گروه تعاملی - سید حسین امامی
سرقت علمی، عنوانی است که در دهه‌های اخیر با توجه به رشد علمی در سطح جهان مورد توجه قرار گرفت. قبلا سرقت علمی در آزمایشگاه های علوم تجربی بیشتر نمود داشت، اما به حوزه تألیف مقاله و کتاب و پایان نامه های دوره کارشناسی ارشد و دکترا در علوم انسانی و اجتماعی رسید، به طوری که برای مبارزه با این بحران مراکزی در کشورهای مختلف ایجاد شد.
هنوز این معضل در برخی از کشورها مانند کشور ما به قوت خود باقی است، دهه‌هاست حتی با تغییر وزیران مختلف آموزش عالی و آموزش و پرورش و ...، بازار نگارش پایان نامه ها و کتابها و مقالات جعلی و ... در روبروی بزرگترین و معروف ترین دانشگاه کشور وجود داشته و همچنان پابرجاست و کسی نتوانسته برای رفع آن اقدام مؤثری انجام دهد.
به مدد تکنولوژی و برنامه‌های جستجوگر، بخشی از این مشکل تا حدودی کمتر شد، تا اینکه تکنولوژی دیگر ساخته شده که امروزه همه جا نام او بر زبان هاست، ابعاد دیگری برای این معضل گشود و راه حل را پیچیده تر کرد.
در دهه های قبل اتهام سرقت علمی، گریبان برخی از اساتید مطرح کشور را هم گرفته بود، برخی بخشی از یک کتاب را ترجمه و به نام خود منتشر کرده بودند، که بعدها کشف شد، یا اساتیدی که تحقیق و ترجمه دانشجوی خود را به نام خود منتشر کردند، اما تأثیر چندانی برای بازدارندگی ایجاد نشد.
در بسیاری از کشورهای جهان، سرقت علمی به شدت مورد دقت و وارسی است تا جایی که ژیژک، فیلسوف نام آشنای دوران جدید هم متهم به سرقت ایده شده است.
اما امروزه سرقت علمی با ظهور هوش مصنوعی ابعاد جدید و تازه ای گرفته است، هر شخص نویسنده و غیرنویسنده و عالم و یا طالب علم، دانش‌آموز و معلم، دانشجو و استاد و ...، می‌تواند با استفاده از هوش مصنوعی درباره هر موضوعی مطلبی (مقاله، کتاب، یادداشت و ...) بنویسد.
با مطالعه برخی از مطالب منتشر شده در رسانه ها می توان فهمید که این نوشته ها از هوش مصنوعی گرفته شده است. تشخیص‌اش کار سختی نیست، اما مانعی برای این کار نمی شود. استفاده از هوش مصنوعی برای نگارش یادداشت و گزارش و خبر در رسانه‌ها وسیع شده است، حتی برخی در دانشگاه هم یادداشتها و مقالات خود را با هوش مصنوعی می‌نویسند، نه اینکه تنها کمک بگیرند، بلکه به قول معروف صفر تا صد کار را هوش مصنوعی انجام می دهد.
در شبکه های اجتماعی هم پیامهای مختلفی را می بینم که دانشجویی از کسانی که در این زمینه تخصص بیشتری دارد می خواهد که با کار روی متن پایان نامه، تشابه ها و استفاده از هوش مصنوعی را از بین ببرد تا اساتید و داور متوجه نشوند.
به هر حال مشخص نیست چه آینده ای پیش روی بشریت است، اما آنچه مشخص است این است که نویسنده هر مطلبی اعم از یادداشت، مقاله و کتاب، علاوه بر نگارش باید دنیای واژگان و توانایی گفتار در این زمینه را داشته باشد. وگرنه با نویسندگانی که فاقد توانایی در گفتار و سخن هستند، مواجه خواهیم شد. باسواد در نوشتن، بی‌سواد در سخن!