خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا:در قرآن مجید - که منبع اصلی معارف و فرهنگ اسلام است -، آیات متعدّدی وجود دارد که عقیده تناسخ را مردود می شمارد؛ مانند آیات زیر:

۱ـ «حَتّی اِذا جآءَ اَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ رَبِّ ارْجِعُونِ لَعَلّی اَعْمَلُ صالِحاً فیما تَرَکْتُ کَلاّ اِنَّها کَلِمَةٌ هُوَ قائِلُها» (۱)؛ ([آنها همچنان به راه غلط خود ادامه می دهند] تا زمانی که مرگ یکی از آنان فرارسد، می گوید: پروردگار ا! مرا بازگردانید؛ شاید در آنچه ترک کردم [و کوتاهی نمودم] عمل صالحی انجام دهم، [ولی به او می گویند] چنین نیست! این سخنی است که او به زبان می گوید [و اگر باز گردد، کارش همچون گذشته است]).
این آیه صریحاً بازگشت به این زندگی را برای جبران گذشته، نفی می نماید.

۲ـ «کَیْفَ تَکْفُرُونَ بِاللّهِ وَ کُنْتُمْ اَمْواتاً فَأَحْیاکُمْ ثُمَّ یُمیتُکُمْ ثُمَّ یُحْییکُم ثُمَّ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ» (۲)؛ (چگونه به خدا ایمان نمی آورید با این که شما [قبل از آفرینش آن گاه که خاک بودید] مرده و بی جان بودید و خداوند شما را زنده کرد؛ سپس شما را می میراند و بعد زنده می کند، و سپس به سوی او باز می گردید)!

این آیه صریحاً می گوید: پس از مرگ یک بار بیشتر زنده نخواهید شد و آن زنده شدن در رستاخیز و بازگشت به سوی خدا و پیوستن به ابدیّت و زندگی جاویدان آن سرا است.
بدیهی است کسی که معتقد به بازگشت روح به بدن دیگر و زندگی جدید در این جهان است، مرگ وحیات دیگری هم ـ علاوه بر آنچه گفته شد ـ باید قائل باشد و این مخالف آیه فوق است. (۳)

۳ـ «اَللّهُ الَّذی خَلَقَکُمْ ثُمَّ رَزَقَکُمْ ثُمَّ یُمیتُکُمْ ثُمَّ یُحْییکُمْ» (۴)؛ (خداوند همان کسی است که [نخست] شما را آفرید، سپس روزی داد؛ بعد می میراند، سپس زنده می کند).
در این آیه نیز تنها یک مرتبه مرگ و حیات، پس از آفرینش نخستین انسان، ذکر شده، که مرگ این جهان و حیات باز پسین باشد.

۴ـ «وَ هُوَ الَّذی اَحْیاکُمْ ثُمَّ یُمیتُکُمْ ثُمَّ یُحْییکُمْ اِنَّ الاْنْسانَ لَکَفُورٌ» (۵)؛ (و او کسی است که شما را زنده کرد [و آفرید] سپس می میراند و باز هم [روز رستاخیز] زنده می کند. ولی این انسان بسیار ناسپاس است).
در این آیه نیز زندگی پس از مرگ، منحصر به یکی شمرده شده است و آن زنده شدن در رستاخیز است.

۵ ـ «قالُوا رَبَّنا اَمَتَّنا اثْنَتَیْنِ وَ اَحْیَیْتَنا اثْنَتَیْنِ فَاعْتَرَفْنا بِذُنُوبِنا فَهَلْ اِلی خُرُوج مِنْ سَبیل» (۶)؛ ([کافران در آن جهان] می گویند: پروردگارا! ما را دوبار میراندی و دوبار زنده کردی؛ اکنون به گناهان خود معترفیم؛ آیا راهی برای خارج شدن [از دوزخ] وجود دارد؟)

ممکن است بعضی جمله «ما را دوبار میراندی» را دستاویز قرار دهند و بخواهند چنین استدلال کنند: «دوبار میراندن» دلیل بر این است که انسان یک بار دیگر به زندگی این جهان باز می گردد و سپس می میرد و در صورتی که باز نگردد، یک بار میراندن بیشتر نیست.

امّا با توجّه به آیات گذشته، کاملاً روشن است که منظور از «مرگ اوّل» همان حالت قبل از زندگی این جهان است که انسان به صورت موجودی بی جان (خاک) بوده و سپس لباس زندگی به اندامش پوشانیده شده، و اگر تعبیر به «میراندن» شده، به اصطلاح علمی از باب «تغلیب» است.

منظور از تغلیب این است که هنگام نام بردن از دو چیز با هم، تعبیر اصلی را از یکی از آن دو انتخاب کرده و هر دو را با یک عبارت ذکر کنند؛ مثلاً به جای این که گفته شود: «شمس» و «قمر» گفته می شود: «قمرین» و به جای اینکه گفته شود اَب (پدر) و اُم (مادر)، گفته می شود: «ابوین».
در اینجا نیز به جای این که گفته شود: یک مرتبه مرده بودن و یک مرتبه میراندن، دو مرتبه میراندن ذکر شده است. - دقّت کنید! -

شاهد زنده و گویای این معنی جمله دیگر آیه است؛ زیرا تعداد اِحیاء و زنده شدن در این آیه صریحاً دو مرتبه ذکر شده در حالی که اگر حیات جدیدی در این دنیا داشته باشیم، به ضمیمه حیات آخرت، مجموعاً سه بار «زنده شدن» خواهیم داشت.
بنابراین آیه فوق نیز از آیاتی است که تناسخ را ابطال می کند.

در سخنان علی(علیه السلام) در نهج البلاغه نیز تعبیراتی دیده می شود که با صراحت این عقیده خرافی را طرد می کند؛ مثلاً، درباره مردگان چنین می فرماید: «لا عَنْ قَبیح یَسْتَطیعُونَ انْتِقالاً وَ لا فی حَسَن یَسْتَطیعُونَ ازْدِیاداً» (۷)؛
(آنها نه می توانند کارهای بد خود را دیگر جبران نمایند و نه توانائی دارند چیزی بر حسنات خود بیفزایند).

بدیهی است کسانی که معتقد به تناسخ هستند، می گویند انسان پس از مرگ به این جهان باز می گردد تا اعمال گذشته خود را جبران نماید و به گفته آنها تکامل ناقص خود را به انجام برساند و گذشته را جبران کند. (۸)

پی نوشت: