شود.
گردشگری کشاورزی برای استان کرمان در کنار تنوع اقلیمی و وجود شبکه گسترده اقامتگاه‌های بوم‌گردی، فرصتی فرهنگی و اقتصادی و راهی برای احیای هویت بومی و تثبیت جمعیت در روستاها خواهد بود و می‌تواند زمینه‌ساز برندسازی بین‌المللی کرمان در شاخه‌ای نو از گردشگری باشد.
از آنجا که بخش بزرگی از جمعیت مولد استان در حوزه کشاورزی فعال هستند و تمایل زیادی به مشارکت در طرح‌های نوآورانه دارند، بسیاری از خانواده‌های روستایی با ایجاد اقامتگاه‌های کوچک، فروشگاه‌های محلی و بسته‌بندی فرآورده‌های طبیعی، زمینه عرضه مستقیم محصولات خود به گردشگران را فراهم کرده‌اند.
نیکرو در این رابطه می‌گوید: در سال‌های اخیر اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمان با اجرای طرح‌های مشترک میان بخش کشاورزی و گردشگری، شناسایی مزارع نمونه، پیگیری تعریف مسیرهای گردشگری کشاورزی و برگزاری جشنواره‌های محلی تلاش کرده است تا این ظرفیت به یکی از ارکان توسعه پایدار استان تبدیل شود.
وی با اشاره به اینکه گردشگری کشاورزی می‌تواند پلی میان اقتصاد سبز، فرهنگ روستایی و میراث طبیعی کرمان باشد و نقشی تعیین‌کننده در آینده توسعه منطقه ایفا کند.، اضافه می‌کند: برپایی میز ویژه گردشگری کشاورزی با همراهی سازمان‌های دخیل و مؤثر، انعقاد تفاهم‌نامه با سازمان جهاد کشاورزی در مسیر توسعه گردشگری کشاورزی از جمله این اقدامات است.
به گزارش ایمنا، گردشگری کشاورزی تنها یک فعالیت اقتصادی نیست، بلکه تجربه‌ای فرهنگی و تربیتی است و موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد کرمان در محور شرق کشور و هم‌جواری با استان‌های یزد، سیستان‌وبلوچستان، فارس و هرمزگان، فرصت‌های ویژه‌ای برای طراحی مسیرهای بین‌استانی گردشگری کشاورزی ایجاد کرده است.
برای استان کرمان که درگیر چالش خشکسالی بوده و دارای پیشینه کهن در مدیریت منابع آب و زمین است، این نوع گردشگری می‌تواند بستری برای آموزش عمومی پایداری زیست‌محیطی باشد و آشنایی با روش‌های سنتی آبیاری همچون قنات‌ها، بازدید از باغ‌های قدیمی با ساختار باغ ایرانی و مشاهده سازگاری کشاورزان با کم‌آبی، نمونه‌هایی از ظرفیت آموزشی کرمان در این زمینه است.
فرهنگ کار و همبستگی روستایی نیز در بطن این گردشگری ترویج می‌شود و گردشگران در جشنواره‌های برداشت در کنار کشاورزان شرکت می‌کنند، در جشن گلاب‌گیری لاله‌زار در کنار زنان محلی دیگ‌ها را هم می‌زنند، در مزارع پسته از تجربه چیدن و خندان‌سازی پسته لذت می‌برند و در نخلستان‌های بم، آداب و آئین‌های سنتی برداشت خرما را تجربه می‌کنند.
گزارش از بهناز شریفی، خبرنگار ایمنا در کرمان