به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، حوزه تصویربرداری پزشکی در همدان یکی از بخش‌های پرمراجعه و اثرگذار نظام سلامت است؛ حوزه‌ای که به‌واسطه حضور متخصصان متعدد، نقش مهمی در تشخیص دقیق و درمان به‌موقع بیماران دارد. برای ترسیم تصویری روشن از وضعیت فعلی این خدمات و روندهای حاکم بر مراکز دولتی و خصوصی، با دکتر خسرو طاهری، رئیس انجمن رادیولوژی و سونوگرافی استان همدان گفت‌وگو کردیم. وی در این مصاحبه به تشریح شرایط، ظرفیت‌ها و ضرورت‌های امروز رادیولوژی می‌پردازد و توضیح می‌دهد چه مسائلی می‌تواند مسیر ارائه خدمات را تحت‌تأثیر قرار دهد.
تسنیم: ارزیابی شما از وضعیت فعلی خدمات تصویربرداری در استان همدان چیست؟
طاهری: به طور کلی وضعیت خدمات رادیولوژی و تصویربرداری در استان همدان نسبتاً مطلوب است. حدود 60 متخصص رادیولوژی و تصویربرداری در بخش‌های دولتی و خصوصی، چه در مرکز استان و چه در شهرستان‌ها، مشغول ارائه خدمت هستند. تلاش مجموعه این است که مردم استان بتوانند خدمات با کیفیت مناسب و قابل قبول دریافت کنند.
تسنیم: مهم‌ترین چالش این حوزه در استان چیست؟
طاهری: بزرگ‌ترین چالش ما به‌روزرسانی تجهیزات تصویربرداری است. رادیولوژی رشته‌ای کاملاً وابسته به تکنولوژی است و اگر دستگاه‌ها به‌روز نباشند، کیفیت تشخیص و درمان کاهش می‌یابد. به دلیل شرایط اقتصادی و قیمت‌های بسیار بالای تجهیزات، مراکز با مشکلات جدی برای خرید یا نوسازی دستگاه‌ها مواجه هستند. در بیمارستان‌های دولتی معمولاً خرید دستگاه‌ها از طریق هیئت امنای ارزی انجام می‌شود که آن هم محدودیت‌های خودش را دارد.
تسنیم: وضعیت تجهیزات به‌خصوص در بخش دولتی چگونه است؟
طاهری: در خصوص سی‌تی‌اسکن و ام‌آر‌آی در بخش دولتی و خصوصی وضعیت قابل قبول است. اما در مورد سونوگرافی نیاز جدی به به‌روزرسانی دستگاه‌ها داریم؛ به‌ویژه در بیمارستان‌های آموزشی همدان که رزیدنت‌های رادیولوژی حضور دارند. در بخش خصوصی نیز همکاران متخصص تمام تلاش‌شان را می‌کنند که دستگاه‌های به‌روز تهیه کنند، اما قیمت‌های بسیار بالا کار را سخت کرده است.
تسنیم: دسترسی شهرستان‌های استان به خدمات تصویربرداری چگونه است؟
طاهری: در شهرستان‌های بزرگ استان مثل ملایر، نهاوند و اسدآباد دستگاه ام‌آر‌آی، سی‌تی‌اسکن و سونوگرافی در بخش دولتی فعال است. در بخش خصوصی نیز خدمات ام‌آر‌آی و سایر مدالیته‌ها ارائه می‌شود. البته برخی خدمات تخصصی‌تر فقط در همدان انجام می‌شود؛ مثل برخی ام‌آر‌آی‌های خاص که نیازمند تجهیزات ویژه هستند. این مسئله در تمام دنیا طبیعی است.
تسنیم: آیا استان همدان همچنان کمبود متخصص سونوگرافی دارد؟
طاهری: خوشبختانه کمبود شدید سال‌های گذشته برطرف شده است. در حال حاضر تقریباً در همه بیمارستان‌های دارای بخش تصویربرداری، متخصص مستقر وجود دارد. تنها در موارد استثنایی مانند مرخصی متخصص، بیماران از طریق بیمارستان‌های پشتیبان پوشش داده می‌شوند.
تسنیم: یکی از مهم‌ترین موضوعات، انجام سونوگرافی توسط افراد غیرمتخصص است. این مسئله در استان چه وضعیتی دارد؟
طاهری: متأسفانه این بزرگ‌ترین چالش ماست. سونوگرافی توسط افراد غیررادیولوژیست منجر به خطاهای تشخیصی جدی، تحمیل هزینه اضافی به بیماران، تکرار غیرضروری سونوگرافی و آسیب به اقتصاد سلامت می‌شود. قانون نیز در این مورد کاملاً شفاف است؛ افرادی که رادیولوژیست نیستند حق دریافت وجه برای سونوگرافی ندارند، اما این موضوع رعایت نمی‌شود و نیازمند نظارت جدی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی است.
تسنیم: انجمن برای آگاه‌سازی بیماران و پزشکان چه برنامه‌ای دارد؟
طاهری: در هیئت مدیره جدید انجمن، سه کمیته فعال تشکیل داده‌ایم که یکی از آن‌ها کمیته آموزشی است. قرار است محتواهای آموزشی برای بیماران و پزشکان تهیه و در گروه‌های نظام پزشکی منتشر شود تا درخواست‌های غیرضروری یا اشتباه در تصویربرداری کاهش یابد.
تسنیم: اختلاف‌نظر بین پزشکان درباره نوع درخواست تصویربرداری چقدر رایج است؟
طاهری: گاهی پزشک برای یک مشکل ساده، مثلاً بررسی کبد، سونوگرافی کامل شکم و لگن درخواست می‌کند که ضرورتی ندارد. در مدالیته‌های پیشرفته مثل سی‌تی‌اسکن و ام‌آر‌آی نیز پروتکل‌های مشخصی وجود دارد که ممکن است برخی همکاران ارجاع‌دهنده از آن‌ها اطلاع نداشته باشند. برنامه ما این است که این موارد را نیز در جلسات آموزشی مطرح کنیم.
تسنیم: پاسخ‌دهی به گزارش‌های تصویربرداری در مراکز استان طبق استاندارد انجام می‌شود؟
طاهری: به طور استاندارد، گزارش‌های سی‌تی‌اسکن و ام‌آر‌آی باید حداکثر ظرف 72 ساعت تحویل بیمار شود. در موارد اورژانسی، همکاران ما در همان روز جواب می‌دهند. اگر مرکزی مشکل تأخیر داشته باشد، باید اطلاع‌رسانی شود تا پیگیری کنیم.
تسنیم: خدمات تصویربرداری شبانه‌روزی در همدان چگونه است؟
طاهری: سی‌تی‌اسکن: تقریباً در تمام بیمارستان‌ها 24 ساعته فعال است. رادیولوژی (گرافی) نیز به صورت شبانه‌روزی فعال است و سونوگرافی اورژانسی با پوشش متخصصان انجام می‌شود. ام‌آر‌آی هم به دلیل حساسیت این مدالیته، فقط موارد اورژانسی واقعی خارج از ساعت انجام می‌شود و پزشک درخواست‌کننده باید با رادیولوژیست آنکال هماهنگ کند.
تسنیم: وضعیت غربالگری سرطان پستان در استان چگونه است؟
طاهری: سرطان پستان شایع‌ترین سرطان زنان است، اما در مراحل اولیه کاملاً قابل درمان است. در همدان مراکز متعدد دولتی و خصوصی ماموگرافی انجام می‌دهند و وضعیت نسبتاً خوب است، هرچند با وضعیت ایده‌آل فاصله داریم. مدیریت صحیح مراجعات می‌تواند کیفیت خدمات را بالاتر ببرد.
تسنیم: نظارت بر کیفیت تصاویر در مراکز تصویربرداری چگونه انجام می‌شود؟
طاهری: هر مرکز دارای مسئول فنی است که وظیفه نظارت بر کیفیت تصاویر و رعایت استانداردهای فنی را دارد. انجمن رادیولوژی نیز در قالب جلسات آموزشی منظم این روند را تقویت می‌کند و سعی داریم دانش علمی و مهارتی همکاران را به‌روز نگه داریم.
تسنیم: برخی مراکز بدون مجوز تخصصی اقدام به ارائه خدمات تصویربرداری می‌کنند. موضع انجمن چیست؟
طاهری: این مراکز باید ساماندهی فوری شوند. دانشگاه علوم پزشکی و نظام پزشکی وظیفه قانونی دارند که با این مراکز برخورد کنند. انجمن نیز هشدارها و نظرات کارشناسی خود را ارائه می‌دهد. متأسفانه مانند دیگر حوزه‌ها، در تصویربرداری نیز شاهد تبلیغات غیرواقعی، اغراق‌آمیز و گمراه‌کننده هستیم. اگر فردی قصد فعالیت در فضای مجازی دارد، باید صداقت را رعایت کند و اطلاعات علمی صحیح ارائه دهد. این موضوع در جلسات داخلی انجمن به همکاران تذکر داده می‌شود.
تسنیم: تعرفه‌ها و پرداخت بیمه‌ها چه مشکلاتی برای مراکز تصویربرداری ایجاد کرده است؟
طاهری: تعرفه‌ها فقط یک بار در سال افزایش می‌یابد، در حالی که هزینه‌ها هر روز بالا می‌رود؛ از جمله: هزینه نگهداری و سرویس دستگاه‌ها، هزینه خرید فیلم رادیولوژی وهزینه انرژی و پرسنل هزینه به‌روزرسانی تجهیزات. ما همواره خواهان تعرفه واقعی هستیم اما نه از جیب بیمار.باید بیمه‌ها این تفاوت را پوشش دهند، در حالی که برخی بیمه‌های پایه از دی‌ماه 1403 تا امروز هیچ پرداختی به مراکز نداشته‌اند. در نتیجه اکنون بسیاری از مراکز تصویربرداری از نظر مالی در وضعیت خوبی نیستند.
تسنیم: وضعیت خدمات مداخله‌ای رادیولوژی در همدان چگونه است؟
طاهری: در همدان بسیاری از اقدامات رادیولوژی مداخله‌ای غیرعروقی انجام می‌شود.یکی از همکاران فلوشیپ این حوزه، دکتر شهبازی، بخش قابل توجهی از اقدامات نمونه‌برداری و مداخله‌ای را انجام می‌دهند.
تسنیم: روند مهاجرت رادیولوژیست‌ها از استان نگران‌کننده است؟
طاهری: بله، تعدادی از همکاران همدانی یا به استان بازنگشتند یا مهاجرت کردند. دلایل این موضوع می‌تواند اقتصادی یا شخصی باشد. با این حال، در حال حاضر رادیولوژیست‌های توانمند و باسواد در همدان فعال هستند و امیدواریم با بهبود شرایط، متخصصان همدانی خارج از استان به شهر خود بازگردند.
تسنیم: حجم کاری پزشکان رادیولوژیست چقدر با استاندارد جهانی فاصله دارد؟
طاهری: متأسفانه حجم کار رادیولوژیست‌ها در ایران بسیار بالاتر از استانداردهای جهانی است. این حجم کاری تأثیر مستقیم بر دقت گزارش‌دهی دارد، اما همکاران ما تلاش می‌کنند با ساعات کاری بیشتر و دقت بالاتر، کیفیت خدمات را حفظ کنند.
گفت‌وگو از: فائزه محمدی
انتهای پیام/