خبرگزاری مهر، یادداشت مهمان، دارابی، قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی کشور، به عنوان کسی که در شهرری بزرگ شده، بازگشت به این دیار همیشه حس آشنایی و تعلق عمیقی در من زنده می‌کند. به دعوت آقای سیدعلی یزدی‌خواه، نماینده تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر در مجلس شورای اسلامی، سفری یک روزه به ری داشتم تا روند حفاظت و مرمت آثار تاریخی و فرهنگی این شهر را پیگیری کنم و از نزدیک پیشرفت پروژه‌ها را مشاهده کنم.
در این سفر، نخست از محوطه تاریخی چشمه‌علی بازدید کردم؛ جایی که با حداقل ۶ هزار سال قدمت، شناسنامه سکونت اولیه در ری محسوب می‌شود. از کاوش‌های انجام شده در تپه باستانی و تلاش برای به جریان افتادن دوباره آب چشمه، تا نصب حفاظ شیشه‌ای مقابل کتیبه تاریخی برای حفاظت از آن، همه نشان‌دهنده اهمیت حفظ این میراث عظیم است. امیدواریم با تهیه و تأیید طرح سایت‌موزه چشمه علی و همکاری شهرداری و فرمانداری ری، این محوطه به مکانی زنده برای آموزش و تجربه تاریخ تبدیل شود، دکتر حمیدرضا ولی پور استاد باستان شناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران و جمعی از دانشجویان مشغول کاوش بودند و گزارشی از کارهای انجام شده ارائه کردند.
سپس به کوه بی‌بی شهربانو و برج نقاره‌خانه ری رفتم. مسیرهای دسترسی، حریم و فضاهای پیرامون این محوطه‌ها را بررسی کردم و بار دیگر به اهمیت حفاظت و معرفی میراث زنده این سرزمین پی بردم. این بازدیدها برای من یادآور روزهایی است که نوجوان بودم و میان این کوه‌ها و برج‌ها پرسه می‌زدم و حالا می‌بینم چه مسئولیت بزرگی بر دوش ماست.
در ادامه، از عمارت معینی‌ها که از دوره قاجار است و دارای یازده اتاق و معماری خاص خود است، بازدید و مقرر شد شهرداری ری با هدف احداث موزه آنجا را خریداری کند. آقای غلامرضا شنگی شهردار ری، جوانی فعال و کارآمد است که از اول وقت تا پایان مرا همراهی کرد. کاروانسرای دوقلو در بازار ری و نیز خود بازار تاریخی و قدیمی ری که بالغ بر ١٢٠ باب مغازه را در برمی گیرد، از جمله بناهایی که هر آجرشان با معماری و قصه‌ای باستانی سخن می‌گوید. ضرورت تدوین طرح مرمت و ارتقای کاربری تاریخی آنها، فرصتی است برای احیای زندگی فرهنگی و گردشگری در دل تاریخ ری. مقرر شد با مشارکت میراث فرهنگی، شهرداری و خود بازاریان عزیز مرمت شود.
بازدید از برج طغرل بنای استوار بجای مانده از عهد سلجوقیان و بررسی میدانی از وضعیت ساخت و سازهای اطراف از دیگر برنامه‌های سفر بود.
بیژن سلیمانپور فرماندار ری که در طول مدت برنامه‌ها ما را همراهی کرد دستورات لازم برای همکاری و اقدامات مورد نیاز را ابلاغ کرد.
در دیدار با حجت‌الاسلام والمسلمین قاضی‌عسکر، تولیت آستان حرم حضرت عبدالعظیم (ع) ایشان گزارشی از اقدامات انجام شده را از جمله مرمت گنبد حرم، هتل و مهمانسرا، بیمارستان و درمانگاه و… که در دست انجام است ارائه و اظهار امیدواری کرد تا قبل از ماه مبارک رمضان، ضریح جدید حضرت عبدالعظیم (ع) نصب شود. این اقدام مهم، گامی ارزشمند در حفظ و احیای میراث معنوی و فرهنگی این مکان مقدس است.
در ادامه در نشست مشترک با اعضای بنیاد ری شناسی حضور یافتم. در این جلسه ضمن قدردانی از فعالیت‌های پژوهشی و فرهنگی بنیاد، بر تداوم همکاری‌ها برای حفظ و معرفی میراث تاریخی و معنوی ری تأکید شد. این مجموعه به همت دوست دیرینم، جناب حسن اسلامی مهر ایجاد شده است. موضوعاتی چون ثبت جهانی منظر فرهنگی، تاریخی و طبیعی ری، تقویت پایگاه میراث فرهنگی ری از نظر نیروی انسانی، تهیه بانک اطلاعاتی مفاخر و مشاهیر ری، برگزاری همایش علمی سالیانه با موضوع ری‌شناسی، راه‌اندازی مدرسه مرمت و معرفی ری به گردشگران خارجی مورد بحث قرار گرفت.
اعضای بنیاد نیز دغدغه‌هایی همچون خشکی آب چشمه‌علی، ضرورت کاوش‌های باستان‌شناسی در محوطه‌های تاریخی و معرفی و بزرگداشت مفاخر ری از جمله شیخ صدوق را مطرح کردند. بنیاد ری‌شناسی با هدف مستندسازی، پژوهش و معرفی میراث تاریخی، فرهنگی و معنوی شهر ری فعالیت می‌کند و امیدواریم همکاری‌های مشترک مسیر توسعه پایدار فرهنگی و میراثی ری را هموار سازد.
هر لحظه این سفر، یادآور ارزش میراث فرهنگی و هنر ایرانی بود؛ و این مسیر، با تلاش همکاران پرتلاش و حمایت مردم، روشن و امیدوار کننده به نظر می‌رسد. ری، هنوز نفس تاریخ را در خود دارد و ما مسئولیم که این نفس را نگه داریم و به نسل‌های آینده منتقل کنیم.