به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سیدعباس صالحی در این مراسم با اشاره به همزمانی روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار و بزرگداشت علامه طباطبایی (ره) گفت: با تلاش سفیر ایران در یونسکو و کمیسیون ملی یونسکو، در سال ۲۰۲۶ میلادی بزرگداشت علامه طباطبایی در برنامه‌های یونسکو قرار گرفت.
وی با بیان اینکه علامه طلایه‌دار گفت‌وگوهای میان‌فرهنگی بود، افزود: علامه طباطبایی علاوه بر اینکه مفسر، فقیه، حکیم و عارف بود، به گفت و گو باور داشت؛ با نگارش کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم پلی میان فلسفه شرق و غرب ایجاد کرد، پلی که توان گفت‌وگو را افزایش داد.
صالحی تصریح کرد: با نشست‌هایی که با هانری کربن داشت گفت‌وگوهای فلسفی و عرفانی، الهیاتی، شیعه‌شناسی و اسلام‌شناسی را گسترش داد؛ بیش از هر زمان به گفت‌وگو نیاز داریم و اگر بتوانیم مسیر گفت‌وگو را باز و گسترده‌تر کنیم، آینده انسان و بشریت را درخشان‌تر خواهیم یافت. علامه طباطبایی یکی از پیشتازان این شیوه و روش بود، یادش گرامی.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: جناب آقای رئیس‌جمهور! شما وارث ناترازی‌های بسیاری هستید و هر روز بر سلسله این ناترازی‌ها، ناترازی‌های تازه‌ای افزوده می‌شود و من به عنوان عضو کوچک دولت بار این وضعیت را بر دوش شما احساس می‌کنم؛ ناترازی انرژی، ناترازی در حوزه صندوق‌های بیمه و بازنشستگی، ناترازی بانکی و… از جمله این ناترازی‌ها هستند.
وی با اشاره به ناترازی در حوزه مطالعه افزود: ناترازی در حوزه مطالعه و کتاب ممکن است ملموس نباشد اما مانند ناترازی‌های حوزه محیط زیست، آثار عمیق، پایدار و گسترده دارد.
صالحی تصریح کرد: در حوزه تولید کتاب کارنامه بدی نداریم، در سال گذشته حدود ۱۱۹ هزار عنوان کتاب چاپ شد؛ عمدتاً تألیفی و اغلب چاپ اول.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در شش‌ماهه اول امسال با وجود جنگ و اتفاقات مختلف تقریباً به اندازه سال گذشته کتاب چاپ شد؛ ۵ درصد افزایش در تألیفی‌ها و ۸ درصد افزایش در چاپ‌اولی‌ها را شاهد بودیم اما ناترازی در اینجاست که ما به‌تدریج کمتر می‌خوانیم و این یک هشدار و خطر است.
وی با اشاره به برخی آمار افزود: در پیمایش «ارزش‌ها و نگرش‌ها» در سال ۱۳۸۲، در پاسخ به این سوال که «آیا کتاب غیردرسی مطالعه می‌کنید؟» ۶۳/۵ درصد از پرسش شوندگان پاسخ داده بودند بله. در موج سوم پیمایش در سال ۱۳۹۴، این رقم به ۴۱/۴ درصد کاهش یافت و در پیمایش «مصرف فرهنگی ایرانیان» در سال ۱۳۹۸، این رقم به ۳۲/۸ درصد رسید؛ یعنی در حدود ۲۰ سال، میزان کسانی که گفته‌اند کتاب غیردرسی می‌خوانند تا این حد کاهش یافته است.
صالحی تصریح کرد: این زنگ هشدار شبیه همان دغدغه‌ای است که شما درباره منابع آب و هوا دارید؛ کتاب نخواندن نیز خطری عمیق و بنیادین برای جامعه است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه به برشمردن برخی از عوامل این امر پرداخت و گفت: فضای مجازی، شبکه‌های اجتماعی، شرایط اقتصادی و… در این مسیر تاثیرگذار و خطر واقعی است و نظام حکمرانی نمی‌تواند نسبت به آن بی‌تفاوت باشد.
وی افزود: این ناترازی ممکن است مانند نبود آب، فوراً دیده نشود اما شریان‌های وجودی ما کمتر و کمتر تغذیه می‌شوند و در بلندمدت جان‌ها و ذهن‌هایی افسرده و خسته خواهند ساخت.
صالحی تصریح کرد: در این فرصت مختصر، دو پیشنهاد مشخص دارم که با نگاه مردمی شما قابل تحقق است؛ نگاهی که مردم را حل‌کننده مسئله می‌داند و حکمرانی را تسهیل‌گر.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: نخست، مربوط به حوزه مدرسه می‌شود، بارها فرموده‌اید وقتی از مدرسه صحبت می‌کنیم منظور سنگ و آجر نیست؛ قدم اول ساخت‌وساز است اما مهم‌تر از آن کیفیت آموزش است و شما به‌درستی بر کیفیت تأکید دارید و کیفیت یعنی مدرسه‌ای که تفکر بنیاد باشد و مهارت‌محور.
صالحی با بیان اینکه مدرسه تفکر بنیاد و مهارت‌محور کتاب می‌خواهد، تصریح کرد: جناب آقای رئیس‌جمهور! چنین مدرسه‌ای به کتاب، معلم کتابخوان و جریان کتاب در فضای مدرسه نیاز دارد؛ به این نیاز دارد که کتاب فقط کتاب درسیِ تحمیلی و حفظی نباشد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: اینجاست که پیوند میان نهاد کتابخانه‌ها، معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نگاه مدرسه محوری شما برقرار می‌شود.
وی با طرح این پرسش که چگونه می‌توانیم با ایده شما همراه شویم و از ظرفیت کتاب برای ارتقای کیفیت مدارس کمک بگیریم؟ افزود: شبکه‌های اجتماعی با همه فوایدش پیامدهای منفی هم داشته است؛ ابتدا به واسطه تلویزیون از فرهنگ نوشتاری به فرهنگ تصویری رسیدیم و اکنون به فرهنگ لقمه‌ای و پراکنده تغییر وضعیت داده‌ایم که از هر شبکه لقمه‌ای برمی‌گیریم؛ آنچه می‌تواند تمدن بسازد کتاب است چون در کتاب تفکری پیوسته و مرتبط وجود دارد.
صالحی با تاکید بر اینکه ذهن نسل جدید اگر با کتاب ارتباط نداشته باشد گسسته خواهد شد، تصریح‌کرد: مدرسه تفکر بنیاد و مهارت‌محور، به کتاب و کتابخوانی نیاز دارد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: مساله دوم ظرفیت نهاد کتابخانه‌هاست؛ همان‌گونه که سرکار خانم نظربلند اشاره کردند، کتابخانه‌ها از منظر فرهنگی، اجتماعی و خلق ارزش اقتصادی ظرفیتی مهم در خدمت دولت و جنابعالی هستند.
وی افزود: کتابخانه سه ضلع دارد: سخت‌افزار و فضا (که باید با کارکردهای جدید به‌روز شود و به باشگاه فرهنگی و اجتماعی بر محور کتاب تبدیل شود)، ، کتاب و کتابدار؛ اهتمام شما به مدرسه قابل تقدیر است اما کتابخانه ضلع موازی مدرسه است.
صالحی تصریح کرد: اگر مدرسه و کتابخانه هم‌گام حرکت کنند این آزادراه به مقصد خواهد رسید.
گفتنی است، رویداد ملی «هم‌خوان؛ نشان کتابخانه عمومی ایران»، آبان‌ماه ۱۴۰۴ در ۱۲ بخش «نشان آموزش کاربران در کتابخانه عمومی»، «نشان خدمات کتابخانه عمومی برای گروه‌های خاص»، «نشان خدمات کتابخانه عمومی برای کودکان»، «نشان خدمات کتابخانه عمومی برای نوجوانان»، «نشان خدمات کتابخانه عمومی برای سالمندان»، «نشان خدمات برون کتابخانه‌ای»، «نشان خانواده کتابخوان»، «نشان ترویج خواندن (گروه مردمی و جهادی)»، «نشان ترویج خواندن (منتخب فردی)»، «نشان ترویج کتابخانه عمومی (خبرنگاران)»، «نشان حامیان کتابخانه عمومی»، «نشان کتابخانه عمومی دوستدارخانواده» و همچنین بخش ویژه «نشان کتابخانه عمومی ارزش‌آفرین» برگزار شد.
∎
وی با بیان اینکه علامه طلایه‌دار گفت‌وگوهای میان‌فرهنگی بود، افزود: علامه طباطبایی علاوه بر اینکه مفسر، فقیه، حکیم و عارف بود، به گفت و گو باور داشت؛ با نگارش کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم پلی میان فلسفه شرق و غرب ایجاد کرد، پلی که توان گفت‌وگو را افزایش داد.
صالحی تصریح کرد: با نشست‌هایی که با هانری کربن داشت گفت‌وگوهای فلسفی و عرفانی، الهیاتی، شیعه‌شناسی و اسلام‌شناسی را گسترش داد؛ بیش از هر زمان به گفت‌وگو نیاز داریم و اگر بتوانیم مسیر گفت‌وگو را باز و گسترده‌تر کنیم، آینده انسان و بشریت را درخشان‌تر خواهیم یافت. علامه طباطبایی یکی از پیشتازان این شیوه و روش بود، یادش گرامی.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: جناب آقای رئیس‌جمهور! شما وارث ناترازی‌های بسیاری هستید و هر روز بر سلسله این ناترازی‌ها، ناترازی‌های تازه‌ای افزوده می‌شود و من به عنوان عضو کوچک دولت بار این وضعیت را بر دوش شما احساس می‌کنم؛ ناترازی انرژی، ناترازی در حوزه صندوق‌های بیمه و بازنشستگی، ناترازی بانکی و… از جمله این ناترازی‌ها هستند.
وی با اشاره به ناترازی در حوزه مطالعه افزود: ناترازی در حوزه مطالعه و کتاب ممکن است ملموس نباشد اما مانند ناترازی‌های حوزه محیط زیست، آثار عمیق، پایدار و گسترده دارد.
صالحی تصریح کرد: در حوزه تولید کتاب کارنامه بدی نداریم، در سال گذشته حدود ۱۱۹ هزار عنوان کتاب چاپ شد؛ عمدتاً تألیفی و اغلب چاپ اول.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در شش‌ماهه اول امسال با وجود جنگ و اتفاقات مختلف تقریباً به اندازه سال گذشته کتاب چاپ شد؛ ۵ درصد افزایش در تألیفی‌ها و ۸ درصد افزایش در چاپ‌اولی‌ها را شاهد بودیم اما ناترازی در اینجاست که ما به‌تدریج کمتر می‌خوانیم و این یک هشدار و خطر است.
وی با اشاره به برخی آمار افزود: در پیمایش «ارزش‌ها و نگرش‌ها» در سال ۱۳۸۲، در پاسخ به این سوال که «آیا کتاب غیردرسی مطالعه می‌کنید؟» ۶۳/۵ درصد از پرسش شوندگان پاسخ داده بودند بله. در موج سوم پیمایش در سال ۱۳۹۴، این رقم به ۴۱/۴ درصد کاهش یافت و در پیمایش «مصرف فرهنگی ایرانیان» در سال ۱۳۹۸، این رقم به ۳۲/۸ درصد رسید؛ یعنی در حدود ۲۰ سال، میزان کسانی که گفته‌اند کتاب غیردرسی می‌خوانند تا این حد کاهش یافته است.
صالحی تصریح کرد: این زنگ هشدار شبیه همان دغدغه‌ای است که شما درباره منابع آب و هوا دارید؛ کتاب نخواندن نیز خطری عمیق و بنیادین برای جامعه است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه به برشمردن برخی از عوامل این امر پرداخت و گفت: فضای مجازی، شبکه‌های اجتماعی، شرایط اقتصادی و… در این مسیر تاثیرگذار و خطر واقعی است و نظام حکمرانی نمی‌تواند نسبت به آن بی‌تفاوت باشد.
وی افزود: این ناترازی ممکن است مانند نبود آب، فوراً دیده نشود اما شریان‌های وجودی ما کمتر و کمتر تغذیه می‌شوند و در بلندمدت جان‌ها و ذهن‌هایی افسرده و خسته خواهند ساخت.
صالحی تصریح کرد: در این فرصت مختصر، دو پیشنهاد مشخص دارم که با نگاه مردمی شما قابل تحقق است؛ نگاهی که مردم را حل‌کننده مسئله می‌داند و حکمرانی را تسهیل‌گر.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: نخست، مربوط به حوزه مدرسه می‌شود، بارها فرموده‌اید وقتی از مدرسه صحبت می‌کنیم منظور سنگ و آجر نیست؛ قدم اول ساخت‌وساز است اما مهم‌تر از آن کیفیت آموزش است و شما به‌درستی بر کیفیت تأکید دارید و کیفیت یعنی مدرسه‌ای که تفکر بنیاد باشد و مهارت‌محور.
صالحی با بیان اینکه مدرسه تفکر بنیاد و مهارت‌محور کتاب می‌خواهد، تصریح کرد: جناب آقای رئیس‌جمهور! چنین مدرسه‌ای به کتاب، معلم کتابخوان و جریان کتاب در فضای مدرسه نیاز دارد؛ به این نیاز دارد که کتاب فقط کتاب درسیِ تحمیلی و حفظی نباشد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: اینجاست که پیوند میان نهاد کتابخانه‌ها، معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نگاه مدرسه محوری شما برقرار می‌شود.
وی با طرح این پرسش که چگونه می‌توانیم با ایده شما همراه شویم و از ظرفیت کتاب برای ارتقای کیفیت مدارس کمک بگیریم؟ افزود: شبکه‌های اجتماعی با همه فوایدش پیامدهای منفی هم داشته است؛ ابتدا به واسطه تلویزیون از فرهنگ نوشتاری به فرهنگ تصویری رسیدیم و اکنون به فرهنگ لقمه‌ای و پراکنده تغییر وضعیت داده‌ایم که از هر شبکه لقمه‌ای برمی‌گیریم؛ آنچه می‌تواند تمدن بسازد کتاب است چون در کتاب تفکری پیوسته و مرتبط وجود دارد.
صالحی با تاکید بر اینکه ذهن نسل جدید اگر با کتاب ارتباط نداشته باشد گسسته خواهد شد، تصریح‌کرد: مدرسه تفکر بنیاد و مهارت‌محور، به کتاب و کتابخوانی نیاز دارد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: مساله دوم ظرفیت نهاد کتابخانه‌هاست؛ همان‌گونه که سرکار خانم نظربلند اشاره کردند، کتابخانه‌ها از منظر فرهنگی، اجتماعی و خلق ارزش اقتصادی ظرفیتی مهم در خدمت دولت و جنابعالی هستند.
وی افزود: کتابخانه سه ضلع دارد: سخت‌افزار و فضا (که باید با کارکردهای جدید به‌روز شود و به باشگاه فرهنگی و اجتماعی بر محور کتاب تبدیل شود)، ، کتاب و کتابدار؛ اهتمام شما به مدرسه قابل تقدیر است اما کتابخانه ضلع موازی مدرسه است.
صالحی تصریح کرد: اگر مدرسه و کتابخانه هم‌گام حرکت کنند این آزادراه به مقصد خواهد رسید.
گفتنی است، رویداد ملی «هم‌خوان؛ نشان کتابخانه عمومی ایران»، آبان‌ماه ۱۴۰۴ در ۱۲ بخش «نشان آموزش کاربران در کتابخانه عمومی»، «نشان خدمات کتابخانه عمومی برای گروه‌های خاص»، «نشان خدمات کتابخانه عمومی برای کودکان»، «نشان خدمات کتابخانه عمومی برای نوجوانان»، «نشان خدمات کتابخانه عمومی برای سالمندان»، «نشان خدمات برون کتابخانه‌ای»، «نشان خانواده کتابخوان»، «نشان ترویج خواندن (گروه مردمی و جهادی)»، «نشان ترویج خواندن (منتخب فردی)»، «نشان ترویج کتابخانه عمومی (خبرنگاران)»، «نشان حامیان کتابخانه عمومی»، «نشان کتابخانه عمومی دوستدارخانواده» و همچنین بخش ویژه «نشان کتابخانه عمومی ارزش‌آفرین» برگزار شد.