به گزارش ایرنا، انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی شیلی امروز یکشنبه ۱۶ نوامبر (۲۵ آبان) برگزار میشود. در این انتخابات که بیش از ۱۵ میلیون و ۷۰۰ هزار شهروند واجد شرایط رای دادن هستند، جانشین «گابریل بوریچ» انتخاب خواهد شد و نیمی از اعضای مجلس سنا (۲۵ نفر از ۵۰ عضو) و کل مجلس نمایندگان (۱۵۵ نفر) نیز تجدید خواهند شد.
بر اساس گزارشها، بسیار محتمل -تقریبا قطعی- است که هیچیک از نامزدها به حمایت لازم برای پیروزی در دور نخست (۵۰ درصد + ۱ رای) دست نیابد. بنابراین، دور دوم در ۱۴ دسامبر (۲۳ آذر) برگزار خواهد شد. برنده این انتخابات از ۱۱ مارس ۲۰۲۶ (۲۰ اسفند ۱۴۰۴) برای یک دوره چهار ساله زمام امور را در دست خواهد گرفت.
شیلیاییها در بحبوحه قطببندی سیاسی شدید، در کشوری که رای دادن در آن اجباری است، پای صندوقهای رای میروند.
پیشبینی میشود مشارکت ۸۵ درصدی در این دور انتخابات ثبت شود؛ یعنی حدود ۱۳ میلیون رایدهنده. این رقم ۵ میلیون نفر بیشتر از انتخابات ۲۰۲۱ است؛ انتخاباتی که فقط حدود ۸ میلیون نفر (۵۰ درصد مشارکت) رای دادند.
نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری شیلی چه کسانی هستند؟
در حالی که ۸ نامزد در این رقابت شرکت دارند، تنها ۴ نفر شانس واقعی برای تصاحب کرسی ریاست جمهوری دارند.
- «ژانت خارا» (Jeannette Jara) نامزد حزب کمونیست و نامزد واحد دولت بوریچ
- «خوسه آنتونیو کاست» (José Antonio Kast) رهبر حزب جمهوریخواه (Partido Republicano)، راست افراطی محافظهکار
- «اِولین ماتی» (Evelyn Matthei) نامزد راست میانه از حزب اتحادیه دمکراتیک مستقل (UDI)
- «یوهانس کایزر» (Johannes Kaiser) نامزد راست افراطی از حزب ملی لیبرتاریو (Partido Nacional Libertario)
چه کسانی به دور دوم میروند؟
براساس اکثر نظرسنجیها پیشبینی میشود که «ژانت خارا» نامزد حزب کمونیست، بیشترین آرا را در دور نخست کسب کند. با این حال، پیشبینیها در مورد تعداد آرای سایر نامزدها و سناریوی احتمالی دور دوم انتخابات رو به افزایش است.
این آخرین نظرسنجی، از سوی شرکت مشاورهای اطلس اینتل (Atlas Intel) با همکاری بلومبرگ، بین ۲۵ تا ۳۰ اکتبر ۲۰۲۵ (سوم تا هشتم آبان ۱۴۰۴) با جمعآوری آرای سه هزار و ۷۰۹ نفر که ۵۱.۴ درصد آنها زن و ۴۸.۶ درصد مرد بودند، انجام شد.
طبق این نظرسنجی، «خوسه آنتونیو کاست» و «یوهانس کایزر» با ۱۶.۸ درصد در جایگاه دوم و پس از آنها «فرانکو پاریسی» با ۱۴.۲ درصد و «اِولین ماتی» با ۱۳.۹ درصد قرار دارند.
در همین حال، ۰.۲ درصد از افراد مورد بررسی اظهار داشتند که رای سفید یا نامعتبر خواهند داد، در حالی که ۲.۰ هنوز تصمیمی نگرفته و مردد هستند.
چنانچه کاست و خارا به دور دوم راه یابند، پیروزی کاست بر خارا غیر ممکن نیست اما تقریبا بعید به نظر میرسد؛ خارا از حمایت بخش اعظم جریان چپگرای شیلی و پشتیبانی ۳۰ درصدی پایگاه رئیسجمهوری فعلی برخوردار است.
به این ترتیب، به دست آوردن اکثریت نسبی در دور اول اگر چه مهم است اما لزوما تعیینکننده پیروزی در دور دوم نیست.
انتخابات پارلمانی
انتخابات پارلمانی شیلی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بر اساس پیشبینی موسسه «اونهولستر» (Unholster)، راستها اکثریت را در هر دو مجل سنا و نمایندگان به دست خواهند آورد.
- مجلس نمایندگان: ۸۵ از ۱۵۵ عضو
- سنا: ۲۶ از ۵۰ عضو
چنین وضعیتی از ۲۰ سال پیش تاکنون بی سابقه بوده است.
یک جامعه بهشدت قطبیشده در آستانه انتخابات
انتخابات ۲۰۲۵ شیلی بیش از آنکه رقابتی برنامهمحور باشد، نمایانگر یک دوگانگی عمیق ایدئولوژیک در جامعه شیلی است؛ دو قطبی که از اعتراضات ۲۰۱۹ و اختلاف بر سر قانون اساسی جدید آغاز شد و امروز به اوج رسیده است.
از یک طرف، چپ شیلی سرمایهگذاری زیادی کرده تا با خارا، که چهرهای آرامتر و عملگراتر نسبت به اعضای سنتی کمونیسم دارد، خود را نماینده عدالت اجتماعی و اصلاحات تدریجی معرفی کند. از سوی دیگر، کاست با اتکا به گفتمان امنیتی، مهاجرت، نظم عمومی و ارزشهای محافظهکارانه، روی خستگی بخشی از طبقه متوسط از بحران اقتصادی و ناامنی حساب باز کرده است.
فضای حاضر نشان میدهد شیلی به سمت انتخابی میرود که پیامدهای آن نه فقط سیاسی بلکه فرهنگی و اجتماعی هم خواهد بود.
شیلی، جامعهای در انتظار ثبات
صرفنظر از نتیجه، آنچه واضح ایست اینکه جامعه شیلی به شدت در جستوجوی ثبات است؛ ثبات اقتصادی، امنیت اجتماعی و اطمینان نسبت به آینده. دولت جدید (از هر جناح)، با جامعهای مواجه خواهد شد که اعتماد عمومی به سیاستمداران کاهش یافته و ظرفیت تابآوری آنها در برابر بحرانهای جدید بسیار پایین آمده است.
دولت آینده چنانچه نتواند در ۱۸ ماه نخست، دستاورد ملموس اقتصادی و امنیتی ارائه کند، موج جدیدی از نارضایتیهای اجتماعی دور از ذهن نخواهد بود.
با وجود اینکه این کشور یکی از امنترین کشورهای قاره است، افزایش ناامنی در سالهای اخیر، جبهه راست افراطی را به میدان آورده است؛ جریانی که وعده اخراجهای گسترده و برخورد سختگیرانه با جرم و جنایت را میدهد.
طبق اعلام دولت، آمار قتل در شیلی در دهه گذشته ۱۴۰ درصد افزایش یافته و از نرخ ۲.۵ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر به ۶ نفر در سال ۲۰۲۴ رسیده است.
در همین حال، دفتر دادستانی شیلی از ۸۶۸ مورد آدمربایی در سال گذشته (۲۰۲۴) خبر داده است که در مقایسه با سال ۲۰۲۱میلادی، ۷۶ درصد افزایش داشته است.
طبق آمار رسمی، جمعیت مهاجران در هفت سال دو برابر شده و در سال ۲۰۲۴ به ۸.۸ درصد از کل جمعیت این کشور ۲۰ میلیون نفری رسیده است.
کاست وعده اخراجهای گسترده و ایجاد یک «سپر مرزی» برای جلوگیری از ورود مهاجران غیرقانونی را میدهد.
پیامدهای اقتصادی بسته به نتیجه انتخابات
در صورت پیروزی خارا، انتظار میرود دولت آینده سیاستهای مداخلهگرای بیشتری در حوزه حقوق کار و تامین اجتماعی اتخاذ کند. بازارهای مالی احتمالا واکنش محتاطانه نشان خواهند داد، بهخصوص درباره اصلاحات بازنشستگی و نظام مالیاتی.
اما از سوی دیگر، پیروزی کاست به معنای چرخش به سمت سیاستهای بازارمحور، کاهش مالیاتها و جذب سرمایهگذاری خارجی است؛ چیزی که طبقه اقتصادی شیلی از آن استقبال میکند، اما اقشار کمدرآمد آن را عقبگردی به دوران نابرابریهای شدید میدانند.
اقتصاد شیلی، بسته به نتیجه، ممکن است یکی از متفاوتترین مسیرهای ۳۰ سال اخیر را تجربه کند.
شیلی با رکود اقتصادی مواجه است و نرخ بیکاری ۹ درصدی این کشور یکی از بالاترین نرخها در آمریکای لاتین است.
تاثیر منطقهای و پیامدهای ژئوپلیتیک
شیلی در سالهای اخیر نقشی متعادل میان دولتهای چپگرا و راستگرای آمریکای لاتین ایفا کرده است. انتخاب خارا این کشور را به بلوک چپ منطقه (کلمبیا، برزیل، مکزیک) نزدیکتر میکند و احتمالا تنشهای سیاسی با آمریکا افزایش مییابد؛ هرچند رابطه اقتصادی پابرجا میماند.
در مقابل، پیروزی کاست شیلی را به سمت ائتلافهای امنیتی و اقتصادی نزدیک به آمریکا و فاصله بیشتر با محور چپ آمریکای لاتین خواهد کشاند. این جابهجایی میتواند معادلات منطقهای را بهخصوص بعد از تحولات ونزوئلا و تغییرات سیاسی در پرو و بولیوی دوباره ترسیم کند.