ایران، با ذخایر نفتی عظیم، روزانه میلیون‌ها لیتر بنزین مصرف می‌کند و فاصله‌ای محسوس میان تولید و نیاز ایجاد شده است. این شکاف، تنها یک عدد روی کاغذ نیست؛ نشانه‌ای از بحرانی عمیق که نه فقط انرژی، که تمام اقتصاد کشور را تهدید می‌کند.
ایران، با برخورداری از یکی از بزرگ‌ترین ذخایر نفتی جهان، به کشوری تبدیل شده که روزانه میلیون‌ها لیتر بنزین مصرف می‌کند و همزمان مجبور به واردات سوخت است. مصرف روزانه بنزین در سال ۱۴۰۳ از ۱۲۳ میلیون لیتر عبور کرد، در حالی که تولید داخلی تنها حدود ۱۰۵ میلیون لیتر است. این شکاف روزانه ۱۸ میلیون لیتری، نشان‌دهنده یک بحران ساختاری در نظام انرژی کشور است؛ بحرانی که نه فقط امنیت انرژی، بلکه اقتصاد و منابع ملی را تهدید می‌کند.
فشار سنگین یارانه‌ها
یارانه بنزین در سال ۱۴۰۳ به رکورد بی‌سابقه‌ای رسید و حدود ۱۶۸۰ همت (معادل ۲۱ میلیارد دلار) برای آن اختصاص یافت. دولت روزانه نزدیک به ۵ هزار میلیارد تومان برای یارانه بنزین هزینه کرده و این سوخت به‌تنهایی ۱۷ درصد کل یارانه کشور را به خود اختصاص داده است. این حجم از یارانه، فشار سنگینی بر بودجه کشور وارد می‌کند و هشدار می‌دهد که ادامه روند فعلی می‌تواند هزینه‌ای جبران‌ناپذیر به اقتصاد ملی تحمیل کند.
عوامل مصرف بی‌رویه
مصرف بالای بنزین، تنها ناشی از رفتار فردی مردم نیست. خودروهای پرمصرف، ناوگان فرسوده حمل‌ونقل سبک و سنگین، ضعف زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی و ارزان بودن سوخت نسبت به هزینه جابه‌جایی عمومی، شرایطی ایجاد کرده که مصرف کشور دو تا سه برابر استاندارد یک کشور ۸۵ میلیونی باشد. این ترکیب، مصرف افسارگسیخته را به امری ساختاری و سخت‌حل تبدیل کرده است.
چشم‌انداز و ضرورت اصلاح
این وضعیت، آینه‌ای است از ناکارآمدی و بحران نهفته در سیاست‌های انرژی و یارانه‌ای کشور. بدون اصلاح الگوی مصرف، توسعه حمل‌ونقل عمومی و بازنگری در سیاست‌های یارانه‌ای، فشار اقتصادی و زیست‌محیطی این بحران می‌تواند در آینده پیامدهای جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. هشدار کارشناسان و اقتصاددانان واضح است: ادامه مسیر فعلی، هزینه‌ای سنگین و غیرقابل بازگشت بر اقتصاد و زندگی روزمره مردم تحمیل خواهد کرد.