اگر بیزینس پلن کامل و دقیق نداشته باشید، هیچ سرمایه‌گذاری حاضر به همکاری با شما نمی‌شود؛ شما هم آن‌قدر زمان ندارید که دست‌تنها ساعت‌ها برای تهیه یک بیزینس پلن حرفه‌ای و دقیق وقت بگذارید. خوشبختانه، ابزارهای هوش مصنوعی یا همان AI آن‌قدر پیشرفته و قدرتمند شده‌اند که می‌توان از آن‌ها یک طرح کسب‌وکار کامل گرفت. به‌همین بهانه، در این راهنما به‌سراغ آموزش نوشتن بیزینس پلن با هوش مصنوعی، مراحل، ابزارها و نکات مهم آن رفته‌ایم.
بیزینس پلن چیست و چه بخش‌هایی دارد؟
بیزینس پلن (Business Plan)، سندی است که مسیر رشد، اهداف، منابع مالی، برنامه‌های بازاریابی و مدل درآمدی کسب‌وکار را مرحله‌به‌مرحله توضیح می‌دهد. این مفهوم از دهه ۱۹۶۰ میلادی در بین شرکت‌های آمریکایی رایج شد؛ بعدها اکثر کسب‌وکارهای جهان از آن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای مدیریتی و جذب سرمایه در دنیا استفاده کردند. در زبان فارسی به بیزینس پلن اصطلاحاً «طرح تجاری» یا «بوم کسب‌وکار» هم گفته می‌شود.
در جدول زیر، بخش‌های اصلی یک بیزینس پلن و جزئیات هرکدام را مشاهده می‌کنید:
|
بخش بیزینس پلن |
جزئیات هر بخش |
|
چکیده اجرایی (Executive Summary) |
خلاصه‌ای از کل برنامه شامل اهداف، بازار هدف و نیاز به سرمایه |
|
توصیف شرکت (Company Description) |
معرفی کلی شرکت، نوع فعالیت، مأموریت و چشم‌انداز آن |
|
تحلیل بازار (Market Analysis) |
بررسی رقبا، مشتریان هدف و روند بازار در حوزه فعالیت کسب‌وکار |
|
محصول یا خدمات (Products & Services) |
توضیح درباره محصولات یا خدمات ارائه‌شده و مزایای رقابتی آن‌ها |
|
استراتژی بازاریابی و فروش (Marketing & Sales Strategy) |
روش‌های تبلیغ، جذب مشتری، تعیین قیمت و افزایش فروش |
|
ساختار سازمانی و تیم (Organization & Management) |
معرفی اعضای اصلی تیم، سوابق آن‌ها و ساختار مدیریتی شرکت |
|
برنامه مالی (Financial Plan) |
پیش‌بینی درآمد، هزینه‌ها، جریان نقدی و نیاز به سرمایه |
|
پیوست‌ها (Appendices) |
مستندات اضافی از جمله رزومه‌ها، نمودارها و داده‌های پشتیبان |
مزایای هوش مصنوعی برای نوشتن بیزینس پلن
مهم‌ترین مزیت استفاده از هوش مصنوعی برای نوشتن بیزینس پلن، صرفه‌جویی در زمان و هزینه است؛ اما این تنها مزیت آن نیست و مزایای دیگری هم وجود دارند که عبارت‌اند از:
- ایده‌پردازی سریع و طراحی استراتژی‌های بازاریابی یا مدل‌های درآمدی
- به‌روزرسانی مداوم اطلاعات با داده‌های جدید بازار و ترندهای روز
- دقت بالا در تحلیل داده‌ها از جمله اطلاعات بازار، رقبا و قیمت‌ها
- کاهش خطاهای انسانی و اشتباهات آماری
- قابلیت شخصی‌سازی طرح کسب‌وکار
تقریباً همه ابزارهای هوش مصنوعی از چنین مزایای مهمی برخوردارند؛ بااین‌حال، همیشه از ابزارهای حرفه‌ای مثل اکانت چت جی پی تی که امتحان‌شان را پس داده‌اند، استفاده کنید.
بهترین ابزارهای هوش مصنوعی برای نوشتن بیزینس پلن
قبل از معرفی ابزارها، بد نیست بدانید، پرامپت (Prompt) همان جمله یا دستور است که به هوش مصنوعی می‌دهیم؛ هوش مصنوعی هم طبق پرامپتی که می‌نویسید، طرح کسب‌وکارتان را آماده می‌کند. هرچه پرامپت شما دقیق و جزئی‌تر باشد، خروجی نهایی هم حرفه‌ای‌تر می‌شود.
بعضی از بهترین ابزارهای هوش مصنوعی برای نوشتن بیزینس پلن را در جدول زیر می‌بینید:
|
نام ابزار |
آدرس سایت |
ویژگی‌ها و توضیحات |
نمره رضایت کاربران (از ۱ تا ۵ ستاره) |
|
هوش مصنوعی ChatGPT |
chatgpt.com |
امکان تولید متن کامل بیزینس پلن با ساختار مشخص، قابلیت بازنویسی و تحلیل بازار. |
|
|
ابزار Notion AI |
notion.so / notion.com |
ساختاردهی خودکار به ایده‌ها، تولید جدول و خلاصه‌سازی داده‌های مالی. |
|
|
پلتفرم Copy.ai |
copy.ai |
تولید محتوای تبلیغاتی، معرفی برند و بخش مارکتینگ بیزینس پلن. |
|
|
ابزار Writesonic |
writesonic.com |
ایجاد محتوای دقیق و رسمی برای بخش‌های مالی و مدیریتی. |
|
|
ابزار Simplified AI |
simplified.com |
ابزار همه‌کاره برای طراحی، نوشتن متن و همکاری تیمی. |
|
|
ابزار تخصصی Ahrefs AI Tools |
ahrefs.com |
تحلیل دقیق رقبا و داده‌های بازار برای تکمیل بخش تحلیل رقابتی بیزینس پلن. |
نکته: اکثر ابزارهای جدول بالا پلن رایگان دارند؛ اما برای استفاده در پروژه‌های مهم، بهتر است از اکانت پرمیوم استفاده کنید. با استفاده از نسخه‌های پرمیوم، خطر درز اطلاعات مهم بیزینس را به حداقل می‌رسد؛ همچنین، با محدودیت‌های نسخه‌های رایگان مواجه نمی‌شوید و خروجی باکیفیت‌تری دریافت می‌کنید.
آموزش و مراحل نوشتن بیزینس پلن با هوش مصنوعی
اگر یاد بگیرید که پرامپت‌ها را چگونه درست بنویسید، در کم‌تر از چند ساعت، طرح مناسب برای جذب سرمایه‌گذار را آماده می‌کنید. در این بخش، مراحل هفت‌گانه آموزش ساخت بیزینس پلن با استفاده از هوش مصنوعی را مرور می‌کنیم:
مرحله ۱؛ انتخاب و خرید اکانت هوش مصنوعی
قبل از شروع، ابتدا ابزار هوش مصنوعی مناسب را انتخاب کنید. ابزارهای حرفه‌ای مثل چت‌بات ChatGPT، Notion AI، Writesonic یا ahrefs از بهترین گزینه‌ها هستند. پیشنهاد ما این است که با خرید اکانت ahrefs یا سایر ابزارهای تخصصی، محدودیت‌های نسخه رایگان را از همین مرحله کنار بگذارید؛ مثل محدودیت تعداد پاسخ، دسترسی نداشتن به داده‌های جدید یا ریسک‌های امنیتی!
مرحله ۲؛ نوشتن پرامپت معرفی کسب‌وکار (پرامپت پایه)
اولین پرامپتی که می‌نویسید، باید تمام اطلاعات اولیه کسب‌وکارتان را در اختیار هوش مصنوعی بگذارد؛ این مرحله پایه و اساس بقیه مراحل است. هرچقدر در این بخش جزئیات بیشتری ارائه دهید، خروجی دقیق‌تری دریافت می‌کنید.
نمونه متن پرامپت پایه:
«من صاحب یک فروشگاه آنلاین لباس با از نوع مُد پایدار (Sustainable fashion) هستم. سرمایه اولیه من ۱ میلیارد تومان است و فعلاً تیمی ۵ نفره داریم؛ ۲ نفر در تولید محتوا، ۲ نفر در فروش و یک نفر در بخش طراحی لباس. هدف ما توسعه فروش در بازار ایران، سازگاری با محیط‌زیست و گسترش برند به کشورهای منطقه در ۲ سال آینده است. طبق این جزئیات، اطلاعات کلی بیزینس را شناسایی کن و خلاصه‌ای از وضعیت فعلی کسب‌وکارم بنویس. در مراحل بعدی از این اطلاعات برای تهیه بیزینس پلن استفاده می‌کنیم.»
مرحله ۳؛ نوشتن بخش خلاصه اجرایی (Executive Summary)
حالا که هوش مصنوعی شناخت کلی از بیزینس شما دارد، از آن بخواهید که چکیده اجرایی را بنویسد. این قسمت خلاصه‌ای از کل طرح محسوب می‌شود و معمولاً اولین بخشی است که سرمایه‌گذاران می‌خوانند.
نمونه پرامپت ۲: «با توجه به اطلاعات کسب‌وکار من که بررسی کردی، یک چکیده اجرایی (Executive Summary) بنویس؛ در آن به اهداف اصلی، ارزش پیشنهادی برند، بازار هدف، و نیاز به سرمایه‌گذاری اشاره کن. در ضمن، لحن متن باید رسمی و مناسب ارائه به سرمایه‌گذار باشد.»
مرحله ۴؛ ماموریت، چشم‌انداز و اهداف شرکت (Company Description)
در این مرحله از هوش مصنوعی بخواهید، مأموریت، چشم‌انداز و اهداف بیزینس یا کسب‌وکارتان را بنویسد. این بخش باید بر مبنای همان اطلاعات اولیه شکل بگیرد.
نمونه پرامپت ۳: «با توجه به اطلاعات کسب‌وکار من و خلاصه اجرایی که نوشتی، مأموریت (Mission)، چشم‌انداز (Vision) و سه هدف اصلی (Objectives) را بنویس. اهداف، باید قابل‌اندازه‌گیری و زمان‌بندی‌شده باشند.»
مرحله ۵؛ تحلیل بازار و رقبا (Market Analysis)
در این بخش، از هوش مصنوعی می‌خواهیم داده‌های بازار را تحلیل کند. چون پرامپت پایه را قبلاً داده‌ایم، فقط کافی است از او بخواهیم جزئیات رقابتی و آماری را بررسی کند.
نمونه پرامپت ۴: «با توجه به اطلاعات کسب‌وکار من، تحلیل بازار و رقبا برای صنعت پوشاک آنلاین در ایران بنویس. تحلیل شامل اندازه بازار، رقبای اصلی، رفتار مشتریان، ترندهای خرید آنلاین و فرصت‌های رشد در سه سال آینده باشد. خروجی را در قالب پاراگراف و جدول خلاصه ارائه بده.»
مرحله ۶؛ معرفی محصولات و خدمات (Products & Services)
در این مرحله از AI می‌خواهیم، توضیحی بنویسد که سرمایه‌گذار، متوجه ارزش محصولات یا خدمات ما شود. از همان اطلاعات اولیه استفاده می‌کنیم تا متن منسجمی را تحویل بگیریم.
نمونه پرامپت ۵: «با توجه به اطلاعات کسب‌وکار من و تحلیل بازار، بخش «محصولات و خدمات» را بنویس. توضیح بده که چه نوع لباس‌هایی تولید و عرضه می‌شوند، چه ویژگی منحصربه‌فردی دارند و چرا نسبت به رقبا برتری دارند.»
مرحله ۷؛ برنامه بازاریابی و مالی (Marketing & Financial Plan)
حالا وقت آن است که به‌سراغ اعداد و برنامه‌های مالی برویم. در این بخش، به داده‌های واقعی و فرض‌های منطقی نیاز داریم.
نمونه پرامپت ۶: «با توجه به اطلاعات قبلی، لطفاً برنامه بازاریابی و مالی فروشگاه آنلاین مد پایدار را بنویس. شامل استراتژی تبلیغات در اینستاگرام و گوگل، بودجه ماهانه ۵۰ میلیون تومان و پیش‌بینی فروش سه‌ساله باشد. لطفاً درآمد، هزینه و سود خالص را در قالب جدول نشان بده.»
نکات مهم نوشتن بوم کسب و کار با هوش مصنوعی
نکات مهم برای نوشتن طرح کسب و کار با هوش مصنوعی:
- به هوش مصنوعی بگویید، خروجی را به چه زبانی و با چه لحنی می‌خواهید؛ مثلاً رسمی، دوستانه یا تحلیلی.
- پرامپت طولانی باعث می‌شود، مدل هوش مصنوعی تمرکزش را در پردازش اطلاعات از دست بدهد. خواسته‌هایتان را در چند پارت کوتاه و مرتبط بنویسید.
- بوم کسب‌وکار باید عملی و اجرایی باشد؛ پس از تولید محتوا، حتماً آن را با داده‌های واقعی، تحلیل بازار و نظر مشاوران کسب‌وکار بازبینی کنید.
همچنین، از نوشتن عبارات بیهوده و تعارف کردن با هوش مصنوعی مثل «لطفاً این بخش را بازنویسی کن» خودداری کنید.
کدام هوش مصنوعی را برای نوشتن طرح تجاری با Ai انتخاب کنیم؟
در این مطلب خواندید که AI در تدوین بوم کسب‌وکار، از خلاصه اجرایی تا تحلیل رقبا و ارزش پیشنهادی، همراهمان است؛ همچنین، حالا می‌دانید که هنر پرامپت‌نویسی، لحن و ارائه اطلاعات واقعی چه نقش مهمی در کیفیت خروجی هوش مصنوعی دارند. اگر بخواهیم بهترین ابزار را برای نوشتن طرح تجاری با Ai انتخاب کنیم، مدل‌های پیشرفته مثل ChatGPT و Claud، بهترین گزینه‌ها هستند. در مجموع، مهم این است که از هوش مصنوعی به‌عنوان دستیار فکری و تحلیلی استفاده کنید؛ نه یک نویسنده خودکار و بی‌احساس که درکی از کسب‌وکارتان ندارد.