خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا: قرآن مجید در آیه ۳۰ سوره «آل عمران» که می فرماید: (به یاد آورید روزی را که هر کس هر کار نیکی را انجام داده حاضر می بیند و همچنین هر کار بدی را که انجام داده است در حالی که دوست می دارد میان او و آن اعمال بد فاصله زمانی زیادی باشد خداوند شما را از [نافرمانی] خویش بر حذر می دارد و در عین حال خدا نسبت به همه بندگان مهربان است)؛ «یَوْمَ تَجِدُ کُلُّ نَفْس ما عَمِلَتْ مِنْ خَیْر مُحْضَراً وَ ما عَمِلَتْ مِنْ سُوءتَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَیْنَها وَ بَیْنَهُ أَمَداً بَعیداً وَ یُحَذِّرُکُمُ اللّهُ نَفْسَهُ وَ اللّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ»، از این حقیقت پرده بر می دارد که در قیامت اعمال نیک و بد انسان، هر کدام در شکلی تجسم یافته و در عرصه محشر حاضر می شود.
واژه «تَجِدُ» از ماده وجدان: «یافتن» ضد فقدان و نابودی است و کلمه «خیر» و «سوء» که به صورت نکره آمده، در اینجا مفید عموم است، یعنی هر انسانی در آن روز، تمام اعمال خوب و بد خود را ـ هر چند کم باشد ـ در نزد خود می یابد.

گرچه، جمعی از مفسرین اصرار دارند این آیه، و آیات مانند آن را توجیه کنند و بگویند: منظور از حاضر شدن اعمال، حضور پاداش و کیفر آنها است و یا این که منظور حضور نامه عمل است که تمام اعمال آدمی از نیک و بد در آن ثبت شده است؛ ولی پیدا است این توجیهات، با ظاهر آیه سازگار نیست؛ زیرا این آیه به روشنی می گوید: انسان در روز رستاخیز، «خودِ عمل» را می یابد.
گواه دیگر این که: در آیه مورد بحث می خوانیم: گناهکار دوست می دارد میان او و عملش فاصله زیادی بیفتد، اما هرگز آرزوی از بین رفتن عمل خود را نمی کند. این نشان می دهد که: نابودی اعمال امکان پذیر نیست و به همین دلیل، تمنای آن را نمی نماید.

آیات فراوان دیگری نیز این مطلب را تأیید می کند، مانند آیه ۴۹ سوره «کهف» : «وَ وَجَدُوا ما عَمِلُوا حاضِراً وَ لایَظْلِمُ رَبُّکَ أَحَداً»؛ (گنهکاران در روز رستاخیز، تمام اعمال گذشته خود را در برابر خود حاضر می بینند و خداوند به هیچ کس، ستم نمی کند).
و آیات ۷ و ۸ سوره «زلزلة» : «فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّة خَیْراً یَرَهُ * و مَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّة شَرّاً یَرَهُ»؛ (هر کس اندکی کار نیک یا بد انجام دهد، خود آن را خواهد دید).
همان طور که گفتیم، گاهی بعضی از مفسران، لفظ «جزاء» را در این آیات تقدیر گرفته اند، و این خلاف ظاهر آیات است.

از بعضی آیات به دست می آید: این جهان کشتزار جهان دیگر است و عمل انسان بسان دانه ای است که کشاورز در دل خاک می افشاند، سپس همان دانه رشد و نمو کرده، همان دانه را با مقادیر زیادتری برداشت می کند، اعمال انسان نیز با تبدلات و تغییرات بیشتری که لازمه سرای رستاخیز است، به خود انسان باز می گردد، چنان که خداوند در سوره «شوری» آیه ۲۰ می فرماید: «مَنْ کانَ یُریدُ حَرْثَ الآْخِرَةِ نَزِدْ لَهُ فی حَرْثِهِ»؛ (هر کس کشت آخرت را بخواهد کشته او را افزایش می دهیم).

از بعضی از آیات دیگر به دست می آید که کارهای نیک این جهان در جهان دیگر، به صورت نور و روشنایی در می آیند، منافقان از مؤمنان مطالبه این نور را می کنند، و می گویند: «انْظُرُونا نَقْتَبِسْ مِنْ نُورِکُمْ»؛ (صبر کنید تا ما از نور شما بهره گیریم).
و به آنها گفته می شود: «ارْجِعُوا وَراءَکُمْ فَالَْتمِسُوا نُوراً»؛ (بازگردید، این نور را از دنیا طلب کنید).(۱)

این آیات و ده ها آیه دیگر می رساند، ما در روز رستاخیز عین عمل را به صورت کامل تر می یابیم و این همان تجسم اعمال است که دانشمندان اسلامی به آن قائل اند.

روایات بسیاری نیز از پیشوایان بزرگ اسلام بر این مطلب گواهی می دهند که در اینجا به یک نمونه اکتفا می کنیم:
پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) به یکی از کسانی که تقاضای موعظه کرده بود، فرمود: «وَ إِنَّهُ لا بُدَّ لَکَ یا قَیْسُ مِنْ قَرِین یُدْفَنُ مَعَکَ وَ هُوَ حَیٌّ وَ تُدْفَنُ مَعَهُ وَ أَنْتَ مَیِّتٌ فَإِنْ کانَ کَرِیماً أَکْرَمَکَ وَ إِنْ کَانَ لَئِیماً أَسْلَمَکَ ثُمَّ لایُحْشَرُ إِلاّ مَعَکَ وَ لاتُحْشَرُ إِلاّ مَعَهُ وَ لاتُسْأَلُ إِلاّ عَنْهُ فَلاتَجْعَلْهُ إِلاّ صالِحاً فَإِنَّهُ إِنْ صَلَحَ آنَسْتَ بِهِ، وَ إِنْ فَسَدَ لاتَسْتَوْحِشُ إِلاّ مِنْهُ وَ هُوَ فِعْلُکَ»؛ (ای قیس! ناگزیر، همنشینی داری که پس از مرگ، همراه تو دفن می شود، او زنده است ولی تو که با او دفن می شوی مرده، اگر او نیک و گرامی باشد، تو را گرامی می دارد و هر گاه او پست باشد تو را تسلیم حوادث می کند، او با کسی جز تو محشور نمی شود، و تو هم با کسی جز او به صحنه رستاخیز نمی آئی، و از تو درباره غیر آن سؤالی نمی شود، بنابراین، سعی کن آن را به صورت شایسته انجام دهی؛ زیرا اگر آن، شایسته باشد، با او انس می گیری و گر نه از هیچ کس جز او وحشت نداری و آن «عمل» تو است).(۲)

ضمنا" برای اثبات امکان تجسم اعمال گذشته، می توان از اصول مسلّم «فیزیک» امروز استفاده کرد؛ زیرا از نظر علم فیزیک مسلّم است ماده، تبدیل به انرژی (جسم، تبدیل به نیرو) می شود، چه این که آخرین نظریه درباره ماده و انرژی این است که: «ماده» و «نیرو» دو مظهر از یک حقیقت هستند و ماده، انرژی متراکم و فشرده است که در شرایط معینی به نیرو مبدل می گردد، گاهی انرژی نهفته در یک گرم ماده، معادل با قدرت انفجار متجاوز از سی هزار تن دینامیت است.

نتیجه این که: ماده و انرژی، جلوه هائی از یک حقیقت هستند و با توجه به عدم فنای انرژی و ماده، هرگز مانعی نخواهد داشت که نیروها و انرژی های پخش شده، بار دیگر به حالت تراکم در آیند و حالت جرمی و جسمی به خود بگیرند و نیروهائی که در راه اصلاح و درستکاری یا در راه جور و ستم به کار برده شده اند، به حالت فشرده در آیند و به صورت جسمانی خاص در روز رستاخیز مجسم گردند و در صورتی که اعمال نیکی باشند به صورت نعمت های جالب و زیبای مادی و اگر اعمال بد و شرّی باشند، در قیافه وسایل شکنجه و عذاب مجسم گردند. (۳)

پی نوشت: