سیستان و بلوچستان با بهره‌گیری از منابع طبیعی غنی دریایی، شرایط آب‌وهوایی مناسب و دسترسی به بازارهای جهانی، امروز به‌عنوان قطب نوظهور پرورش میگو در ایران شناخته می‌شود؛ صنعتی که زمینه‌ساز اشتغال پایدار و توسعه اقتصادی در مناطق ساحلی کشور شده است.
به گزارش سایت عصر هامون (زاهدان)، «در سال‌های اخیر صنعت آبزی‌پروری به‌ویژه پرورش میگو در سیستان و بلوچستان به‌عنوان یکی از پیشران‌های اصلی توسعه اقتصادی و اشتغال پایدار در مناطق ساحلی کشور مطرح شده است.
این استان با بهره‌مندی از منابع طبیعی غنی دریایی، شرایط آب‌وهوایی مناسب و دسترسی به بازارهای بین‌المللی، توانسته جایگاه قابل‌توجهی در میان قطب‌های تولید میگو در ایران به دست آورد. رونق این صنعت نه‌تنها موجب رشد صادرات غیرنفتی شده، بلکه بستری برای اشتغال جوانان و مشارکت جوامع محلی فراهم کرده است.
نقش نظارت‌های بهداشتی در کنترل بیماری‌ها
در سال‌های اخیر تمرکز اصلی شیلات سیستان و بلوچستان بر روی پرورش گونه وانامی بوده که به دلیل رشد سریع، مقاومت در برابر بیماری‌ها و مقبولیت بالا در بازارهای جهانی، توانسته به گونه غالب در مزارع پرورشی تبدیل شود.
وجود مراکز تکثیر فعال، اجرای طرح‌های زیست‌محیطی و پایش‌های مستمر باعث شده مزارع استان از سلامت مطلوبی برخوردار باشند و خطر شیوع بیماری که در برخی استان‌ها مشاهده می‌شود، تاکنون در سیستان و بلوچستان کنترل شده است. این رویکرد علمی و اصولی زمینه‌ساز اعتماد بازارهای صادراتی و افزایش سهم استان در تجارت بین‌المللی میگو شده است.
صادرات گسترده میگو؛ سهم عمده در بازار جهانی
باتوجه‌به پویایی این صنعت و نقش آن در توسعه اقتصادی منطقه، حمایت‌های جدی‌تر دولتی و تسهیل سرمایه‌گذاری در این حوزه ضرورتی انکارناپذیر است. ایجاد زیرساخت‌های پایدار، اعطای تسهیلات ارزان‌قیمت و هم‌افزایی میان نهادهای تخصصی می‌تواند مسیر تحقق کامل ظرفیت‌های شناسایی‌شده را هموار سازد.
آینده صنعت میگو در سیستان و بلوچستان نه‌تنها وابسته به منابع طبیعی و پتانسیل‌های موجود است، بلکه به میزان تعامل و حمایت از بهره‌برداران و سرمایه‌گذاران بستگی دارد تا این بخش بتواند به الگویی موفق برای توسعه پایدار در جنوب شرق کشور تبدیل شود.
تلاش برای اشتغال‌زایی در دل مزارع گواتر
احمد روزبهان پرورش‌دهنده میگو در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «عصرهامون»، بیان کرد: حدود ۱۰ سال است که در منطقه گواتر فعالیت می‌کنم. کار را با چند استخر کوچک شروع کردیم، اما حالا به لطف حمایت‌های شیلات و تجربه‌های سال‌های گذشته توانسته‌ایم مجموعه‌ای نیمه متراکم با ظرفیت ۶۰ تُن در هر دوره راه‌اندازی کنیم. از ابتدا هدف ما پرورش میگوی «وانامی» بود؛ چون مقاومت خوبی دارد و بازار صادراتش هم بسیار فعال است.
او افزود: سیستان و بلوچستان واقعاً ظرفیت بالایی دارد؛ آب دریا باکیفیت، هوای مناسب، و زمین‌های لم‌یزرع که برای ساخت استخرها ایده‌آل هستند. خوشبختانه بیش از ۹۰ درصد محصول صادراتی است، اما هنوز زیرساخت حمل‌ونقل و سردخانه‌ها کافی نیست. بیشتر بار را از طریق بنادر هرمزگان صادر می‌کنیم که هزینه را بالا می‌برد.
پرورش‌دهنده میگو گفت: مهم‌ترین مشکل، برق و سوخت است. در فصل گرما برای هوادهی استخرها نیاز زیادی به برق داریم، اما قطعی‌های مکرر باعث افت بازدهی می‌شود. مجوزها هم زمان‌بر هستند؛ گاهی برای تمدید فقط یک پروانه باید ماه‌ها پیگیری کنیم. اگر تسهیلات بانکی با بهره پایین‌تر در دسترس باشد، می‌توانیم تجهیزات مدرن‌تری بخریم و تولید را افزایش دهیم.
روزبهان تصریح کرد: کار کاملاً تحت نظارت دامپزشکی و مرکز تحقیقات انجام می‌شود. قبل از هر دوره، نمونه‌برداری از آب و بچه‌میگو انجام می‌گیرد و تاکنون هیچ مورد بیماری در استان گزارش نشده است. ما از هیچ مواد شیمیایی مخرب استفاده نمی‌کنیم؛ تمام پساب‌ها را در لاگون‌ها رسوب می‌دهیم تا محیط‌زیست آسیب نبیند.
صادرات هزینه اضافی به‌خاطر کمبود زیرساخت
وی ادامه داد: اگر حمایت‌ها جدی‌تر شود، این صنعت می‌تواند هزاران شغل ایجاد کند. جوان‌های منطقه علاقه زیادی دارند، اما باید آموزش ببینند و دسترسی آن‌ها به زمین و تسهیلات آسان‌تر شود. اگر زیرساخت‌ها اصلاح شود و کارخانه تولید خوراک در استان ایجاد گردد، میگو به یکی از موتورهای اصلی اقتصاد ساحلی ایران تبدیل خواهد شد.
پرورش‌دهنده میگو در پایان خاطرنشان کرد: ما در اینجا فرزندان دریا هستیم، با تمام توان کار می‌کنیم تا نام سیستان و بلوچستان در بازار جهانی بدرخشد. انتظار داریم مسئولان بیشتر از دردهای میگوی این سرزمین حرف بزنند، نه فقط از آمار تولید. مردم هم بدانند که پشت هر بسته میگوی صادراتی، تلاش شبانه‌روزی ده‌ها کارگر و خانواده وجود دارد.
جواد غلامی معاون آبزی‌پروری شیلات سیستان و بلوچستان در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «عصرهامون» بیان کرد: باتوجه‌به آمار تولیدی و ظرفیت‌های موجود در حال حاضر سیستان و بلوچستان در رتبه ۳ یا ۴ تولید میگو قرار داشته که شامل ۱۰ درصد از تولید ملی سالانه میگو است و حداقل ۷۰ هزار تن در هر دوره پرورش میگو تولید می‌شود.
گونه وانامی؛ محور اصلی صنعت میگو ایران
او افزود: تمرکز اصلی بر روی پرورش میگوی وانامی می‌باشد که این مرکز به دلیل مقاومت به بیماری رشد سریع بازارپسندی در بازار مصرف جهانی این نوع از میگو است.
معاون آبزی‌پروری شیلات سیستان و بلوچستان تصریح کرد: وجود سه مرکز تکثیر فعال که ضمن تأمین بچه‌میگوی موردنیاز مزارع استان، بخشی از نیاز سایر استان‌های میگو پرور را نیز برآورده می‌نمایند.
غلامی گفت: ظرفیت لازم جهت احداث کارخانه خوراک آبزیان از جمله میگو وجود داشته و به‌منظور کاهش هزینه‌های تولید در تأمین خوراک سرمایه‌گذاری در این حوزه ضروری می‌باشد.
او ادامه داد: باتوجه‌به ناترازی‌های موجود در حوزه برق و انرژی حوزه آبزی‌پروری و ظرفیت‌های ایجاد شده و بالفعل در طول دوره فعالیت در تأمین برق مصرفی و سوخت ماشین‌آلات و تجهیزات مشکلات عدیده وجود دارد و همچنین در برخی از ظرفیت‌های شناسایی شده و بالفعل زیرساخت‌های لازم موجود نمی‌باشد که نیازمند حمایت دولت در این زمینه می‌باشد.
معاون آبزی‌پروری شیلات سیستان و بلوچستان مطرح کرد: در ظرفیت‌های ایجاد شده باتوجه‌به منابع طبیعی آب (دریا) با انتقال آب، به‌عنوان منبع مصرفی ظرفیت‌های لازم ایجاد شده، مورداستفاده بهره‌برداران قرار می‌گیرد.
غلامی عنوان کرد: اهم چالش‌های موجود در تولید میگو در دو بخش اداری شامل طولانی‌بودن صدور یا تمدید مجوزها، اسناد مالکیت برای اراضی واگذار شده، دستورالعمل‌های غیرضرور از جمله قرارگیری اراضی طرح‌های اجرا شده در حریم بستر رودخانه پس از دهه‌ها فعالیت (بالابودن قیمت فروش اراضی و لزوم رعایت فاصله بیش از دو کیلومتر از منابع آبی دریا که چالش‌ها متعددی برای سرمایه‌گذاران جدید در این حوزه ایجاد نموده است) که نیازمند هم‌افزایی و همکاری ارگان‌های ذی‌ربط می‌باشد.
او گفت: نبود زیر ساخت‌های لازم از جمله جاده و برق برای اراضی شناسایی شده، لزوم اصلاح و مرمت زیر ساخت‌های برای ظرفیت‌های بالفعل در استان از جمله اصلاح و مرمت خطوط انتقال برق و جاده دسترسی به مجتمع ۴ هزارهکتاری شهید صنعتی گواتر ایجاد شده است.
معاون آبزی‌پروری شیلات سیستان و بلوچستان اظهار کرد: متأسفانه بسیاری از جوانان به‌صورت کاذب مشغول فعالیت در این حوزه می‌باشند که نیازمند چاره‌اندیشی و فراهم‌سازی شرایط جهت اشتغال آنان در حوزه‌های آبزی‌پروری می‌باشد.
بیماری‌های رایج در مزارع میگو
غلامی مطرح کرد: در راستای اهداف سازمانی باهدف پیشگیری و کنترل بیماری‌های رایج در تولید میگو این اداره کل نیز با همکاری دامپزشکی و مرکز تحقیقات شیلاتی آب‌های دور چابهار و تشکیل کارگروه‌های فنی و بهداشتی و ابلاغ دستورالعمل‌های لازم به‌صورت مستمر نسبت به پایش فرایند تولید اقدام کرده است که بر همین اساس علی‌رغم وقوع بیماری در سایر استان‌های میگو پرور خوشبختانه مزارع و مراکز تولید میگوی استان تا کنون عاری از بیماری بوده است.
او افزود: طرح‌های آبزی‌پروری دوستدار محیط‌زیست بوده و بیشتر در اراضی لم‌یزرع ایجاد می‌گردد و در اجرای آن طبق دستورالعمل‌های محیط زیستی (ایجاد لاگون) و ترسیب پساب حاصل از تولید میگو از ورود هر گونه آلودگی به منابع آبی از جمله دریا جلوگیری می‌گردد. ضمناً در طول فرایند تولید از هرگونه مواد آلایند شیمیایی که اثرات سویی را بر اکوسیستم منطقه ایجاد کند استفاده نمی‌شود. بیش از ۹۰ درصد میگوی تولیدی به بازارهای هدف (روسیه، چین، حوزه خلیج‌فارس و غیره) صادر می‌گردد.
معاون آبزی‌پروری شیلات سیستان و بلوچستان گفت: علی‌رغم وجود ظرفیت منطقه آزاد تجاری – صنعتی چابهار و بنادر موجود در نوار ساحلی استان به دلیل کمبود زیر ساخت‌های لازم، عمده محصول تولیدی از طریق سایر استان‌های ساحلی از جمله هرمزگان صادر می‌گردد.
لزوم حمایت دولتی برای پایداری تولید و اشتغال
غلامی بیان کرد: باتوجه‌به پایداری این صنعت در حوزه تولید و اشتغال و به‌کارگیری مردم محلی در بخش کارشناسی و سایر پرسنل شاغل در مراکز تولیدی میگو این صنعت به‌عنوان صنایع مادر در حوزه تولیدات شیلاتی محسوب می‌گردد. در حال حاضر باتوجه‌به ظرفیت بالفعل موجود برای بیش از هزار نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم اشتغال ایجاد شده است که در صورت بالفعل شدن تمامی ظرفیت‌های شناسایی شده حدود ۲۱ هزار نفر قابل‌افزایش می‌باشد.
او ادامه داد: استفاده از روش‌های نوین در حوزه آبزی‌پروری باهدف افزایش تولید و بهره‌وری توسعه‌یافته، نه‌تنها در جهان بلکه در سطح کشور نیز در حال پیگیری و اجرا می‌باشد. یکی از اهداف اداره کل شیلات استان نیز برای توسعه و پایداری صنعت میگو استفاده از روش‌های نوین آبزی‌پروری (متراکم و فوق متراکم) می‌باشد که جهت ترغیب سرمایه‌گذاران برای حضور در این حوزه نیازمند همکاری و هم‌افزایی تمامی ارگان‌های تأثیرگذار می‌باشد.
معاون آبزی‌پروری شیلات سیستان و بلوچستان تصریح کرد: در راستای اهداف سازمانی و حمایت‌های دولتی باهدف توسعه و پایداری این صنعت، شیلات استان با همکاری ارگان‌های تخصصی و بهداشتی، همواره حمایت‌های لازم فنی را با برگزاری دوره‌های آموزشی و انجام پایش‌های مستمر از تولیدکنندگان داشته است. ضمن اینکه معرفی متقاضیان به بانک‌های عامل و یا تشکیل صندوق‌های حمایتی با اعطای تسهیلات سرمایه در گردش یا ثابت نسبت به بالفعل نمودن ظرفیت راکد، نقش مهمی ایفا خواهد کرد.
او در پایان خاطرنشان کرد: باتوجه‌به تغییرات قیمتی هزینه‌های تولید میگو، به‌منظور حمایت از واحدهای تکثیر و پرورش میگو، لزوم تخصیص تسهیلات ارزان‌قیمت متناسب با میزان تقاضای بهره‌برداران نیز افزایش یابد تا نیاز بهره‌برداران جهت رفع چالش‌های مالی برآورده شود و از رکود این واحدها جلوگیری و همچنین باعث افزایش سطح واحدهای تولیدی گردد.
سیستان و بلوچستان امروز نه‌تنها یکی از مهم‌ترین کانون‌های تولید میگو در ایران است، بلکه ظرفیت تبدیل‌شدن به قطب منطقه‌ای آبزی‌پروری را نیز دارد. استمرار موفقیت این صنعت منوط به همگرایی میان دستگاه‌های اجرایی، سرمایه‌گذاران و نهادهای پژوهشی است تا موانع زیرساختی و اداری برطرف شود و مسیر سرمایه‌گذاری هموار گردد.
با ایجاد کارخانه‌های خوراک، بهبود شبکه انرژی و توسعه راه‌های ارتباطی، این استان می‌تواند سهم بیشتری از بازار جهانی میگو را تصاحب کند. در نهایت، پرورش میگو در سیستان و بلوچستان تنها یک فعالیت اقتصادی نیست؛ بلکه نمادی از توسعه پایدار، اشتغال‌زایی بومی و بهره‌گیری هوشمندانه از منابع طبیعی در جهت ارتقای جایگاه ملی و بین‌المللی صنعت شیلات ایران به شمار می‌رود.»
انتهای پیام