به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ در پی اعتراف صریح دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا، مبنی بر نقش مستقیم واشنگتن در جنگ ۱۲ روزه علیه جمهوری اسلامی ایران، پرسش‌های فراوانی در حوزه حقوق بین‌الملل و مشروعیت این اقدام مطرح شده و بسیاری از کارشناسان حقوق بین‌الملل این اظهارات را اقرار رسمی به مشارکت در یک اقدام نظامی غیرقانونی علیه کشوری دارای حاکمیت دانسته‌اند.

دکتر علی مطر، استاد علوم سیاسی و پژوهشگر روابط بین الملل و حقوق بین الملل در دانشگاه لبنان ، در گفت‌وگو با خبرگزاری ابنا از منظر حقوقی و سیاسی ابعاد این مسئله را مورد بررسی قرار داد.

دکتر علی مطر در آغاز تأکید کرد: اعتراف دونالد ترامپ به مشارکت آمریکا در جنگ علیه ایران، در حقیقت تأییدی روشن بر این است که آنچه از سوی اسرائیل و ایالات متحده صورت گرفت، یک اقدام تجاوزکارانه (عدوان) بوده است. آغاز این جنگ خود مصداق بارز تجاوز است، و مشارکت نظامی آمریکا در آن نیز نقض آشکار اصول منشور ملل متحد به شمار می‌آید، به‌ویژه آنکه هیچ قطعنامه‌ای از سوی شورای امنیت برای توجیه چنین مداخله‌ای صادر نشده است.

و سردبیر پایگاه خبری العهد افزود: براساس منشور سازمان ملل متحد، هیچ کشوری حق ندارد از زور در روابط بین‌الملل استفاده کند. این موضوع در بند چهارم از ماده دوم منشور به صراحت بیان شده است. همچنین بند هفتم همان ماده هرگونه دخالت در امور داخلی کشورها را ممنوع می‌داند. بنابراین اقدام آمریکا و اسرائیل، نه‌تنها نقض حاکمیت ایران است، بلکه تجاوزی آشکار به اصول بنیادین حقوق بین‌الملل محسوب می‌شود.

تهدید صلح و فاجعه انسانی

علی مطر در ادامه توضیح داد: هیچ کشوری حق ندارد به کشور دیگری حمله کرده یا در تجاوز علیه آن مشارکت کند مگر بر اساس مجوز شورای امنیت یا در حالت دفاع مشروع. در مقابل، طبق ماده ۵۱ منشور ملل متحد، به کشور مورد حمله حق داده شده است که به صورت فردی یا جمعی از خود دفاع کند.

این کارشناس با اشاره به ابعاد انسانی ماجرا گفت: اقدام نظامی علیه ایران، آن‌گونه که ترامپ علناً به آن اذعان کرد، شامل بمباران تأسیسات هسته‌ای با جنگنده‌های آمریکایی بوده و این عملیات می‌توانست به یک فاجعه هسته‌ای و انسانی منجر شود و جان صدها هزار غیرنظامی را به خطر اندازد. از این رو این اقدام نه‌تنها تجاوزکارانه، بلکه تهدیدی جدی برای صلح و امنیت ایران، منطقه و جهان به شمار می‌رود.

وی تأکید کرد: با توجه به این واقعیات، از دیدگاه تمامی معیارهای حقوق بین‌الملل، اقدام آمریکا و اسرائیل علیه ایران غیرقانونی و ناقض اصول منشور ملل متحد است.

پیگیری حقوقی در نهادهای بین‌المللی

علی مطر در پاسخ به پرسشی درباره امکان پیگیری این موضوع در مجامع بین‌المللی، توضیح داد: ایران می‌تواند از طریق شورای امنیت سازمان ملل این موضوع را مطرح کند و خواستار محکومیت آمریکا شود. اما با توجه به اینکه ایالات متحده عضو دائم شورای امنیت است و از حق وتو برخوردار است، عملاً صدور قطعنامه علیه آن دشوار خواهد بود.

وی در ادامه گفت: با این حال، در صورت جمع‌آوری مستندات کافی درباره وقوع جنایات جنگی، ایران می‌تواند این پرونده را به دادگاه کیفری بین‌المللی (ICC) ارجاع دهد تا فرماندهان یا مقامات مسئول در این حملات مورد پیگرد قرار گیرند.

این کارشناس مسائل سیاسی همچنین یادآور شد: دادگاه بین‌المللی دادگستری (ICJ) به‌طور کلی به اختلافات میان کشورها رسیدگی می‌کند و نه به جنایات جنگی، اما در صورتی که بتوان ثابت کرد هدف از این حملات نابودی جمعی مردم ایران یا ایجاد فاجعه انسانی بوده، امکان طرح دعوی در آن نیز وجود دارد.

نفوذ آمریکا و دشواری تحقق عدالت

علی مطر در پایان تأکید کرد: متأسفانه باید پذیرفت که ایالات متحده نفوذ گسترده‌ای بر سازمان ملل و نهادهای بین‌المللی دارد. از این‌رو، دستیابی به نتیجه‌ای قاطع برای محکومیت یا حتی دریافت غرامت از آمریکا و اسرائیل کار آسانی نیست. با این حال، پیگیری حقوقی و سیاسی این پرونده، برای ثبت تجاوز و افشای ماهیت غیرقانونی آن در تاریخ و وجدان جهانی، اقدامی ضروری و حائز اهمیت است.

.......................

پایان پیام