به گزارش خبرگزاری تسنیم از اراک، کلانشهر اراک، به عنوان مرکز استان مرکزی یکی از صنعتی‌ترین شهرهای کشور است که تا به امروز روزهای ناسالم آن به بیش از 115 روز رسیده، این درحالیست که هر سال در فصول سرد با بحران جدی آلودگی هوا روبه‌رو می‌شود؛ بحرانی که سلامت شهروندان، فعالیت‌های روزمره و حتی آینده توسعه شهری را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
گزارش‌های رسمی از افزایش غلظت ذرات معلق و عبور مکرر شاخص کیفیت هوا از محدوده ناسالم حکایت دارد، موضوعی که زنگ خطر را برای مسئولان و شهروندان به‌طور همزمان به صدا درآورده به طوریکه کارشناسان و فعالان زیست محیطی در استان مرکزی، سهم صنایع بزرگ، تردد خودروهای فرسوده، مصرف سوخت‌های سنگین و شرایط جغرافیایی خاص اراک را از مهم‌ترین عوامل تشدید آلودگی می‌دانند.
در چنین شرایطی، لزوم اجرای سیاست‌های کاهش آلاینده‌ها بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود؛ از نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی و کنترل آلایندگی صنایع گرفته تا گسترش فضای سبز و اعمال محدودیت‌های زیست‌محیطی مؤثر همه موضوعاتی است که باید مورد توجه و در دستورکار باشد.
درکنار این بخش ها، مشارکت و همکاری شهروندان نیز اهمیت ویژه‌ای دارد چراکه کاهش استفاده از خودروهای شخصی، رعایت الگوهای مصرف انرژی و همراهی با هشدارهای سلامت می‌تواند در کنار اقدامات مدیریتی، به بهبود کیفیت هوا کمک کند، البته کارشناسان هشدار می‌دهند در صورت تداوم این روند، پیامدهای بهداشتی و اقتصادی برای شهر قابل چشم‌پوشی نیست. از این رو، اتخاذ تصمیم‌های سریع و اجرای راهکارهای عملی برای کاهش آلودگی هوا در اراک، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر و مطالبه‌ای جدی از سوی شهروندان است.
این درحالیست که هوای اراک در روزهای اخیر بار دیگر در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس و گاهی تمامی شهروندان قرار گرفته است. این پدیده که عمدتاً ناشی از افزایش غلظت ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون است، تأثیرات مخربی بر سلامت عمومی، محیط زیست و اقتصاد منطقه دارد.
براساس یافته ها و نظرات کارشناسی فعالان زیست محیطی منابع اصلی آلودگی هوای اراک را می‌توان در چند بخش اصلی دسته‌بندی کرد:
الف. صنایع بزرگ و مادر: وجود صنایع عظیم مانند آلومینیوم، نیروگاه و صنایع نفتی در حومه و نزدیکی شهر، یکی از عوامل اصلی انتشار آلاینده‌ها است.
ب. خودروهای فرسوده: تردد خودروها و موتورسیکلت‌های فرسوده با موتورهای غیراستاندارد، سهم قابل توجهی در تولید ذرات معلق و گازهای سمی دارد.
ج. سوخت نامناسب واحدهای صنعتی کوچک و خانگی: استفاده از سوخت‌های مازوت و گازوئیل بی‌کیفیت در برخی واحدهای صنعتی و سیستم‌های گرمایشی، بر شدت آلودگی می‌افزاید.
د. پدیده وارونگی دما: این پدیده جوی در فصل سرد سال، باعث به دام افتادن آلاینده‌ها در سطح زمین شده و کیفیت هوا را به طور خطرناکی کاهش می‌دهد.
که در نهایت، پیامدهای ادامه این روند برای شهروندان اراکی بسیار نگران‌کننده است. افزایش موارد بیماری‌های تنفسی، قلبی-عروقی، بروز سرطان و تشدید عوارض در گروه‌های حساس مانند کودکان، سالمندان و زنان باردار از تبعات مستقیم هوای آلوده است.
متخصصان و کارشناسان محیط زیست راهکارهای زیر را برای خروج از این بحران ضروری می‌دانند:
الف. نوسازی و ارتقای فناوری در صنایع: الزام صنایع بزرگ به نصب و راه‌اندازی سیستم‌های تصفیه‌خانه پیشرفته و استفاده از فناوری‌های کم‌آلاینده.
ب. حذف تدریجی خودروهای فرسوده: تسریع در اجرای برنامه‌های اسقاط خودروهای فرسوده و ارائه مشوق‌های جدی برای جایگزینی با خودروهای استاندارد.
ج. توسعه حمل و نقل عمومی: گسترش کمی و کیفی ناوگان حمل و نقل پاک مانند اتوبوس‌های برقی و مترو.
د. نظارت شدید بر سوخت مصرفی: جلوگیری از توزیع و مصرف سوخت‌های غیراستاندارد در صنایع و واحدهای تجاری.
ه. ایجاد کمربند سبز: توسعه فضای سبز و کاشت درختان به عنوان یک فیلتر طبیعی در اطراف شهر.
که البته برخی دستگاه های متولی در استان اخیراً اقداماتی را در این زمینه آغاز کرده‌اند، اما به باور ناظران، این اقدامات بدون عزم ملی، تخصیص بودجه کافی و همکاری بین‌بخشی همه دستگاه‌ها، به نتیجه مطلوب نخواهد رسید بنابراین به نظر می‌رسد نجات هوای اراک علاوه بر بررسی یافته های علمی و به روزرسانی اسناد کاهش آلودگی هوای استان و اراک، راه نجات از وضعیت بحرانی کنونی، تنها با اراده‌ای جمعی و اجرای بدون تأخیر برنامه‌های جامع کاهش آلودگی هوا ممکن باشد.
یادداشت از: فاطمه ساریخانی
انتهای پیام/711/