به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ حجت‌الاسلام والمسلمین باباخانی، رئیس سازمان هیئت و تشکل‌های دینی، در نشست خبری سومین همایش علمی هیات و آیین‌های مذهبی که روز یکشنبه در مجتمع فرهنگی سرچشمه برگزار شد، فعالیت هیئت‌ها را هم در ابعاد معنوی و هم اجتماعی تأثیرگذار دانست و از تلاش‌های سازمان برای حمایت و رفع موانع فعالان این عرصه خبر داد.
حجت‌الاسلام والمسلمین باباخانی ضمن تشکر از زحمات اعضای سازمان هیئت و تشکل‌های دینی، گفت: رسالت این سازمان شامل تنظیم‌گری کلان، راهبری اصناف و ایجاد هماهنگی میان تشکل‌های فعال در عرصه هیئت است.
وی هیئت‌ها را به عنوان پرجمعیت‌ترین و موثرترین مجموعه‌های مردم‌نهاد کشور معرفی کرد که علاوه بر فعالیت‌های اجتماعی، در سلوک معنوی و فردی افراد نیز اثرگذار بوده‌اند.
رئیس سازمان هیئت و تشکل‌های دینی با اشاره به نقش هیئت‌ها در دوران نهضت ملی، پیروزی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، گفت: هیئت‌ها همواره در حل مسائل اجتماعی و پاسخ به نیازهای جامعه نقش ویژه‌ای داشته‌اند و در ۲۰ سال اخیر به ویژه در استان‌هایی با ریشه فرهنگی جدید مانند اصفهان، فارس و یزد، فعالیت‌های اجتماعی هیئت‌ها به شکل فراگیر گسترش یافته است.
وی همچنین به اهمیت توجه هیئت‌ها به خانواده اشاره کرد و افزود: هیئت‌ها با تمرکز بر خانواده، که پایین‌ترین واحد اجتماعی و مهم‌ترین عنصر در تربیت نسل‌های آینده است، نقش مهمی در تقویت انسجام خانوادگی و تربیت نسل‌های مؤمن و مسئول ایفا می‌کنند.
حجت الاسلام والمسلمین باباخانی به نقش زنان در هیئت‌ها نیز تأکید و بیان کرد: از ابتدای شکل‌گیری هیئت‌ها، بانوان با پرچمداری فرهنگی و مذهبی، از حضرت صدیقه و حضرت زینب(س) تا امروز، سهم مهمی در حفظ و گسترش فرهنگ هیئت داشته‌اند. این حضور در آموزش مفاهیم دینی و بازنمایی فضایل اهل بیت در جامعه تأثیرگذار بوده است.
وی در ادامه با اشاره به همایش علمی هیئت‌ها، اظهار داشت: این همایش به بررسی پشتوانه‌های علمی، اجتماعی و فرهنگی هیئت‌ها و ارتقای نقش آنها در زندگی فردی و جمعی مردم می‌پردازد و تلاش شده است تا اندیشمندان و دانشجویان در آماده‌سازی مباحث پایه‌ای و علمی این رویداد مشارکت داشته باشند.
رئیس سازمان هیئت و تشکل‌های دینی در پایان از دست‌اندرکاران برگزاری همایش و همه کسانی که در تبیین و توسعه فعالیت‌های هیئت‌ها نقش داشته‌اند، قدردانی کرد و خاطرنشان کرد: سازمان هیئت همچنان در تلاش است تا با حمایت از فعالان، ظرفیت‌های معنوی و اجتماعی این مجموعه‌ها بیش از پیش به جامعه منتقل شود.
هیئت‌ها و خانواده؛ دو نهاد مؤثر در تمدن‌سازی نوین اسلامی
در ادامه این نشست، دکتر علی غلامی، دبیر سومین همایش علمی هیات و آیین‌های مذهبی به بررسی نقش هیئت‌ها در تحکیم خانواده و تأثیر آنها بر توسعه تمدن نوین اسلامی پرداخت.
وی با بیان اینکه تقاطع هیئت و خانواده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است افزود: نگاه به خانواده در اندیشه مدرن عمدتاً در قالب جامعه تعریف می‌شود و خانواده بخشی از جامعه محسوب می‌شود، اما در اندیشه اسلامی، همان‌طور که شهید مطهری در کتاب «نظام در اسلام» توضیح داده است، سه نهاد مستقل وجود دارند: فرد، خانواده و جامعه. هر نهاد سازوکار، کارکرد و جایگاه ویژه خود را دارد.
غلامی با اشاره به تفاوت رفتار با موضوعات مشابه در جامعه و خانواده گفت: یک رفتار در جامعه و خانواده ممکن است مشابه به نظر برسد، اما نوع برخورد قانونی و تربیتی متفاوت است و خانواده به عنوان نهاد اصیل اجتماعی باید مستقل از جامعه دیده شود.
دبیر همایش به اهمیت هیئت‌ها در احیای امر اهل بیت(ع) و نقش آنها در ساخت تمدن نوین اسلامی اشاره کرد و اظهار داشت: هیئت‌ها تنها محل حزن و فرح نیستند، بلکه بستری برای آموزش، بازنمایی فضایل اهل بیت و شکل‌دهی به ارزش‌های اجتماعی و خانوادگی هستند. اگر خانواده و هیئت هر دو به درستی ایفای نقش کنند، می‌توانند در تحکیم و تعالی بنیان خانواده و جامعه اثرگذار باشند.
وی تأکید کرد: هیئت‌ها با محوریت خانواده و حضور فعال اعضای جامعه، می‌توانند نقش تمدن‌ساز داشته باشند و موج مثبت فرهنگی و اجتماعی در جامعه ایجاد کنند. این موضوع از سوی رهبر انقلاب نیز در سال ۱۳۹۵ مورد تأکید قرار گرفت و بر ضرورت کار علمی بر روی پدیده هیئت و مداحی تأکید شد.
دکتر غلامی در ادامه تاریخچه همایش‌های قبلی علمی هیئت را تشریح کرد: سال ۱۴۰۲ با موضوع «هیئت در آیینه تاریخ» برگزار شد که ۱۰۰ مقاله دریافت و ۶۰ مقاله پذیرفته شد. سال ۱۴۰۳ با عنوان «روایت اجتماعی هیئت» برگزار شد که ۲۰۰ مقاله دریافت و ۹۱ مقاله پذیرفته شد و شش پنل تخصصی داشت. امسال نیز عنوان همایش «هیئت کنشگر قیام خانوادگی» تعیین شده است و افتتاحیه، پنل‌ها و اختتامیه آن در ۲۱ خرداد ۱۴۰۵ برگزار خواهد شد.
وی در پایان اظهار داشت: توجه به نقش هیئت در تحکیم بنیان خانواده و استفاده از ظرفیت‌های آن در تمدن‌سازی نوین اسلامی، یکی از اهداف اصلی همایش است و تمامی برنامه‌ها با همین نگاه طراحی و اجرا شده‌اند.
هیئت می‌تواند محور حل مسئله محله باشد
حجت‌الاسلام مجید دائی‌دائی، عضو شورای علمی سومین همایش هیئت و آیین‌های مذهبی نیز در نشست خبری با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار مداحان سال ۱۳۹۵ گفت: مقام معظم رهبری تأکید کردند که پدیده مداحی در ایران بی‌نظیر است و درخور کار علمی جدی است. موضوعی که سال‌ها آن‌گونه که باید مورد توجه دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی قرار نگرفته بود.
وی با بیان اینکه تا پیش از این، حتی در برخی دانشگاه‌های تهران و مؤسسات حوزوی قم، موضوعات پژوهشی مربوط به هیئت جدی گرفته نمی‌شد، گفت: دانشجویان وقتی برای پایان‌نامه مراجعه می‌کردند، گاهی با این پاسخ مواجه می‌شدند که هیئت نمی‌تواند موضوع پژوهش باشد. این نگاه، سال‌ها مانع تولید ادبیات علمی در حوزه هیئت شد؛ در حالی که هیئت یک پدیده تمدنی و اجتماعی قدرتمند است.
حجت‌الاسلام دائی‌دائی با تقدیر از فعالیت چندساله مرکز «احیای امر» در دانشگاه امام صادق(ع) گفت: این مجموعه با تلاش علمی و پژوهشی، توانسته است همایش را به نقطه‌ای برساند که امروز سومین دوره آن برگزار می‌شود.
عضو شورای علمی سومین همایش هیئت و آیین‌های مذهبی با اشاره به اینکه بخش مهمی از همایش، بر پایه نشست‌های تخصصی دانشگاهی شکل می‌گیرد، افزود: هیئت یک ظرفیت بومی و تمدنی است، اما ما گاهی آن را یک پدیده روزمره می‌بینیم و تحلیل علمی آن را جدی نمی‌گیریم. این نگاه باعث شده بسیاری از مشکلات یا پرسش‌های مهم درباره هیئت، بدون پاسخ بماند.
وی به موضوع انشعاب در هیئت‌ها اشاره کرد و گفت: در نگاه عمومی، انشعاب یک اتفاق منفی و مشکلی برای وحدت هیئت‌ها است؛ اما وقتی یک پژوهشگر با رویکرد علمی آن را بررسی می‌کند، آن را نتیجه طبیعی رشد، تنوع سلیقه‌های جوانان و گسترش فعالیت‌های اجتماعی می‌بیند. همان‌گونه که یک کارخانه بزرگ، چند شرکت کوچک ایجاد می‌کند یا یک هیئت باسابقه برای توسعه، شعبه تأسیس می‌کند.
حجت‌الاسلام دائی‌دائی با اشاره به موضوعات مغفول‌مانده پژوهشی گفت: ما هیئت‌های دخترانه موفق داریم، اما الگوی علمی و مدون از آنها ارائه نکرده‌ایم. همچنین روضه‌های خانگی که در دوره‌هایی رشد داشتند تا سال ۹۸ طبق پیمایش‌ها روند کاهشی پیدا کردند. اینها نیازمند کار علمی است تا بدانیم چگونه می‌توان این سنت‌ها را در شرایط زندگی آپارتمانی امروز، احیا و تقویت کرد.
عضو شورای علمی همایش با اشاره به ورود فناوری‌های جدید گفت: هوش مصنوعی به‌زودی قادر خواهد بود شعر بسازد، سخنرانی و حتی مداحی تولید کند. هرچند هیچ‌وقت جای هوش حسینی و معنویت هیئت را نخواهد گرفت، اما اگر از امروز برای مواجهه با این تحولات برنامه‌ریزی علمی نکنیم، در آینده با چالش‌هایی روبه‌رو می‌شویم.
وی مجلس ترحیم را عمومی‌ترین هیئت خانوادگی خواند و گفت: ما هیچ‌وقت با نگاه علمی به این پدیده نگاه نکرده‌ایم. امروز با چالش‌هایی مواجه است؛ درحالی‌که می‌تواند نقطه قوت باشد. می‌توان این فضا را مانند یک طرح درسی تحلیل و بازطراحی کرد.
حجت‌الاسلام دائی‌دائی در جمع‌بندی سخنان خود تأکید کرد: هیئت یک ظرفیت تمدنی است؛ هم مسائلی دارد که باید علمی بررسی و اصلاح شود، و هم توانمندی‌هایی دارد که می‌تواند در محله‌محوری، حل مسئله اجتماعی، تربیت نسل، انگیزش و ارتباطات نقش‌آفرینی کند. بسیاری از پیرغلامان هیئتی روش‌هایی دارند که در قالب فناوری اجتماعی قابل مطالعه و الگوگیری است.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد که نتیجه این تلاش‌ها، برافراشته‌تر شدن پرچم اهل بیت(ع) باشد.
................
پایان پیام/ ۲۱۸