گروه اجتماعی - پرستوشیرمحمدی، با شروع فصل سرما، بار دیگر سایه سنگین آلودگی هوا بر مناطق تهران گسترده می‌شود. وارونگی دما، افزایش تردد موتورسیکلت‌های فرسوده و نبود راهکار‌های پایدار، عواملی هستند که موجب تشدید آلودگی هوا می‌شوند.

وارونگی هوا، دشمن خاموش سلامت شهری

در فصل پاییز و زمستان، پدیده وارونگی هوا به‌طور طبیعی رخ می‌دهد. در این شرایط، هوای سرد در سطح زمین حبس شده و مانع از صعود آلاینده‌ها به لایه‌های بالاتر جو، می‌شود. این پدیده به‌ویژه در مناطق پرتردد و پرجمعیت، موجب افزایش غلظت ذرات معلق و آلاینده‌های گازی شده و کیفیت هوا را به سطح ناسالم یا حتی خطرناک می‌رساند.

موتورسیکلت‌های کاربراتوری و فرسوده سهم قابل توجهی در تولید آلاینده‌های گازی و ذرات معلق دارند، نبود نظارت کافی بر معاینه فنی و عدم اجرای طرح‌های جایگزینی، این مشکل را تشدید کرده است، سهم ناوگان موتورسیکلت درشهرتهران درمیان منابع آلایند دیگرحدود ۱۷ درصد است. موتورسیکلت‌های کاربراتوری ذررات بسیار ریزی تولیدمیکنند وتعداد ذررات خروجی اگزوزهر ۱۰ موتورسیکلت کاربراتوری معادل یک اتوبوس دیزلی است.

مدارس، اولین قربانیان آلودگی

درسال‌گذشته، مدارس بار‌ها به دلیل آلودگی هوا تعطیل شده‌اند. با توجه به حساسیت کودکان به آلاینده ها، مسئولان آموزش و پرورش در هماهنگی با کمیته اضطرار آلودگی هوا، تصمیم به تعطیلی یا غیرحضوری شدن کلاس‌ها می‌گیرند.

آلودگی هوا زمانی اتفاق می‌افتد که حجم زیادی از ذرات یا مواد زیان‌آور از قبیل گازها، ذرات و زیست مولکول‌ها وارد اتمسفر کره زمین شود. آلودگی هوا مخلوطی از ذرات معلق و گاز‌هایی است که غلظت آن به محدوده مضر برای انسان رسیده است.

فاطمه اکبرپور، سرپرست معاونت محیط انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در گفت‌و‌گو با خبرنگار برنا با اشاره به تدوین برنامه ویژه برای مقابله برآلودگی هوا در فصل سرما می‌گوید: همان‌طور که هر ساله با پدیده وارونگی دما مواجه هستیم، امسال نیز برنامه‌ای برای کنترل منابع آلاینده تهیه شده است. این برنامه شامل تشدید پایش‌ها و برخورد با منابع متحرک مانند خودرو‌های آلاینده و منابع ثابت نظیر صنایع است. همچنین الزام واحد‌های صنعتی و نیروگاه‌ها به مصرف سوخت استاندارد، ارتقا سطح معاینه فنی خودروها، مدیریت مصرف انرژی در بخش خانگی و تجاری، و آمادگی اعضای کارگروه اضطرار برای اعمال محدودیت‌های موقت در شرایط بحرانی از جمله اقدامات پیش‌بینی‌شده است.

وی در خصوص تعطیلی مدارس در شرایط اضطرار توضیح می‌دهد: تعطیلی مدارس راهکار مقابله با آلودگی هوا نیست بلکه اقدامی برای حفظ سلامت دانش‌آموزان است. تمرکز اصلی بر کاهش انتشار آلاینده‌هاست، از جمله نوسازی ناوگان حمل‌ونقل، توسعه مترو و اتوبوس‌های برقی، اصلاح الگوی مصرف انرژی و افزایش نظارت بر منابع آلاینده. در شرایط اضطرار، تعطیلی موقت برخی واحد‌های صنعتی نیز در دستور کار قرار می‌گیرد.

اکبرپور درباره توسعه فضای سبز شهری نیز می‌افزاید: طبق قانون هوای پاک، توسعه فضای سبز شهری و کمربند سبز اطراف تهران بر عهده شهرداری و دستگاه‌های مرتبط است. با توجه به خشکسالی، استفاده از گونه‌های مقاوم به کم‌آبی و بهره‌برداری از منابع پایدار مانند پساب تصفیه‌خانه‌ها برای آبیاری در اولویت است. همچنین استفاده از بام‌های سبز و دیوار‌های سبز در پروژه‌های ساختمانی جدید پیشنهاد شده است.

 سرپرست معاونت محیط انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در زمینه بهره‌گیری از فناوری‌های نوین بیان می‌کند: ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا در تهران و سایر شهر‌ها به سنسور‌های آنلاین مجهز هستند. داده‌ها به‌صورت لحظه‌ای به سامانه پایش منتقل می‌شوند و مبنای تصمیم‌گیری در جلسات کارگروه اضطرار قرار می‌گیرند. اطلاعات این سامانه نیز از طریق اپلیکیشن DOE در دسترس عموم است.

وی درباره همکاری با پلیس راهورمی گوید: جلسات مستمری با پلیس راهور برگزار شده است. کنترل موتورسیکلت‌های فاقد معاینه فنی، اجرای محدودیت‌های تردد و مدیریت ترافیک در مناطق پرتردد از جمله اقدامات مشترک با پلیس راهور است.

اکبرپور در خصوص برقی‌سازی موتورسیکلت‌ها بیان می‌کند: برنامه جامع برقی‌سازی در حال اجراست و جایگزینی ۲۰ هزار موتورسیکلت برقی در استان تهران وارد فاز عملیاتی شده است. همچنین واردات و تولید انبوه موتورسیکلت‌های برقی با مشوق‌های مالی مورد حمایت قرار گرفته است.

سرپرست معاونت محیط انسانی سازمان حفاظت محیط زیست درباره محدودیت‌های تردد موتورسیکلت‌ها می‌افزاید: اعمال قانون برای موتورسیکلت‌ها با چالش‌هایی همراه است، اما در قالب طرح کاهش آلودگی و طرح‌های ترافیکی ویژه، محدودیت‌هایی در مناطق مرکزی و پرتردد شهر اجرا می‌شود. همچنین استفاده از هوش مصنوعی برای رهگیری وسایل نقلیه در دستور کار قرار دارد.

وی درباره مشوق‌های شهروندی بیان می‌کند: شهرداری تهران مشوق‌هایی مانند کاهش هزینه پارکینگ خودرو‌های برقی، تسهیلات بانکی برای خرید وسایل نقلیه پاک و تخفیف در محدوده‌های ترافیکی را مدنظر دارند. همچنین توسعه کارت‌های تخفیف حمل‌ونقل عمومی برای استفاده‌کنندگان مستمر از مترو و اتوبوس در حال بررسی است.

اکبرپور می‌گوید: کاهش آلودگی هوا نیازمند همکاری بین بخشی است، از جمله آموزش و پرورش برای آگاهی‌بخشی، پلیس راهور برای مدیریت ترافیک، شهرداری برای توسعه حمل‌ونقل عمومی و فضای سبز، وزارت بهداشت برای رصد پیامد‌های بهداشتی و سازمان‌های مردم‌نهاد برای مطالبه‌گری، استمرار این همکاری‌ها ضروری است.

آلودگی هوا، موضوعی که سال گذشته خیلی با آن درگیربودیم، برای مقابله موثر با بحران آلودگی هوا در تهران، نیاز به اصلاحات ساختاری در حمل‌ونقل، نظارت بر منابع آلاینده و اجرای راهکار‌های پایداراست.

انتهای پیام/