جشنهای ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی به مناسبت بزرگداشت دو هزار و پانصد سال از بنیانگذاری امپراتوری ایران توسط کوروش بزرگ، در مهرماه ۱۳۵۰ و در محل تاریخی تخت جمشید برگزار شد. این رویداد، که با نظارت مستقیم محمدرضا شاه پهلوی برنامهریزی شده بود، با هدف نمایش شکوه و جلال تاریخ ایران و جلب توجه جامعه جهانی طراحی شد. حضور جمعی از رهبران و مقامات بلندپایه کشورهای مختلف، اهمیت بینالمللی این مراسم را دوچندان کرد.
چادرهای مجلل در دل تخت جمشیدآمادهسازی این جشنها از ماهها قبل آغاز شده بود. در نزدیکی مجموعه تخت جمشید، تعداد زیادی چادر با طراحی باشکوه و امکانات مدرن برپا شد. این چادرها با الهام از زیباییهای کاخهای سلطنتی طراحی شده و دارای تجهیزات پیشرفتهای همچون تهویه مطبوع، سیستمهای روشنایی مدرن و تزئینات بینظیر بودند. پذیراییهای مفصل و تشریفات ویژهای نیز برای میهمانان انجام شد که تمامی این موارد هزینههای بسیاری را به همراه داشت. تامین منابع مالی از هزینههای ملی، اعتراضات و نگرانیهایی را در دل بخشهایی از جامعه برانگیخت.
![]()
![]()
انتقادات نسبت به هزینههای گزافیکی از مهمترین موضوعات مطرح شده در آن زمان، هزینههای سرسامآور و تجملات بیحد این مراسم بود. عدهای از منتقدان بر این باور بودند که چنین ولخرجیهایی با شرایط اقتصادی مردم عادی هیچ تناسبی ندارد. در حالی که بخشهایی از کشور با مشکلات مالی دست و پنجه نرم میکردند، بودجه عظیم اختصاص داده شده برای این مراسم باعث نگرانی و نارضایتی بخشی از مردم و روشنفکران شد و سیاستهای شاهنشاهی را هدف انتقادات قرار داد.
اثرات فرهنگی و اجتماعی جشنهااین مراسم علیرغم انتقادات وارده، از منظر فرهنگی و تاریخی نیز تأثیرات خاص خود را داشت. جشنهای ۲۵۰۰ ساله تلاش داشتند هویت ملی ایرانیان را تقویت کرده و افتخارات دیرینه کشور را زنده نگه دارند. با این حال، بسیاری معتقد بودند که اسراف بیش از حد و شکاف عمیق میان تجملات این رویداد و مسائل روزمرهی مردم، نوعی دوری و فاصله میان حکومت و مردم ایجاد کرد. این فاصله، در کنار مسائل اقتصادی، به تشدید انتقادها و افزایش نارضایتیهای اجتماعی منجر شد.