به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، «آئین گرامیداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار» شنبه ۲۴ آبان ماه در کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی برگزار شد.
مسعود معینی‌پور رئیس کتابخانه و موزه مجلس در این مراسم گفت: کتاب، کتابخانه و کتابخانه داری در کشور ما جایگاه مناسبی ندارد و دست کم گرفته می‌شود.
رئیس کتابخانه و موزه مجلس اضافه کرد: یکی از رویکردهای اصلی کتابخانه مجلس، تبدیل شدن به دالانی برای ارتباط میان اهالی علم و اندیشه و حاکمیت است. تاریخ علم به عنوان ابزاری برای برنامه‌ریزی راهبردی طراحی سیاست‌های علمی و کاهش فاصله میان عمل و علم است.
۳ ضلع یک مثلث مهم
وی عنوان کرد: تجربه مدیریت این مجموعه به من اثبات کرد کتاب، کتابخوانی و کتابدار؛ سه ضلع مثلثی است که هریک بدون دیگری، اثربخش نخواهد بود. کتاب، فروغ جهان اندیشه و تجربه است؛ کتاب‌خوان، با عشق به دانایی، صفحات را جان می‌بخشد، و کتابدار آگاه، راهنمای این کشف و سفر است. کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، با سابقه‌ای بیش از یک قرن، حاصل جدّ و جهد صمیمانه عزیزان فرهیخته است و امروز به یکی از مهم‌ترین مراکز علمی و فرهنگی کشور تبدیل شده. این مجموعه نقشی انکارناپذیر در حفظ و ارائه منابع متنوع پژوهشی دارد؛ گنجینه‌ای از دانش و تجربهی نسل‌ها، که امروز از منظری انضمامی، می‌توانیم آن را «گنجینه روایت حکمرانی» بدانیم. جایی در میانه نظر و عمل، تبلور تراکم تجربی عالمان، حکمرانان و مردم.
معینی‌پور در ادامه گفت: برای حفظ و بالندگی این میراث ارجمند، لازم است در حوزه کتاب و کتابخوانی و تولید دانش، به رویکردهای جدید بیندیشیم. اولین گام، فرایندی است که آن را «استنطاق سنت» می‌نامم. امروز در بسیاری از مراکز پژوهشی، که صاحب گنجینه‌های تراثیِ ارزشمندند، رویکرد غالب و مسلط، صرفاً صیانت از محتوا و آرشیوداری است. با همکاران این مجموعه تلاش کردیم چنین رویکردی را که بدون عمومیسازی این رویکرد، توسعه ارتقاء دانش و انضمامی شدن آن امکان ندارد. به نطق واداشتن متون و تراث کاری فراتر از حفظ و صیانت از آن است و می‌تواند تجربه عملی و نظری گذشتگان را به راهبرد امروز بدل کند تغییر بدهیم و امید داریم افکار عمومی نیز متحول شود؛
وی افزود: تاریخ سال‌های اخیر، به‌خصوص جنگی که ظفرمندانه پشت‌سر گذاشتیم، نشان داد وظیفه فرهنگی و تاریخی ماست که میراثِ ایرانِ متمدن را به سخن درآوریم. جنگ ۱۲روزه نشان داد هویت، تاریخ و فرهنگ چقدر در انسجام اجتماعی و همگرایی مردم با حاکمیت حتی درصورت نارضایتی، اهمیت دارد و پربرکت است. در پنج دههی اخیر چقدر هویت، تاریخ و فرهنگ را با هدف انسجام نسلی و تقویت هویت ایرانیِ ممزوج با اسلام تقویت کردیم و در بخش‌های مختلف فرهنگی سرمایه‌گذاری کردیم؟ و چقدر با تدابیر ناسنجیده یا بی‌اعتنایی به میراث شفاهی و مکتوب ایران عزیز، باعث واگرایی هویت اسلامی و ایرانی شدیم؟ حال، فرصت مناسبی است که به پاسخ این سوال‌ها بیندیشیم!
مقابله با گسست نسلی از سریق آثار هنری و فرهنگی
معینی‌پور ادامه دارد: کتابخانه مجلس، با برخورداری از همکاری و هم‌افزایی دانش نسخه‌شناسان، پیگیر این تغییر رویکرد است. کار ما صرفاً «گنجینه‌داری» نیست و ما مالک این آثار نیستیم. باید نسخ خطی را از محبس مخازن تاریک، رها کنیم و به استناد آنها روایت‌هایی واقعی از تمدن ایرانی اسلامی بسازیم که گسست نسلی را از بین ببرد. این وظیفه، فراتر از کتابخانه مجلس و کتابخانه‌های عمومی است و عزم ملی حاکمیت و نخبگان را می‌طلبد.
رئیس کتابخانه مجلس اظها رکرد: گام بعدی، توجه به رابطه میان کتاب با «نظام دانایی و مدیریت داده» است. موضوع بنیادی این است که ما از منظر تولید علم به کتاب و کتابخوانی نگاه نمی‌کنیم. از این منظر، کتاب، کتابخانه و کتابخانه‌داری در کشور ما جایگاه مناسبی ندارد و دست‌کم گرفته می‌شود و مسأله، بیشتر تبدیل به یک دغدغهی فرهنگی شده است تا یک سیاست راهبردی. امروز شاهدیم که ارزش دادهها و اطلاعات در دنیا چه تحولی ایجاد کرده است و ما در کشور نسبت به آن هنوز کم توجهیم. منشأ معضل کتاب و کتابخوانی در کشور، بی‌ارتباطی دانش مکتوب با زندگی روزمره و جاری مردم است. وقتی به این موضوع ذیل «نظام دانایی» و «مدیریت داده» نگاه نمی‌کنیم و آن را وارد جریان سیاستگذاری نمی‌کنیم، طبیعی است که سبد مصرف توده‌های مردم نیز خالی می‌ماند. نظام تولید دانش به سویی میرود، حاکمیت به سوی دیگر و مردم نیز راه سومی را انتخاب میکنند و روز به روز این واگرایی شدیدتر می‌شود.
معینی‌پور گفت: گام بعدی توجه به رابطه ما با تاریخ علم است. ضعف ما در این حوزه باعث شده علم، به عنوان پشتوانه سیاستگذاری در کشور، نقش خود را به طور کامل ایفا نکند. تاریخ علم عمدتاً توسط نظام‌های تمدنیِ رقیب طراحی شده و ما تاکنون تلاش کرده‌ایم مسائل بومی خود را در چارچوب آن پارادایم‌ها حل و فصل کنیم، بدون این که مسیری مستقل و بومی تعریف کنیم.شناخت دقیق تاریخ علم، امکان تحلیل جریان‌ها، دستاورد‌ها و روش‌های علمی گذشته را فراهم می‌آورد و مسیر توسعه دانش در ساختار‌های بومی را هموار میکند. مدیریت تاریخ علم، نه به معنای مطالعه صرف گذشته، بلکه به‌عنوان ابزاری برای برنامه‌ریزیِ راهبردی، طراحی سیاست‌های علمی و کاهش فاصله میان علم و عمل اهمیت دارد.
گنجینه روایت حکمرانی در کتابخانه مجلس
وی افزود: در این زمینه دچار لکنت در روایت، نداشتن ساختار روایت و بهره‌نگرفتن از ظرفیت آن هستیم. کتابخانه مجلس گنجینه‌های گرانبهایی دارد که می‌تواند دستمایه ی تغییر و اصلاح روایت و ایجاد کنش جمعی باشد. شعار و اندیشه «گنجینه روایت حکمرانی» نیز به همین ضرورت اشاره دارد.
رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در توضیح اقدامات انجام شده در معاونت‌ها و واحد‌های مختلف کتابخانه در یک سال گذشته نیز به موارد زیر اشاره کرد: تهیه و تدوین بیانیه مأموریت وـ در نهایت ـ تدوین ساختار جدید کتابخانه که برای همکاران تشریح شده، تشکیل شورا‌های فناوری و پژوهش، اصلاح آیین‌نامه‌ها، اقدام برای تحول دیجیتال در سازمان، ایجاد تعامل میان معاونت‌ها، ایجاد و تکمیل کتابخانه‌های تخصصی، اقدامات حوزه پژوهش و نشر، اقدام برای بازنشر نشریات در جلوه‌ای متفاوت، فعالیت‌های متنوع ترویجی و علمیِ کتاب‌محور در قالب نشست‌ها و رویداد‌های علمی، برگزاری نمایشگاه‌های ادواری، خدمات‌رسانی به اعضا و پژوهشگران، سامان‌دهی منابع و نشریات و اسناد، فهرست‌نویسی، مرمت، فراهم‌آوری و خرید منابع و توجه فنی و انضمامی به میراث نسخ خطی و سنگی و مهمتر از همه ایجاد دالان ارتباط بین اهالی علم و اندیشه با حاکمیت با محوریت مسئله های روی میز حاکمیت. کتابخانه تلاش می کند و خدمات خود را به سه گروه مخاطب (مردم – نخبگان – حاکمیت) ارائه دهد و محصولات متنوعی را برای هر گروه طراحی کرده است.
تقدیر از فعالان کتاب و کتابداری
درادامه این نشست، محسن اسماعیلی معاون راهبردی و امور مجلس رئیس جمهور نیز نکاتی را در باره اهمیت کتاب و کتابخوانی مطرح کرد. متن صحبت‌های اسماعیلی از اینـجا قابل مشاهده است.
تقدیر از کارکنان نمونه کتابخانه و تعدادی از فعالان حوزه کتاب و کتابداری، بخش دیگر این مراسم بود. برای این مراسم تقدیر، محمدباقر قالیباف، مسعود معینی‌پور و محسن اسماعیلی روی سن آمده و از محمدکاظم رحمتی (نسخه پژوهش برگزیده)، محمدحسن پارسائیان ( کتابدار و کارمند نمونه مخزن)، اکبر تهرانی شفق (عضو فعال کتابخانه) رضا شجری (از مدیران کتابخانه مجلس) و ابوطالب درویشان (پژوهشگر برگزیده دیوان محاسبات) قدردانی به عمل آوردند.
پس از این بخش، محمد باقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی پشت تریبون آمد و نکاتی را درباره ضرورت پرداختن به موضوع کتاب و کتابداری در کشور مطرح نمود. متن صحبت‌های رئیس مجلس شورای اسلامی ازاینجا قابل مشاهده است.
در ادامه این مراسم، با حضور رئیس مجلس شورای اسلامی، رئیس کتابخانه و مرکز اسناد مجلس و امیر خوراکیان رئیس کتابخانه و موزه ملی ملک از ۸ اثر تازه از منشورات کتابخانه مجلس نیز رونمایی شد. این آثار عبارتند از:
۱- رهنمودهای ایفلا برای کتابخانه‌های پارلمانی
۲- طبقات اعلام الشیعه (دفتر نهم)
۳- فهرست اسناد کتابخانه مجلس شورای اسلامی (اسناد عرایض دوره هفتم مجلس شورای اسلامی)
۴- فهرست اسناد کتابخانه مجلس شورای اسلامی (اسناد عرایض دوره هشتم مجلس شورای اسلامی)
۵- فهرست دستنویس‌های فارسی کتابخانه بلدیه (استانبول)
۶- فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه مرکزی تبریز
۷- فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی (جلد ۵۸)
۸- فهرست نسخه‌های خطی فارسی در کتابخانه‌های دانشگاه مک‌گیل)
انتهای پیام/