به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در یاسوج، سید شاهرخ موسویان، نویسنده کتاب «بازگرداننده تاریخ بیهقی به نثر روان» شامگاه پنجشنبه در انجمن علمی_ادبی کهگیلویه و بویراحمد اظهار داشت: یکی از نکات کمتر بررسی‌شده در تاریخ بیهقی، غیبت آشکار نام شاعران بزرگ معاصر اوست. در حالی‌که بیهقی در دربار غزنویان می‌زیسته و هم‌دوره شاعرانی چون عنصری، منوچهری و فرخی بوده، در سراسر کتابش تقریباً هیچ اشاره‌ای به آنان نمی‌کند.
وی افزود: این سکوت تصادفی نیست، بلکه ناشی از دیدگاه آگاهانه بیهقی به ماهیت تاریخ است. او نمی‌خواست کتابش به رنگ مدح و شعر درآید یا از مسیر واقع‌نگاری خارج شود، یعنی حتی از نقل سخنی شاعرانه اگر از نظر او شاهدی مستند بر حقیقت نبود، خودداری می‌کرد.
موسویان ادامه داد: در فضای دربار غزنوی، شعر ابزاری برای سیاست و قدرت بود. بیشتر شاعران آن عصر به مدح سلطان و بزرگان دربار می‌پرداختند و کمتر کسی مجال نقد یا بیان واقعیت اجتماعی داشت.
این نویسنده اضافه کرد: بیهقی که نگاهی مستقل و متکی بر صداقت قلم داشت، نمی‌خواست تاریخش آمیخته با ستایش‌های سیاسی شود، از همین‌رو اشعار و سخنان این شاعران را تعمداً وارد متن نکرد.
وی صریح کرد: در مقابل، بیهقی گاهی برای تأیید یک روایت تاریخی یا تکمیل فضای احساسی ماجرا، از اشعار شاعران گمنام یا عربی استفاده کرده است. این انتخاب نشان می‌دهد که برای او، «صدق روایت» مهم‌تر از «شهرت شاعر» بوده است.
این استاد دانشگاه تأکید کرد: بیهقی از معدود مورخانی است که میان تاریخ‌نویسی و ادبیات مرز روشنی قائل می‌شود. او می‌دانست که اگر نام و اشعار شاعران درباری را بیاورد، ممکن است اثرش به چشم تملق یا تبلیغ دیده شود. سکوت او در برابر آنان، در واقع نوعی «موضع فکری» است، نه غفلت یا بی‌اطلاعی.
موسویان درباره‌ی نگاه خود به نثر بیهقی گفت: نثر بیهقی با وجود سادگی و شفافیت، در عمق خود فلسفه‌ای زبانی دارد. او از گزاف‌گویی، آرایش لفظی و تعبیرات شاعرانه پرهیز می‌کند تا روایت تاریخی از حقیقت فاصله نگیرد. همین خویشتن‌داری زبانی، تاریخ بیهقی را به الگویی از نثر عقلانی فارسی تبدیل کرده است.
وی افزود: در بازگردانی متون تاریخی از جمله آثار بیهقی به نثر روان امروزی، باید همین روح دقت و امانت‌داری حفظ شود. ساده‌سازی متن نباید به معنای حذف اندیشه یا احساس تاریخی باشد، بلکه باید به نزدیک شدن مخاطب امروز به لایه‌های پنهان معنا کمک کند.
موسویان خاطرنشان کرد: سکوت بیهقی در برابر شاعران بزرگ، نشانه فاصله‌گیری او از فضای درباری و گرایش به حقیقت‌نویسی است. او به ما می‌آموزد که تاریخ، باید بی‌طرفانه و به‌دور از هیاهوی شهرت‌ها روایت شود؛ و شاید همین صداقت، راز ماندگاری قلم او در طول قرن‌هاست.
تدوین رسم‌الخط استاندارد زبان لری؛ گامی برای حفظ میراث فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد
در ادامه نیز بنیان‌گذار انجمن علمی، آموزشی و ادبی کهگیلویه و بویراحمد گفت: تدوین رسم‌الخط استاندارد زبان لری گامی مهم برای حفظ و انتقال فرهنگ و هویت محلی استان به نسل‌های آینده است.
اله‌یار افراخته، استاد زبان و ادبیات فارسی اظهار داشت: این انجمن با مجوز رسمی وزارت آموزش و پرورش در سومین سال فعالیت خود قرار دارد و تاکنون ۴۶ نشست تخصصی با موضوعات ادبیات کلاسیک، معاصر و محلی برگزار کرده است.
وی هدف اصلی تشکیل انجمن را شناسایی و معرفی استعدادهای ادبی استان دانست و افزود: بسیاری از شاعران و نویسندگان بومی کمتر شناخته شده‌اند و انجمن تلاش دارد با برگزاری نشست‌های تخصصی، آثار آنان را معرفی و جایگاهشان را در فرهنگ و ادبیات استان تثبیت کند.
افراخته با اشاره به اهمیت زبان‌های بومی گفت: زبان‌های محلی حامل فرهنگ و آداب هر منطقه‌اند و حفظ آن‌ها ضرورتی فرهنگی است.
این استاد دانشگاه افزود: در نشست‌های اخیر، دو جلسه به تدوین رسم‌الخط استاندارد زبان لری اختصاص یافت که به‌زودی منتشر می‌شود و قابلیت استفاده در تلفن‌های همراه و کیبوردها را خواهد داشت.
وی افزود: پیش از این، هر فرد به سلیقه خود می‌نوشت و فهم متون دشوار بود، اما با رسم‌الخط واحد، شعر و نثر لری به شکلی یکسان قابل نوشتن و خواندن خواهد بود؛ اقدامی که به ماندگاری زبان مادری کمک می‌کند.
این استاد ادبیات با اشاره به معرفی چهره‌های برجسته فرهنگی استان گفت: در نشست‌های انجمن، آثارشاعران لرزبان استان بررسی شده و آثار نویسندگان محلی از جمله کتاب «کوچ‌کوچ» عطا طاهری و فرهنگ لغت بویراحمدی مقیمی معرفی شده است.
افراخته با بیان اینکه انجمن محلی برای گفت‌وگو، نقد و ترویج فرهنگ مطالعه است، افزود: هدف ما تنها برگزاری محافل ادبی نیست، بلکه می‌خواهیم آداب، رسوم و زبان بومی را زنده نگه داریم و ارتباط فرهنگی میان نسل‌ها را تقویت کنیم.
وی با اشاره به اهمیت مطالعه آثار تاریخی، به‌ویژه تاریخ بیهقی، اظهار کرد: تاریخ بیهقی سرشار از پند و بینش انسانی است و داستان‌هایی مانند بردار کردن حسنک، با مسائل اخلاقی و اجتماعی امروز قابل تطبیق‌اند. نثر بیهقی زنده، رمان‌گونه و آموزنده است و مطالعه آن لذت ادبی و اخلاقی به همراه دارد.
افراخته ادامه داد: انجمن به‌رغم فعالیت غیرانتفاعی و داوطلبانه با مشکلاتی مانند کمبود مکان برگزاری نشست‌ها روبه‌روست، اما حمایت شورای شهر یاسوج امکان تداوم جلسات را فراهم کرده است.
وی با اشاره به نبود منابع مالی برای انجمن افزود: انتظار داریم نهادهای فرهنگی و خیران از این حرکت فرهنگی حمایت کنند تا جلسات به‌صورت منظم‌تر و پربارتر برگزار شود.
افراخته تأکید کرد: هدف ما حفظ و انتقال زبان و ادبیات محلی و فراهم کردن بستری پایدار برای پژوهش و معرفی آثار فاخر استان است.
∎