به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، عصر شعر یادبود علامه اقبال لاهوری یکشنبه ۱۸ آبان ۱۴۰۴ با حضور محمد مدثر تیپو سفیر جمهوری اسلامی پاکستان، زاهد منیر محقق و اقبال‌شناس و جمعی از شعرای ممتاز ایرانی، پاکستانی، افغانستانی و تاجیکستانی در تماشاخانه مهر حوزه هنری انقلاب اسلامی برگزار شد.
در ابتدای این نشست، میلاد عرفان‌پور، شاعر و مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری، ضمن خوش‌آمدگویی به مهمانان گفت: افتخار داریم که در حوزه هنری از یکی از بزرگترین شاعران اسلامی سخن بگوییم؛ ملت ایران و ملت شریف پاکستان از دیرباز برادران یکدیگر بوده و هستند و به نوعی پیکره فرهنگی واحدی دارند. یکی از عناصر مهم این پیکره، شعر و ادبیات است؛ اگرچه علامه اقبال لاهوری یکی از وجوه برجسته‌اش شاعری است، اما به فرموده مقام معظم رهبری اگر اقبال لاهوری را محدود به شعر کنیم، به او ظلم کرده‌ایم.
وی افزود: اگر اندیشه و آزادگی وی در این زمانه احیا شود و میان ملت‌های مسلمان مورد توجه قرار گیرد، بسیاری از چالش‌های جهان امروز حل خواهد شد. اقبال لاهوری از شاعرانی است که رسالت خود را در اندیشه انسانی و بشری می‌بیند و این همان نیازی است که امروز جهان اسلام احساس می‌کند. امیدواریم روابط ادبی و شعری بین ایران و پاکستان گسترش یابد و ما در این‌جا با آغوش باز از این همکاری استقبال می‌کنیم.
وی سخنان خود را با قرائت غزلی به پایان رساند.
همچنین محمد مدثر تیپو، سفیر پاکستان ضمن ابراز خرسندی از حضور در آیین یادبود اقبال لاهوری گفت: ایران برای من همچون خانه دوم است.
وی با اشاره به پیوندهای تاریخی و سیاسی دو کشور افزود: پاکستان تنها کشوری بود که در جنگ ۱۲ روزه در کنار ایران ایستاد و در همان نخستین لحظه‌ای که به ایران حمله شد، وزارت امور خارجه پاکستان اعلام کرد که ایران حق دفاع از خود را دارد و ما از این حق حمایت می‌کنیم. همان‌طور که در جنگ پاکستان و هند، ایران در کنار پاکستان ایستاد و من از این بابت از ایران تشکر می‌کنم.
تیپو با تأکید بر گسترش روابط دو کشورعنوان کرد: ارتباط امروز ایران و پاکستان در همه زمینه‌ها به اوج خود رسیده و مسئولان هر دو کشور پیگیر ارتباطات نزدیک‌تر هستند؛ برگزاری آیین یادبود برای یکی از بزرگترین متفکران پاکستان، نشانه عشق و علاقه متقابل میان دو ملت است و باعث شده من ایران را بیش از پیش دوست بدارم.
وی ادامه داد: هر مسئولی از ایران که به پاکستان سفر می‌کند، از جمله شهید سید ابراهیم رئیسی، مسعود پزشکیان و محمدباقر قالیباف، بر سر مزار اقبال لاهوری حاضر می‌شود و این نشان می‌دهد که شعر وی تا چه اندازه برای مردم ایران ارزشمند است؛ شما ایرانیان اقبال لاهوری را بهتر از من می‌شناسید، اما نمادهایی که در شعر وی وجود دارد، فراتر از زمان و مکان است.
سفیر پاکستان افزود: پدر و پدربزرگ من به فارسی تسلط داشتند و آثار اقبال لاهوری را به‌خوبی می‌شناختند. در کتاب‌های وی، مطالبی وجود دارد که انقلاب اسلامی ایران را به‌زیبایی توصیف می‌کند و تنها تأسف من این است که فارسی بلد نیستم؛ زبانی که به غایت لطیف و غنی است و هیچ زبان دیگری را نمی‌شناسم که بتوان آن را با فارسی مقایسه کرد.
وی در ادامه گفت: علامه اقبال لاهوری عشق عمیقی به پیامبر اکرم (ص) داشت و این عشق در اشعار او موج می‌زند؛ سال ۲۰۲۷ قرار است سال اقبال لاهوری برگزار شود و از حوزه هنری نیز دعوت می‌کنم در کنار ما باشد و همکاری کند. امروز دنیای اسلام با مشکلات فراوانی روبه‌روست و بیش از هر زمان نیاز به وحدت دارد. مقام معظم رهبری نیز بر این وحدت تأکید دارند و اقبال لاهوری نیز همین پیام را در اشعارش به ما منتقل کرده است.
در ادامه برنامه، شاعران مختلف از کشورهای ایران، پاکستان، افغانستان و تاجیکستان به شعرخوانی پرداختند.
مرتضی امیری اسفندقه با بیان سخنانی درباره اقبال لاهوری شعری در وصف ایران خواند.
حسن رضا، شاعر پاکستانی، محمود حبیبی کسبی، شاه منصور از تاجیکستان، سید احمد حسینی شهریار، شاعر پاکستانی، علی محمد مؤدب، شاه منصور، شاعر تاجیکستانی، رحمانی و علی داوودی نیز اشعار خود را قرائت کردند.
پایداری ایران از الطاف الهی است
در بخش دیگری از این مراسم، زاهد منیر، محقق و اقبال‌شناس، به بیان دیدگاه‌های خود پرداخت و گفت: در روزگاران کهن، ایران یکی از کشورهایی بود که سرنوشت دنیا را تعیین می‌کرد و با گذشت هزاران سال، ایران همچنان به عنوان نیرویی زنده در جهان حضور دارد. اقبال لاهوری، فارسی را زبان شیرینی می‌دانست و در اشعار خود بارها از تاریخ ایران یاد کرده است. او پایداری ایران را از الطاف الهی می‌شمارد و معتقد بود که ایران به‌واسطه هنر و فرهنگ ممتاز خود در صحنه جهانی جایگاه ویژه‌ای دارد؛ تا آنجا که مستکبران جهان از ایران هراس دارند و این خود عنایت خداوند است.
وی افزود: برخی اقبال لاهوری را با کیخسرو و پادشاهان ایران مقایسه کرده‌اند، اما او با این دیدگاه موافق نبود و می‌گفت نباید کشورها را تنها با فرمانروایانشان شناخت. آشنایان با اندیشه اقبال لاهوری می‌دانند که او با اشعار خود ضربه‌ای سخت بر استکبار وارد و برای تحقق اندیشه‌های آزادی‌خواهانه‌اش مبارزه کرد.
زاهد منیر عنوان کرد: مفهوم قومیت اسلامی در نگاه اقبال لاهوری، الهام‌گرفته از هجرت پیامبر (ص) است و هر اندیشه‌ای که بر پایه نفی ظلم باشد، از نظر او برآمده از هویت ایرانی است.
وی همچنین تأکید کرد: دلبستگی اقبال لاهوری به ایران تنها سیاسی یا تاریخی نبود؛ او به گنجینه ادبی و هنری ایران نیز عشق می‌ورزید و در اشعارش از بزرگان ادب فارسی چون حافظ، سعدی، جامی و فردوسی یاد کرده است. این شاعر، ایران را نه فقط یک سرزمین تاریخی، بلکه سرزمین شعر و هنر می‌دانست و شهرهایی چون شیراز، اصفهان و تبریز در شعر او تنها شهر نیستند، بلکه نماد هویت فرهنگی ایران هستند. او همچنین توس را به یاد فردوسی بزرگ ستوده است و اگرچه هرگز به ایران سفر نکرد، اما دل اقبال لاهوری برای ایران می‌تپید و دل ایرانیان نیز برای اقبال لاهوری.
در پایان این مراسم، ماشاءالله شاکری، سفیر اسبق ایران در پاکستان، نیز به شعرخوانی پرداخت.
∎