به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، به‌مناسبت سی‌وسومین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، (شنبه ۲۴ آبان ۱۴۰۴) آیین گرامیداشت روز «کتاب، کتابخوانی و کتابدار» و معرفی برگزیدگان نخستین دوره «هم‌خوان؛ نشان کتابخانه عمومی ایران»، در تالار وحدت با حضور مسعود پزشکیان، رئیس جمهور، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و آزاده نظربلند، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور برگزار شد.

سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم گفت: علامه طباطبایی مفسر، حکیم و عارفی بود که به گفت‌وگو باور داشت و پلی بین مغرب و مشرق باز کرده بود. او هم گفت‌وگو با مغرب‌زمین، و هم شیعه‌شناسی را باب کرد. ما نیز به گفت‌وگو نیازمندیم و اگر این پل را باز کنیم آینده درخشان است.

وی بیان کرد: آقای رئیس جمهور، شما وارث ناترازی‌های بسیار زیادی هستید، ناترازی در حوزه انرژی، صندوق بیمه، بازنشستگی و ناترازی در حوزه جمعیتی؛ اما اجازه دهید من هم یک ناترازی به روی دوش شما بگذارم، و آن ناترازی در حوزه مطالعه و کتاب است. حوزه مطالعه و کتاب شبیه به حوزه محیط زیست، با آثاری عمیق و پایدار است.

صالحی افزود: در۶‌ماه اول سال در حوزه تولید کتاب، ۱۱۹ هزار عنوان کتاب چاپ شده است که ۵ درصد از این کتاب‌ها تالیفی بوده‌اند.

مدیریت هدفمند ظرفیت‌ها، زمینه‌ساز خلق ارزش گسترده می‌شود

نظربلند، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در این آیین، در تبیین موضوع «خلق ارزش» و «تولید منافعِ ملموس و ناملموسِ» کتابخانه‌های عمومی، بیان کرد: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، دارای ظرفیت‌ها و فرصت‌های ارزشمندی است که بنیان نهاد و بنیان خلق ارزش فرهنگی و اقتصادی محسوب می‌شوند؛ برخورداری از ۴ هزار و ۲۲۹ نقطه خدمت کتابخانه‌ای در سراسر کشور، دارا بودن حدود ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار عضو فعال، در شبکه کتابخانه‌های عمومی و بهره‌مندی از بیش از ۷ هزار و ۵۰۰ نیروی انسانی در سراسر کشور، بخشی از این ظرفیت‌ها و فرصت‌هاست.

وی افزود: این ظرفیت‌ها، اگر به‌صورت هدفمند و هوشمند مدیریت شوند، زمینه‌ساز خلق ارزش گسترده و اثرگذارِ ملموس و ناملموس خواهند بود. به همین منظور، برای شناسایی ادبیات موضوع و دستیابی به بهترین روش‌ها، ابتدا الگوهای خلق ارزش در ۱۲ کشور بررسی شد و در گام نخست، پنج الگو با توجه به شاخص‌های بومی کشور انتخاب شدند. در نهایت با توجه به ماهیت نهاد، که یک نهاد عمومی غیردولتی است و توجه ویژه به بازگشت سرمایه در فعالیت‌های فرهنگی، از میان الگوهای اقتصادی، الگوی بازگشت سرمایه (Return on Investment) که از سوی فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و مؤسسات کتابداری، ایفلا، نیز معرفی شده است، به‌عنوان الگوی نهایی انتخاب شد.

تاثیر اقتصادی نهاد در طول یک‌سال

نظربلند در تشریح این الگو، گفت: خلق ارزش کتابخانه‌ها براساس شاخص‌های عضویت، امانت و رویدادهای ترویجی و آموزشی کتابخانه‌ای سنجیده می‌شود. با محاسبه این شاخص‌ها در وضعیت کنونی، نهاد با ۵ هزار کتابدار و ۳ هزار و ۶۰۰ کتابخانه، توانسته است در طول یک‌سال، ۴٫۳ همت تأثیر اقتصادی ایجاد کند. سهم شاخص عضویت در این تأثیر اقتصادی ۶۲ درصد، سهم شاخص امانت ۳۰ درصد و سهم شاخص رویدادهای ترویجی و آموزشی ۸ درصد بوده است. به بیان روشن، افزون بر اثرات اجتماعی و فرهنگیِ حاصل از فعالیت کتابخانه‌ها که خود به‌تنهایی قابل‌توجه و غیرقابل چشم‌پوشی است، نهاد در طول یک‌سال، با صرف ۲٫۲ همت هزینه، ۴٫۳ همت تأثیر اقتصادی برای کشور ایجاد کرده است.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور اظهار کرد: در این چارچوب، سرانه سرمایه‌گذاری کشور در کتابخانه‌های عمومی برای هر ایرانی حدود ۲۵ هزار تومان است؛ رقمی تقریباً معادل یک‌دهم قیمت یک کتاب. در مقابل با وجود محدودیت‌ها و چالش‌های گوناگون، کتابداران پُرتلاش، با انگیزه و دغدغه‌مند توانسته‌اند، سالانه حدود ۵۰ هزار تومان تأثیر اقتصادی برای هر ایرانی ایجاد کنند. به این ترتیب، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور موفق شده است، بازدهی سرمایه‌گذاری دوبرابری را رقم بزند. این در حالی است که با افزایش سرمایه‌گذاری، میزان خلق ارزش به‌صورت نمایی رشد می‌کند.

رویکردهای جدید نهاد بر پایه «ارتقای تنوع» و «گسترش دسترسی» شکل گرفته است

وی در ادامه خطاب به مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور گفت: کتابخانه‌های عمومی می‌توانند نقشی جدی و تعیین‌کننده در ساخت جامعه‌ای پویا و پیشرو برای ایران آینده ایفا کنند و به‌طور مستقیم در خلق ارزش‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و آموزشی، سهیم باشند. برای تحقق این نقش، رویکردهای جدید نهاد بر پایه دو مفهوم راهبردیِ «ارتقای تنوع» و «گسترش دسترسی» در جنبه‌های مختلف، ازجمله فضاها، خدمات، رویدادها، کاربران، تحولات فناورنه و منابع کتابخانه‌ای شکل گرفته است. این دو محور راهبردی، مبنای حرکت نهاد به‌سوی نسل نوینی از کتابخانه‌های عمومی با شاخصه‌هایی همچون افزایش مشارکت اجتماعی، ترویج آموزش و یادگیری مادام‌العمر و تقویت خلاقیت و نوآوری هستند که با نیازهای جامعه امروز ایران، هم‌خوان است.

نظربلند، در پایان، ضمن سپاس از اعتماد رئیس‌جمهور و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای سپردن مسئولیت دبیرکلی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به یک کتابدار، بیان کرد: بازنگری در ساختار و چارچوب‌های حقوقیِ حامیِ کتابخانه‌های عمومی کشور، ایجاد منابع مالی پایدار و متنوع، حمایت مادی و معنوی از نیروی انسانیِ شاغل در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، اختصاص سهم ویژه از حوزه مسئولیت‌های اجتماعی دستگاه‌ها برای خرید کتاب به‌صورت مداوم برای کتابخانه‌های عمومی و ایجاد زمینه گسترش و تعمیق ارتباط بین کتابخانه‌های عمومی، مدرسه و دانشگاه، چند نکته کلیدی به‌منظور پیشبرد امور و رفع موانع فعالیت کتابخانه‌های عمومی است. با دنبال کردن این مسیر، یقین دارم که نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور می‌تواند به یکی از پیشران‌های توسعه فرهنگی و اجتماعی ایران عزیز تبدیل شود و سرمایه‌گذاری‌هایِ فرهنگیِ امروزِ کشور را به بازدهیِ ملموس، پایدار و رو به رشد آینده تبدیل کند.

این گزارش تکمیل می‌شود...